ค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายกับการเกิดโรคไข้เลือดออกของจังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

           การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายกับการเกิดโรคไข้เลือดออกในพื้นที่เสี่ยงสูงของจังหวัดลำปาง โดยทำการศึกษาจาก 171 หมู่บ้าน ที่มีข้อมูลการสำรวจลูกน้ำยุงลายปี 2547 จากศูนย์ควบคุมโรคติดต่อนำโดยแมลง และมีรายงานผู้ป่วยไข้เลือดออกจากสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลำปาง เป็นการศึกษาเชิงพรรณนาแบบภาคตัดขวาง ค่าดัชนี House index (HI) หรือจำนวนบ้านที่พบลูกน้ำยุงลายในการสำรวจบ้าน 100 หลังคาเรือน จากการศึกษาครั้งนี้พบว่าหมู่บ้านสำรวจ ร้อยละ 28.07(48, 171) มีค่าดัชนี HI=0-4.99 (ระดับความเสี่ยงต่ำ) ร้อยละ 39.77 (68/171) มีค่าดัชนี HI=5.00-9.99 (ระดับความเสี่ยงปานกลาง) และร้อยละ 32.16 (55/171/) มีค่าดัชนี HI ≥10 (ระดับความเสี่ยงสูง) ค่าดัชนี container index (CI) หรือจำนวนภาชนะที่พบลูกน้ำยุงลายในการสำรวจภาชนะ 100 ชิ้น จากการศึกษาครั้งนี้ พบว่า ร้อยละ 97.08(166/171) ของหมู่บ้านที่ศึกษามีค่าดัชนี CI>0 (ระดับความเสี่ยงสูง) พบผู้ป่วยร้อยละ 38.18, 29.41 และ 29.71 ในหมู่บ้านที่มีค่าดัชนี HI=10 (ความเสี่ยงสูง) HI ระหว่าง 5.00-9.99 (ความเสี่ยงปานกลาง) และ HI ระหว่าง 0-4.99 (ความเสี่ยงต่ำ) ตามลำดับพบผู้ป่วยร้อยละ 33.13 ในหมู่บ้านที่มีค่าดัชนี CI>0 (ความเสี่ยงสูง) และไม่พบผู้ป่วยในหมู่บ้านที่ค่าดัชนี CI=0 (ความเสี่ยงต่ำ) จากการสดสอบความสัมพันธ์ระหว่างค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายกับการเกิดโรคไข้เลือดออก พบว่า ไม่มีความสัมพันธ์กันในทางสถิติ(p>0.05) ทั้งนี้พื้นที่ที่มีค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายในระดับสูง ปานกลาง และต่ำ มีโอกาสที่จะเกิดโรคไข้เลือดออกทุกระดับความเสี่ยงอย่างไรก็ตาม ระดับความเสี่ยงค่าดัชนีลูกน้ำยุงลายสามารถใช้เป็นข้อมูลที่สามารถนำไปใช้ในการจัดลำดับความสำคัญของพื้นที่ในการวางแผนและดำเนินการเฝ้าระวังป้องกันควบคุมโรคไข้เลือดออกของแต่ละพื้นที่