ความเชื่อด้านสุขภาพและพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะของประชาชน ที่มารับบริการโรงพยาบาลฉลอง อำเภอเมือง จังหวัดภูเก็ต
คำสำคัญ:
ความเชื่อด้านสุขภาพ, พฤติกรรม, ยาปฏิชีวนะ, ภูเก็ตบทคัดย่อ
การวิจัยเชิงพรรณนาครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความเชื่อด้านสุขภาพและพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะของประชาชนที่มารับบริการโรงพยาบาลฉลอง อำเภอเมือง จังหวัดภูเก็ต รวมถึงเพื่อวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคลและความเชื่อด้านสุขภาพต่อพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะ กลุ่มตัวอย่างเป็นประชาชนที่มารับบริการโรงพยาบาลฉลองอายุระหว่าง 20-69 ปีสุ่มตัวอย่างตามความสะดวกจำนวน 403 คน เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบสอบถามความเชื่อด้านสุขภาพในการใช้ยาปฏิชีวนะ และแบบสอบถามพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะ วิเคราะห์ข้อมูลส่วนบุคคล ความเชื่อด้านสุขภาพ และพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะ โดยใช้ความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และวิเคราะห์ความสัมพันธ์โดยการทดสอบไคสแควร์และสถิติสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของเพียร์สัน ผลการศึกษาพบว่าความเชื่อด้านสุขภาพในการใช้ยาปฏิชีวนะอยู่ในระดับปานกลาง พฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะอยู่ในระดับพอใช้ ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ เพศ (Cramer’s V=0.12, p<0.05) ระดับการศึกษา (Cramer’s V=0.21,p<0.05) และความเชื่อด้านสุขภาพ (r=0.67, p<0.05) ดังนั้น หน่วยงานที่เกี่ยวข้องควรมีการจัดอบรมหรือสร้างโปรแกรมให้ความรู้เกี่ยวกับการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างเหมาะสมตามระดับแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพของผู้รับบริการ โดยเฉพาะด้านการรับรู้อุปสรรคในการใช้ยาปฏิชีวนะ รวมถึงความแตกต่างระหว่างเพศ และระดับการศึกษาของผู้รับบริการ
References
ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2566a). ร้อยละการใช้ยาปฏิชีวนะในโรคติดเชื้อที่ระบบการหายใจช่วงบนและหลอดลมอักเสบเฉียบพลันในผู้ป่วยนอก ระดับโรงพยาบาล (RI) [ออนไลน์]. [สืบค้นเมื่อ 6 สิงหาคม 2567]; แหล่งข้อมูล: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/report.php&cat_id=03b912ab9ccb4c07280a89bf05e5900e&id=d8fa7339c10c7eccd02529be81ebb8a5
ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2566b). ร้อยละการใช้ยาปฏิชีวนะในโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันในผู้ป่วยนอก ระดับโรงพยาบาล (AD) [ออนไลน์]. [สืบค้นเมื่อ 6 สิงหาคม 2567]; แหล่งข้อมูล: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/report.php?&cat_id=03b912ab9ccb4c07280a89bf05e5900e&id=b307f1d136925d2c20940e5cc9c49ec7
ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2566c). ร้อยละการใช้ยาปฏิชีวนะในบาดแผลสดจากอุบัติเหตุ ระดับโรงพยาบาล (FTW) [ออนไลน์]. [สืบค้นเมื่อ 6 สิงหาคม 2567]; แหล่งข้อมูล: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/report.php&cat_id=03b912ab9ccb4c07280a89bf05e5900e&id=1fa1fd876237284f018ec8356cad29b1
ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2566d). ประชากรจำแนกเพศ กลุ่มอายุรายปี เขตสุขภาพที่ 11 จังหวัดภูเก็ต อำเภอเมืองภูเก็ต ตำบลฉลอง ปี 2566 [ออนไลน์]. [สืบค้นเมื่อ 3 เมษายน 2566]; แหล่งข้อมูล: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/report.php?&cat_id=ac4eed1bddb23d6130746d62d2538fd0&id=710884bc8d16f755073cf194970b064a
คณะกรรมการนโยบายการดื้อยาต้านจุลชีพแห่งชาติ. (2566). แผนปฏิบัติการด้านการดื้อยาต้านจุลชีพแห่งชาติ ฉบับที่ 2 พ.ศ. 2566-2570 [ออนไลน์]. [สืบค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2567]; แหล่งข้อมูล: https://shorturl.at/jvi9Q
ประกาศ เรื่อง ยุทธศาสตร์ชาติ (พ.ศ. 2561-2580). (2561, 13 ตุลาคม). ราชกิจจานุเบกษา. เล่มที่ 135 ตอนที่ 82 ก. หน้า 30-37.
อารยา ข้อค้า. (2563). ยาปฏิชีวนะและการดื้อยาปฏิชีวนะของแบคทีเรีย. วารสารการแพทย์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ, 27(2), 125-139. [สืบค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2567]; แหล่งข้อมูล: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/jmhs/article/view/244782
อารยา ข้อค้า และอาทิตยา จิตจำนงค์. (2564). ความรู้และพฤติกรรมการใช้ยาปฏิชีวนะของนักศึกษาระดับปริญญาตรีในจังหวัดภูเก็ต. เวชสารแพทย์ทหารบก, 74(4), 277-290. [สืบค้นเมื่อ 9 กรกฎาคม 2567]; แหล่งข้อมูล: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/rtamedj/article/view/248705
Best, J.W. (1997). Research in Education. 3rd ed. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.
Gupta, R., Gauri, R., Sharma, R. (2023). Advancement in the management of rheumatoid arthritis, RPS Pharmacy and Pharmacology Reports, 2(1), 1-7. [cited 2024 July 9]; Available from: https://academic.oup.com/rpsppr/article/2/1/rqad005/7099421
Jones, A.S.K., Chan, A.H.Y., Beyene, K., et al. (2024). Beliefs about antibiotics, perceptions of antimicrobial resistance, and antibiotic use: initial findings from a multi-country survey. International Journal of Pharmacy
Practice, 32(1), 21-28. [cited 2024 July 9]; Available from: https://doi.org/10.1093/ijpp/riad089
Krejcie, R.V. and Morgan, D.W. (1970). Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, Vol.30, หน้า 607-610.
Lajunen, T.J. (2024). Antibiotic use in communities. Antibiotics, 13(5), 438. [cited 2024 December 9]; Available from: https://doi.org/10.3390/antibiotics13050438
Lee, S.Y., Yang, S., Lwin, M.O. (2023). Are threat perceptions associated with patient adherence to antibiotics? Insights from a survey regarding antibiotics and antimicrobial resistance among the Singapore public. BMC Public Health, 23(1), 532. [cited 2024 August 9]; Available from: https://doi.org/10.1186/s12889-023-15184-y
Mehta, S., Chahal, A., Malik, S., et al. (2024). Understanding female and male insights in psychology: who thinks what?. Journal of Lifestyle Medicine, 14(1), 1-5. [cited 2024 August 9]; Available from: https://doi.org/10.15280/jlm.2024.14.1.1
Rosenstock, I.M. (1974). Historical origins of the health belief model. Health Education Monographs, 2(4), 328-335. [cited 2024 August 9]; Available from: https://www.jstor.org/stable/45240621
Schober, P., Boer, C., Schwarte, L.A. (2018). Correlation coefficients: appropriate use and interpretation. Anesthesia & Analgesia, 126(5), 1763-1768. [cited 2024 August 11]; Available from: https://doi.org/10.1213/ANE.0000000000002864
Shah, H., Parisi, R., Mukherjee, E., et al. (2024). Update on Stevens–Johnson syndrome and toxic epidermal necrolysis: diagnosis and management. American Journal of Clinical Dermatology, 25(6), 891–908. [cited 2024 December 12]; Available from: https://doi.org/10.1007/s40257-024-00889-6
Sinuraya, R.K., Wulandari, C., Amalia, R., et al. (2023). Understanding public knowledge and behavior regarding antibiotic use in Indonesia. Infection and Drug Resistance, 16, 6833–6842. [cited 2024 December 12]; Available from: https://doi.org/10.2147/IDR.S427337
Wang, Q., Wu, Y., Wang, D., et al. (2023). The impacts of knowledge and attitude on behavior of antibiotic use for the common cold among the public and identifying the critical behavioral stage: based on an expanding KAP model. BMC Public Health, 23(1), 1683. [cited 2024 July 9]; Available from: https://doi.org/10.1186/s12889-023-16595-7
Yin, X., Mu, K., Yang, H., et al. (2021). Prevalence of self-medication with antibiotics and its related factors among Chinese residents: a cross-sectional study. Antimicrobial resistance and infection control, 10(1), 89. [cited 2024 December 6]; Available from: https://doi.org/10.1186/s13756-021-00954-3
