ปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจฉีดวัคซีน HPV ของนักศึกษามหาวิทยาลัย
คำสำคัญ:
การรับรู้, วัคซีนป้องกันการติดเชื้อเอชพีวี, แรงจูงใจ, การตัดสินใจบทคัดย่อ
การฉีดวัคซีนเอชพีวีมีผลดีในการช่วยป้องกันการเป็นมะเร็งปากมดลูกได้ กระทรวงสาธารณสุขมีนโยบายให้วัยรุ่นผู้หญิงได้รับการฉีดวัคซีนเอชพีวีมากขึ้นแต่อัตราการได้รับวัคซีนในกลุ่มวัยรุ่นหญิงยังค่อนข้างต่ำ การวิจัยเชิงพรรณนาและเชิงวิเคราะห์ครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการตัดสินใจรับการฉีดวัคซีนเอชพีวีของนักศึกษาหญิง มหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย จังหวัดปทุมธานี โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างคือนักศึกษาหญิงชั้นปีที่ 1-2 ที่มีอายุต่ำกว่า 21 ปี และไม่เคยฉีดวัคซีนป้องกันการติดเชื้อไวรัสเอชพีวีหรือฉีดมาแล้ว 1 เข็ม จำนวน 210 ราย ได้มาโดยการสุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจง ระยะเวลาเก็บข้อมูลระหว่างวันที่ 15 มิถุนายน พ.ศ. 2567 ถึงวันที่ 30 สิงหาคม พ.ศ. 2567 เก็บข้อมูลโดยส่งแบบสอบถามออนไลน์(Google Form) ผ่านทางอีเมล ประกอบด้วยการรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการติดเชื้อเอชพีวี การรับรู้ความรุนแรงของการติดเชื้อเอชพีวี การรับรู้ประโยชน์และอุปสรรคของการฉีดวัคซีนเอชพีวี และแรงจูงใจในการตัดสินใจรับการฉีดวัคซีนเอชพีวี วิเคราะห์ความสัมพันธ์ด้วยสถิติ Chi-square และ Logistic Regression ผลการวิจัยพบว่า แรงจูงใจเป็นปัจจัยสำคัญที่สุดที่ส่งผลต่อการตัดสินใจรับการฉีดวัคซีนเอชพีวีอย่างมีนัยสำคัญ (p<0.05) รองลงมาคือระดับชั้นปีการศึกษา โดยนักศึกษาชั้นปีที่ 2 มีสัดส่วนการสมัครใจฉีดวัคซีนมากกว่าชั้นปีที่ 1 แรงจูงใจหลักที่ส่งผลต่อการตัดสินใจ ได้แก่ ความต้องการป้องกันตนเองจากโรคมะเร็งปากมดลูก การได้รับการสนับสนุนจากผู้ปกครองและครอบครัว การชักชวนจากเพื่อน และการมีนโยบายส่งเสริมการสร้างภูมิคุ้มกันโดยฉีดวัคซีนจากรัฐและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
เอกสารอ้างอิง
กรมควบคุมโรค. (2565). การป้องกันมะเร็งปากมดลูกด้วยวัคซีน HPV ในประเทศไทย กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข นนทบุรี [ออนไลน์]. [สืบค้นเมื่อ 10 มกราคม 2567]; แหล่งข้อมูล: https://ddc.moph.go.th/dcd/journal_detail.php?publish=13857
กรมควบคุมโรค. (2566). แนวทางการให้บริการวัคซีนป้องกันการติดเชื้อไวรัสเอชพีวี (HPV) ตามนโยบายเร่งรัด 100 วัน ของกระทรวงสาธารณสุข ฉบับปรับปรุง ครั้งที่ 1 [ออนไลน์]. [สืบค้นเมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2567]; แหล่งข้อมูล: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1484620231024034508.pdf
กองยุทธศาสตร์และแผนงาน สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. (2563). สถิติสาธารณสุข พ.ศ. 2562 [ออนไลน์]. [สืบค้นเมื่อ 15 มีนาคม 2567]; แหล่งข้อมูล: https://spd.moph.go.th/wp-content/uploads/2022/11/Hstatistic62.pdf
กองโรคติดต่อทั่วไป กรมควบคุมโรค. (2566). แนวทางการดำเนินงานสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคในผู้ใหญ่ ปี 2566 [ออนไลน์]. [สืบค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2567]; แหล่งข้อมูล: https://ddc.moph.go.th/uploads/publish/1366120230209074448.pdf
พิทยารัตน์ จิกยอง, นภชา สิงห์วีรธรรม และสินีนาฎ ชาวตระการ. (2567). ความสัมพันธ์ระหว่างแบบแผนความเชื่อด้านสุขภาพกับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกในสตรีอายุ 30 - 60 ปี อำเภอเมืองเชียงใหม่ จังหวัดเชียงใหม่ วารสารการพยาบาลและการศึกษา, 17(2), 67-77 [สืบค้นเมื่อ 12 กรกฎาคม 2567]; แหล่งข้อมูล: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JNAE/article/view/269175/67-77
สถาบันวัคซีนแห่งชาติ. (2564). รายงานสถานการณ์วัคซีน HPV และการรับวัคซีนในกลุ่มเยาวชนไทย. กรุงเทพมหานคร: สถาบันวัคซีนแห่งชาติ.
สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2565). แนวทางการป้องกันและรักษามะเร็งปากมดลูก. กรุงเทพมหานคร: โฆสิตการพิมพ์. 1-109
Best, J.W., & Kahn, J.V. (1997). Research in Education. (8th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
Chan, A. H. Y., Tao, M., Marsh, S., & Petousis-Harris, H. (2024). Vaccine decision making in New Zealand: A discrete choice experiment. BMC Public Health, 24(1), 447. [cited 2023 March 10]; Available from: https://doi.org/10.1186/s12889-024-17865-8
Chew, K. T., Kampan, N., & Shafiee, M. N. (2021). Perception and knowledge of human papillomavirus (HPV) vaccine for cervical cancer prevention among fully vaccinated female university students in the era of HPV vaccination: A cross-sectional study. BMJ Open, 11, e047479. [cited 2023 March 5]; Available from: https://doi.org/10.1136/bmjopen-2020-047479
Forster, A. S., McBride, K. A., Davies, C., et al. (2017). Development and validation of measures to evaluate adolescents' knowledge about human papillomavirus (HPV), involvement in HPV vaccine decision-making, self-efficacy to receive the vaccine and fear and anxiety. Public Health, 147, 77-83. [cited 2023 March 10]; Available from: https://doi.org/10.1016/j.puhe.2017.02.006
Janz, N.K., & Becker, M.H. (1984). The Health Belief Model: A Decade Later. Health Education Quarterly, 11(1), 1-47. [cited 2023 July 24]; Available from: https://www.doi.org/10.1177/109019818401100101
Myhre, A., Xiong, T., Vogel, R. I., & Teoh, D. (2020). Associations between risk perception, self-efficacy, and vaccine response-efficacy and parent/guardian decision-making regarding adolescent HPV vaccination. Papillomavirus Research, 10, 100204. [cited 2023 March 12]; Available from: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405852120300355?via%3Dihub
Sono, S., Sukhanonsawat, N., Naknuan, N., et al. (2024). Human papillomavirus vaccination status among university students in Southern Thailand: A cross-sectional study. Preventive Medicine Reports, 46, 102857. [cited 2025 March 10]; Available from: https://doi.org/10.1016/j.pmedr.2024.102857
Sukmadewi, S., Wiwattanawongsa, K., Chunuan, S., & Widayati, A. (2021). Predictors of intention to obtain HPV vaccination among Thai female college students. Walailak Journal of Science and Technology, 18(14), 10968. [cited 2024 March 5]; Available from: https://doi.org/10.48048/wjst.2021.10968
Swai, P., Mgongo, M., Leyaro, B. J., et al. (2023). Knowledge on human papillomavirus and experience of getting positive results: A qualitative study among women in Kilimanjaro, Tanzania. BMC Women’s Health, 23(1), 61. [cited 2023 March 5]; Available from: https://doi.org/10.1186/s12905-023-02192-8
World Health Organization. (2024). Human papillomavirus and cancer. [cited 2024 March 12]; Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/human-papilloma-virus-and-cancer
