ความชุกและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุในประเทศไทย ปี พ.ศ. 2564

บทคัดย่อ

ภาวะซึมเศร้าเป็นภาวะที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุทั่วโลก ซึ่งขณะนี้ประชากรในกลุ่มผู้สูงอายุทั่วโลกเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยคาดว่าประเทศไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ในปี พ.ศ. 2564 การวิจัยนี้เป็นการศึกษาแบบภาคตัดขวาง และใช้ข้อมูลจากระบบคลังข้อมูลสุขภาพ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาค่าความชุก พรรณนาลักษณะและการกระจายของภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ รวมถึงระบุปัจจัยที่สัมพันธ์กับระดับความรุนแรงของภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ วิเคราะห์ข้อมูลในรูปแบบความถี่ ร้อยละ และระบุปัจจัยที่สัมพันธ์กับระดับความรุนแรงของภาวะซึมเศร้าในผู้สูงอายุ โดยใช้การวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติก ผลการวิจัยพบว่าผู้สูงอายุที่มีภาวะซึมเศร้าและเข้ารับการรักษาจำนวน 9,089 ราย คิดเป็นความชุกร้อยละ 0.08 อัตราป่วยสูงสุดในภาคเหนือคิดเป็น 133.7 ต่อประชากรแสนคน อัตราส่วนผู้ป่วยชายต่อหญิงเท่ากับ 1 ต่อ 3.1 ผู้ป่วยร้อยละ 76.4 อยู่ในวัยผู้สูงอายุตอนต้น อายุเฉลี่ย 70.01±7.28 ปี ผู้ป่วยร้อยละ 66.6 จบการศึกษาระดับประถมศึกษา ผู้ป่วยร้อยละ 31.4 มีค่าดัชนีมวลกาย ≥ 25 กิโลกรัมต่อตารางเมตร ปัจจัยที่สัมพันธ์กับระดับความรุนแรงของภาวะซึมเศร้าของผู้สูงอายุ ได้แก่ อายุ 60-74 ปี (AOR=1.27, 95%CI 1.06-1.53) และดัชนีมวลกาย ≥ 25 กิโลกรัมต่อตารางเมตร (AOR=1.26, 95%CI 1.06-1.49) ข้อเสนอแนะจากการวิจัยบุคลากรสาธารณสุขควรส่งเสริมให้ผู้สูงอายุและผู้ก่อนเข้าสู่วัยผู้สูงอายุได้รับการคัดกรองภาวะซึมเศร้า สร้างเสริมความรอบรู้ด้านสุขภาพโดยเฉพาะสุขภาพจิต และผู้ที่มีภาวะซึมเศร้าในวัยสูงอายุตอนต้นและผู้ที่มีโรคอ้วนควรได้รับการประเมินและส่งต่อผู้เชี่ยวชาญเพื่อให้ได้รับการรักษาโดยเร็วและต่อเนื่อง