ความสัมพันธ์ระหว่างความจำเป็นต้องใส่ฟันเทียมกับสภาวะการใส่ฟันเทียมของผู้สูงอายุในอำเภอเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น

ผู้แต่ง

  • วีรพันธ์ ใจแก้ว ทันตแพทย์ชำนาญการพิเศษ กลุ่มงานทันตกรรม โรงพยาบาลเปือยน้อย ตำบลเปือยน้อย อำเภอเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น
  • ธีรศักดิ์ พาจันทร์ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร จังหวัดขอนแก่น คณะสาธารณสุขศาสตร์และสหเวชศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก

คำสำคัญ:

ความจำเป็นต้องใส่ฟันเทียม, สภาวะการใส่ฟันเทียม, ผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวางนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างความจำเป็นต้องใส่ฟันเทียมกับสภาวะการใส่ฟันเทียมของผู้สูงอายุในอำเภอเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น เก็บข้อมูลจากแบบบันทึกสภาวะช่องปากร่วมกับการตรวจสภาวะช่องปากผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไปในอำเภอเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น 306 คน และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ เชิงพรรณนาและสถิติ Simple logistic regression นำเสนอค่า Odds Ratio (OR) ตั้งแต่เมษายน - ตุลาคม 2566

ผลการศึกษา พบว่าผู้สูงอายุร้อยละ 9.8 ไม่มีฟันทั้งปาก ร้อยละ 30.1 มีฟัน 0-12 ซี่ ร้อยละ 48.3 มีฟันธรรมชาติน้อยกว่า 20 ซี่ และคู่สบฟันหลังเฉพาะฟันแท้น้อยกว่า 4 คู่สบ และมีฟันในช่องปากเฉลี่ย 17.0±9.4 ซี่ต่อคน ทั้งนี้จากผู้สูงอายุที่มีความจำเป็นต้องใส่ฟันเทียมทั้งหมด 148 คน ได้ใส่ฟันเทียมเพียง 33 คน (ร้อยละ 22.3) และไม่ได้ใส่ฟันเทียมถึง 115 คน (ร้อยละ 77.7) และพบความสัมพันธ์ระหว่างความจำเป็นต้องใส่ฟันเทียมกับสภาวะการใส่ฟันเทียม อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) โดยผู้สูงอายุที่มีความจำเป็นต้องใส่ฟันเทียม (ฟันธรรมชาติน้อยกว่า 20 ซี่ และคู่สบฟันหลังเฉพาะฟันแท้น้อยกว่า 4 คู่สบ) มีโอกาสได้ใส่ฟันเทียมเป็น 4.24 เท่าของผู้สูงอายุที่ไม่มีความจำเป็นต้องใส่ฟันเทียม (OR=4.24, 95% CI=1.93-10.03, p<0.001)

เอกสารอ้างอิง

พวงชมพู โจนส์. สังคมผู้สูงอายุ: โอกาสและความท้าทายทางธุรกิจ. วารสารธุรกิจปริทัศน์. 2561: 10(1); 1-6.

พวงทอง ไกรพิบูลย์. โรคของช่องปากและฟัน. กรุงเทพฯ: อมรินทร์สุขภาพ อมรินทร์พริ้นติ้งแอนด์พับลิชชิ่ง; 2556.

ปณิธาน สนพะเนา. วิธีการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ. วารสารวิจัยและพัฒนา ด้านสุขภาพสํานักงานสาธารณสุขจังหวัดนครราชสีมา. 2562; 5(1): 4-12.

สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย. รายงานผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากแห่งชาติ ครั้งที่ 8 ประเทศไทย พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ: บริษัท สามเจริญพาณิชย์ (กรุงเทพ) จำกัด; 2561.

โรงพยาบาลเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น. รายงานการเข้ารับบริการใส่ฟันเทียมของผู้สูงอายุในโรงพยาบาลเปือยน้อย อำเภอเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น ในปีงบประมาณ 2564. ขอนแก่น; 2565.

โรงพยาบาลเปือยน้อย. รายงานจำนวนผู้สูงอายุที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไปในอำเภอเปือยน้อย จังหวัดขอนแก่น วันที่ 1 ตุลาคม 2565. ขอนแก่น: โรงพยาบาลเปือยน้อย; 2565.

สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย. แบบบันทึกสภาวะช่องปากผู้สูงอายุ [อินเตอร์เน็ต]. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2565 [เข้าถึงเมื่อ 12 ต.ค. 2565]. เข้าถึงได้จาก: https://ppdental.anamai.moph.go.th/elderly/data/record_052005.doc

กนกอร โพธิ์ศรี, เกรียงศักดิ์ เวทีวุฒาจารย์. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการสูญเสียฟันของผู้สูงอายุที่มีอายุช่วง 60-74 ปี ในเขตและนอกเขตเทศบาลนครขอนแก่น อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น. วารสารทันตาภิบาล. 2558; 26(2): 73-86.

อรวรรณ นามมนตรี, ธัญวรัตม์ เที่ยงธรรม, สุพิชญา ภิรมจิตร, เสาวลักษณ์ ชมพูทัศน์, ณัฐกฤตา ผลอ้อ. ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการสูญเสียฟันในผู้สูงอายุ เขตอำเภอน้ำพอง จังหวัดขอนแก่น. วารสารทันตาภิบาล. 2566; 34(2): 97-109.

กาญจนา หนูแก้ว, บงกช เหลืองศรีสง่า, ศุภศิลป์ ดีรักษา, วิภาดา จิตรปรีดา, เลยนภา โคตรแสน, รัฐติภรณ์ ลีทองดี. คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากและพฤติกรรมด้านทันตสุขภาพที่มีความสัมพันธ์กับการสูญเสียฟันของผู้สูงอายุในเขตอำเภอท่าคันโท จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น. 2562; 12(1): 77-93.

นภาพร ศรีบุญเรือง. การศึกษาปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับพฤติกรรมการใช้ฟันเทียมพระราชทานและคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุภายใต้โครงการฟันเทียมพระราชทานอำเภอเมือง ลำปาง [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. ลำปาง: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2559.

อุดมพร ทรัพย์บวร. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการใช้บริการทันตกรรมของผู้สูงอายุ ในเขตตำบลนครชัยศรี อำเภอนครชัยศรี จังหวัดนครปฐม. วารสารแพทย์เขต 4-5. 2561; 37(4): 306-17.

มารุต ภู่เพนียด, ณปภา ประยูรวงษ์. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเข้าถึงบริการทันตกรรมของผู้สูงอายุจังหวัดสุพรรณบุรี. ศรีปทุมปริทัศน์ ฉบับมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. 2561; 18(2), 66-75.

สุภาพร แสงอ่วม, นิทรา กิจธีระวุฒิวงษ์, ภูดิท เตชาติวัฒน์, ชญานินท์ ประทุมสูตร, กันยารัตน์ คอวนิช. ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเข้าถึงบริการทันตกรรมของผู้สูงอายุในเขตภาคเหนือตอนล่าง ประเทศไทย. เชียงใหม่ทันตแพทย์สาร. 2558; 36(1): 53-61.

รัชนีวรรณ ภูมิสะอาด, วรยา มณีลังกา. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความพึงพอใจของผู้สูงอายุที่มารับบริการทำฟันเทียม ณ โรงพยาบาลซำสูง อำเภอซำสูง จังหวัดขอนแก่น. วารสารทันตาภิบาล. 2564; 32(1): 89-102.

สถาพร จันทร. คุณภาพชีวิตที่สัมพันธ์กับสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลฉะเชิงเทรา. วิทยาสารทันตสาธารณสุข. 2551; 13(3): 158-68.

นิลุบล ดีพลกรัง. ปัจจัยที่มีผลต่อการเข้าถึงบริการทันตกรรมภาครัฐของผู้สูงอายุในเขตอำเภอแวงใหญ่ จังหวัดขอนแก่น. วารสารสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดขอนแก่น. 2564; 3(1): 1-20.

เทพฤทธิ์ ไตรฟื้น. ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจใส่ฟันเทียมของผู้สูงอายุ อำเภอลานกระบือ จังหวัดกำแพงเพชร [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2564.

Oliveira AMG, Carneiro JDB, Ambrosano GMB, Meneghim MC. Selfperception on the institutionalized elderly need of dental prosthesis. Pesqui Bras Odontopediatria Clín Integr. 2020; 20: e4146.

Azevedo JS, Azevedo MS, Oliveira LJC, Correa MB, Demarco FF. Needs for dental prostheses and their use in elderly brazilians according to the national oral health survey (SBBrazil 2010): Prevalence rates and associated factors. Cad Saude Publica. 2017; 33(8): e00054016.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-06-29

ฉบับ

ประเภทบทความ

บทความวิจัย (Research article)