การประเมินความเหมาะสมของการใช้ยาปฏิชีวนะสำหรับโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลัน ในโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง
คำสำคัญ:
การใช้ยาปฏิชีวนะอย่างสมเหตุผล, อุจจาระร่วง, อุจจาระร่วงเฉียบพลันบทคัดย่อ
ความเป็นมา: กระทรวงสาธารณสุขกำหนดให้การใช้ยาปฏิชีวนะในโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันเป็นตัวชี้วัดการใช้ยาอย่างสมเหตุผล โดยมีเป้าหมายอัตราการใช้ยาไม่เกิน ร้อยละ 20 อย่างไรก็ตาม โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ยังไม่เคยประเมินความเหมาะสมของการใช้ยาปฏิชีวนะในผู้ป่วยกลุ่มนี้มาก่อน
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษารูปแบบการสั่งจ่ายยาและความเหมาะสมของยาปฏิชีวนะในผู้ป่วยโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันที่เข้ารับการรักษา ณ แผนกผู้ป่วยนอก โรงพยาบาลมหาราชนครเชียงใหม่ ตามแนวทางส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลของประเทศไทย
วิธีวิจัย: การศึกษานี้ใช้รูปแบบเชิงพรรณนาแบบย้อนหลัง โดยทบทวนเวชระเบียนของผู้ป่วย อายุ 15-59 ปี ที่ได้รับการวินิจฉัยเป็นโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันและได้รับการสั่งจ่ายยาปฏิชีวนะที่แผนกผู้ป่วยนอกตั้งแต่ 1 มกราคม พ.ศ. 2564 ถึง 31 ธันวาคม พ.ศ. 2564 เพื่อพิจารณารูปแบบการสั่งจ่ายและความเหมาะสมของยาปฏิชีวนะ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา
ผลการศึกษา: จากการประเมินความเหมาะสมของการได้รับยาปฏิชีวนะในกลุ่มตัวอย่างจำนวน 297 คน พบว่าผู้ป่วยจำนวน 230 คน (ร้อยละ 77.44) มีการสั่งใช้ยาที่ไม่สมเหตุผล รูปแบบการสั่งใช้ที่พบบ่อยที่สุดคือ norfloxacin 400 มิลลิกรัม วันละ 2 ครั้ง เป็นระยะเวลา 5 วัน (ร้อยละ 50.84)
สรุปผล: ผู้ป่วยโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันร้อยละ 77.44 ไม่จำเป็นต้องได้รับยาปฏิชีวนะตามแนวทางการใช้ยาอย่างสมเหตุผล ซึ่งการใช้ยาปฏิชีวนะเกินความจำเป็นอาจนำไปสู่การเกิดเชื้อดื้อยาและค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น
เอกสารอ้างอิง
World Health Organization. Promoting rational use of medicines: core components. [Internet]. n.p.: World Health Organization; 2023 [cited 2023 Oct 31]. Available from: https://www.who.int/activities/promoting-rational-use-of-medicines
Friedman ND, Temkin E, Carmeli Y. The negative impact of antibiotic resistance. Clin Microbiol Infect. 2016;22(5):416-22. doi: 10.1016/j.cmi.2015.12.002.
Naylor NR, Atun R, Zhu N, Kulasabanathan K, Silva S, Chatterjee A, et al. Estimating the burden of antimicrobial resistance: a systematic literature review. Antimicrob Resist Infect Control. 2018;7:28. doi: 10.1186/s13756-018-0336-y.
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ร่วมกับสมาคมแพทย์โรคระบบทางเดินอาหารแห่งประเทศไทย. แนวทางการดูแลรักษาผู้ป่วยโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันในผู้ใหญ่. พิมพ์ครั้งที่ 2 [อินเทอร์เน็ต]. กรุงเทพมหานคร: สมาคมแพทย์โรคระบบทางเดินอาหารแห่งประเทศไทย; 2546 [สืบค้นเมื่อ 3 พ.ย. 2566]. สืบค้นจาก: https://www.gastrothai.net/th/guideline-detail.php?content_id=33
คณะอนุกรรมการส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล. คู่มือการดำเนินงานโครงการโรงพยาบาลส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล (rational drug use hospital manual) [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กองนโยบายแห่งชาติด้านยา สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา กระทรวงสาธารณสุข; 2558 [สืบค้นเมื่อ 3 พ.ย. 2566]. หน้า 89-90. สืบค้นจาก: https://ndp.fda.moph.go.th/rational-drug-use/rdu-manual/
อดิศักดิ์ วงค์ใน. การสั่งจ่ายยาปฏิชีวนะในผู้ป่วยโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันที่โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชปัว จังหวัดน่าน. วารสารวิจัยระบบสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. 2554 [สืบค้นเมื่อ 10 พ.ย. 2566];5(2):181-6. สืบค้นจาก: https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/3247?show=full &locale- attribute=th
ดุสิตา ตู้ประกาย. การใช้ยาปฏิชีวนะอย่างเหมาะสมสำหรับโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันในผู้ป่วยนอกศูนย์สุขภาพชุมชนในเขตเมืองของโรงพยาบาลลำปาง. พุทธชินราชเวชสาร [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [สืบค้นเมื่อ 10 พ.ย. 2566];36(3):274-81. สืบค้นจาก: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/BMJ/article/view/243487
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล(ประเทศไทย)
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ข้อความภายในบทความที่ตีพิมพ์ในวารสารเภสัชกรรมโรงพยาบาลทั้งหมด รวมถึงรูปภาพประกอบ ตาราง เป็นลิขสิทธิ์ของสมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย) การนำเนื้อหา ข้อความหรือข้อคิดเห็น รูปภาพ ตาราง ของบทความไปจัดพิมพ์เผยแพร่ในรูปแบบต่าง ๆ เพื่อใช้ประโยชน์ในเชิงพาณิชย์ ต้องได้รับอนุญาตจากกองบรรณาธิการวารสาร (สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย)) อย่างเป็นลายลักษณ์อักษร
สมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย) อนุญาตให้สามารถนำไฟล์บทความไปใช้ประโยชน์และเผยแพร่ต่อได้ โดยอยู่ภายใต้เงื่อนไขสัญญาอนุญาตครีเอทีฟคอมมอน (Creative Commons License: CC) โดย ต้องแสดงที่มาจากวารสาร – ไม่ใช้เพื่อการค้า – ห้ามแก้ไขดัดแปลง, Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International (CC BY-NC-ND 4.0)
ข้อความที่ปรากฏในบทความในวารสารเป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียนแต่ละท่านไม่เกี่ยวข้องกับสมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาล (ประเทศไทย) และบุคลากรในสมาคมฯ แต่อย่างใด ความรับผิดชอบองค์ประกอบทั้งหมดของบทความแต่ละเรื่องเป็นของผู้เขียนแต่ละท่าน หากมีความผิดพลาดใด ๆ ผู้เขียนแต่ละท่านจะรับผิดชอบบทความของตนเอง ตลอดจนความรับผิดชอบด้านเนื้อหาและการตรวจร่างบทความเป็นของผู้เขียน ไม่เกี่ยวข้องกับกองบรรณาธิการ
.png){kind=spacer}
