บทบาทของพยาบาลเวชปฏิบัติต่อการรักษาโรคเบื้องต้นในการให้บริการสุขภาพในระดับปฐมภูมิ

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาบทบาทของพยาบาลเวชปฏิบัติในการรักษาโรคเบื้องต้นในการให้บริการสุขภาพในระดับปฐมภูมิ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยคือพยาบาลเวชปฏิบัติซึ่งปฏิบัติงานอยู่ในหน่วยบริการปฐมภูมิทั่วประเทศจำนวน 400 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบสอบถาม ประกอบด้วย ข้อมูลส่วนบุคคล บทบาทของพยาบาลเวชปฏิบัติในการให้บริการสุขภาพระดับปฐมภูมิ ปัญหาและอุปสรรคในการปฏิบัติงาน การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการตอบแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยการแจกแจงความถี่และหาค่าร้อยละผลการศึกษา พบว่าพยาบาลเวชปฏิบัติภารกิจตามขั้นตอนการรักษาโรคเบื้องต้นโดยได้มีการซักประวัติการเจ็บป่วย การตรวจร่างกายเฉพาะที่ตามอาการและปัญหาที่แสดงก่อนให้การรักษาร้อยละ 85.25 สำหรับการปฏิบัติการักษาขั้นตอนที่มีการปฏิบัติมากที่สุด คือ การให้ยารับประทานคิดเป็นร้อยละ 97.00 รองลงมาคือ การทำแผลและผ่าฝีคิดเป็นร้อยละ 78.50 ใกล้เคียงกับการฉีดยาคิดเป็นร้อยละ 78.30 พยาบาลเวชปฏิบัติส่วนใหญ่ถึงร้อยละ 92.50 ได้ ให้คำแนะนำในการปฏิบัติตนแก่ผู้มาใช้บริการประกอบกับการรักษาที่ให้ นอกจากนั้นพยาบาลเวชปฏิบัติยังได้ปฏิบัติเป็นประจำโดยครอบคลุมทุกบทบาททั้งด้านส่งเสริมสุขภาพการป้องกันโรค การดูแลผู้ป่วยเรื้อรังและสูงอายุรวมทั้งด้านการเสริมศักยภาพในการดูแลตนเอง

สำหรับผลการรักษาของพยาบาลเวชปฏิบัติพบว่า เกินครึ่งหนึ่งของผู้ใช้บริการ (ร้อยละ 57.00) หายจากโรคที่เป็น และร้อยละ 43.00 อาการของโรคที่เป็นดีขึ้น ผู้ใช้บริการที่มารับบริการจากพยาบาลเวชปฏิบัติเกือบทั้งหมด (ร้อยละ97.30) มาใช้บริการอย่างต่อเนื่อง เหตุผลที่มาใช้บริการส่วนใหญ่ร้อยละ 70 ระบุการมาใช้บริการกับพยาบาลเวชปฏิบัติ เพราะพยาบาลเวชปฏิบัติมีเวลาในการให้บริการ ทำให้กล้าพูดซักถามและไม่ต้องเดินทาง

ปัญหาและอุปสรรคในการให้บริการระดับปฐมภูมิ พบว่า จำนวนผู้ปฏิบัติงานไม่เหมาะสมกับปริมาณผู้ใช้บริการและไม่ได้อยู่ประจำมีการหมุนเวียนมาปฏิบัติงานทำให้การดูแลผู้ป่วยไม่ต่อเนื่อง นอกจากนี้ปริมาณเวชภัณฑ์และยาไม่เพียงพอกับผู้ใช้บริการและขาดการประสานงานในการส่งต่อระหว่างเครือข่าย ผู้วิจัยมีข้อเสนอแนะให้หน่วยงานเพิ่มจำนวนพยาบาลเวชปฏิบัติจัดหาเวชภัณฑ์ให้เพียงพอ และจัดหาสถานที่ในการให้บริการให้เหมาะสม

คำสำคัญ : บริการสุขภาพในระดับปฐมภูมิ พยาบาลเวชปฏิบัติ การรักษาขั้นต้น