ปัจจัยทำนายภาวะไตบาดเจ็บเฉียบพลันในผู้ป่วยสูงอายุวิกฤตหลังผ่าตัดที่ไม่ใช่ระบบหัวใจ
คำสำคัญ:
ภาวะไตบาดเจ็บเฉียบพลัน, ผู้ป่วยสูงอายุวิกฤต, หลังผ่าตัดที่ไม่ใช่ระบบหัวใจ, ทฤษฎีการปรับตัวของรอยบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ของการวิจัย: เพื่อหาอำนาจทำนายของค่าฮีโมโกลบินก่อนผ่าตัด ค่าดัชนีความเสี่ยงในระบบหัวใจ การได้รับเม็ดเลือดแดงทดแทนขณะผ่าตัด และระยะเวลาของการผ่าตัดต่อการเกิดภาวะไตบาดเจ็บเฉียบพลันในผู้ป่วยสูงอายุวิกฤตหลังผ่าตัดที่ไม่ใช่ระบบหัวใจ
การออกแบบการวิจัย: การศึกษาย้อนหลังหาความสัมพันธ์เชิงทำนาย แบบภาคตัดขวาง
วิธีดำเนินการวิจัย: ผู้วิจัยคัดเลือกกลุ่มตัวอย่างผู้ป่วยสูงอายุที่เข้าเกณฑ์จำนวน 278 ราย ที่มีอายุเท่ากับหรือมากกว่า 60 ปีขึ้นไป ได้รับการผ่าตัดใหญ่ในทุกระบบที่ไม่ใช่ระบบหัวใจ และเข้ารับการรักษาในหอผู้ป่วยวิกฤตหลังผ่าตัด วิเคราะห์ผลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกทวิ ใช้ทฤษฎีการปรับตัวของรอยเป็นกรอบแนวคิดการวิจัยเพื่ออธิบายการปรับตัวทางสรีรวิทยา
ผลการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุเฉลี่ย 74.77 ปี (SD=8.35) ภาวะไตบาดเจ็บเฉียบพลันหลังผ่าตัดพบร้อยละ 50 โดยค่าฮีโมโกลบินก่อนผ่าตัด ค่าดัชนีความเสี่ยงในระบบหัวใจ การได้รับเม็ดเลือดแดงทดแทนขณะผ่าตัด และระยะเวลาของการผ่าตัด สามารถทำนายการเกิดภาวะไตบาดเจ็บเฉียบพลันด้วยความแปรปรวนร้อยละ 52.4 (Nagelkerke R2=.524) ค่าฮีโมโกลบินก่อนผ่าตัดที่บ่งถึงภาวะซีด ค่าดัชนีความเสี่ยงในระบบหัวใจสูง การได้รับเม็ดเลือดแดงทดแทน ขณะผ่าตัดมากกว่า 500 มิลลิลิตร และน้อยกว่าหรือเท่ากับ 500 มิลลิลิตร และระยะเวลาของการผ่าตัดมากกว่าหรือเท่ากับ 120 นาที ทำให้ผู้ป่วยสูงอายุวิกฤตหลังผ่าตัดที่ไม่ใช่ระบบหัวใจมีความเสี่ยงต่อภาวะไตบาดเจ็บเฉียบพลันได้ 3.779, 8.819, 7.154, 2.141 และ 3.560 เท่า ตามลำดับ
ข้อเสนอแนะ: ผลการศึกษาสามารถใช้เป็นข้อมูลทางคลินิกประกอบการวางแผนการพยาบาลในผู้ป่วยสูงอายุวิกฤตหลังผ่าตัดที่ไม่ใช่ระบบหัวใจตั้งแต่แรกรับในหอผู้ป่วยวิกฤต อธิบายการปรับตัวทางสรีรวิทยาใช้ทฤษฎีการปรับตัวของรอย รวมทั้งพยาบาลควรเฝ้าระวังภาวะไตบาดเจ็บเฉียบพลันอย่างใกล้ชิดเพราะมีความเสี่ยงที่จะเกิดสูงมาก โดยเฉพาะผู้ที่มีค่าดัชนีความเสี่ยงในระบบหัวใจสูง และได้รับเม็ดเลือดแดงทดแทนขณะผ่าตัดมากกว่า 500 มิลลิลิตร
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Long TE, Helgason D, Helgadottir S, Palsson R, Gudbjartsson T, Sigurdsson GH, et al. Acute kidney injury after abdominal surgery: incidence, risk factors, and outcome. Anesth Analg. 2016;122(6):1912-20. doi: 10.1213/ANE.0000000000001323.
Poolaireab P, Danaidutsadeekul S, Charuangvanich W, Kongsayreepong S. The relationships among comorbidity, intraoperative conditions, systemic inflammatory response syndrome, and acute kidney injury of critical patients in frst 72 hours after major surgery. Thai Journal of Nursing Council. 2016; 34(1):107-17. (in Thai)
Teixeira C, Rosa R, Rodrigues N, Mendes I, Peixoto L, Dias S, et al. Acute kidney injury after major abdominal surgery: a retrospective cohort analysis. Crit Care Res Pract. 2014; 2014:132175. doi: 10.1155/2014/132175.
Linton AD, Metteson MA. Medical-surgical nursing. 7th ed. St. Louis, MO: Elsevier; 2020.
Meiner SE, Yeagar JJ. Gerontologic nursing. 6th ed. St. Louis, MO: Elsevier; 2019.
Huether SE, McCance KL, Brashers VL. Understanding pathophysiology. 7th ed. St. Louis, MO: Elsevier; 2020.
Kim CS, Oak CY, Kim HY, Kang YU, Choi JS, Bae EH, et al. Incidence, predictive factors, and clinical outcomes of acute kidney injury after gastric surgery for gastric cancer. PLoS One. 2013;8(12):e82289. doi: 10.1371/journal.pone.0082289.
Biteker M, Dayan A, Tekksein Ai, Can MM, Taycı I, Ilhan E, et al. Incidence, risk factors, and outcomes of perioperative acute kidney injury in non-cardiac and nonvascular surgery. Am J Surg. 2014; 207(1):53-9. doi: 10.1016/j.amjsurg.2013. 04.006.
Kidney Disease Improving Global Outcomes Acute Kidney Injury Work Group. KDIGO clinical practice guidelines for acute kidney injury. Kidney Int Suppl. 2012;2(1):1-138. doi:10.1038/ kisup. 2012.2.
Luo X, Jiang L, Du B, Wen Y, Wang M, Xi X, et al. A comparison of different diagnostic criteria of acute kidney injury in critically ill patients. Crit Care. 2014;18(4):R144. doi:10. 1186/cc13977.
Williams P. Basic geriatric nursing. 7th ed. St. Louis, MO: Elsevier/ Mosby; 2020.
Sanford AM, Morley JE. Anemia of old age. J Nutr Health Aging. 2019;23(7):602-5. doi:10. 1007/ s12603-019-1214-x.
Tomozawa A, Ishikawa S, Shiota N, Cholvisudhi P, Makita K. Perioperative risk factors for acute kidney injury after liver resection surgery: a historical cohort study. Can J Anaesth. 2015;62:753-61. doi: 10. 1007/s12630-015-0397-9.
Dedinská I, Mikolajčík P, Skálová P, Mokáň M, Laca Ľ. Acute kidney injury after liver resection in elderly
patients. BMC Nephrol. 2019;20(1):272-81. doi: 10.1186/s12882-019-1449-0.
Roy C, Bakan G, Li Z, Nguyen TH. Coping measurement: creating short form of Coping and Adaptation Processing Scale using item response theory and patients dealing with chronic and acute health conditions. Appl Nurs Res. 2016;32(1):73-9. doi: 10.1016/j.apnr.2016. 06. 002.
Suyasith P, Chayaput P, Thosingha O, Sirikun J. Comparison of clinical factors in adult, young older, and older trauma patients. Thai Journal of Nursing Council. 2021;36(1):110-28. (in Thai)
Roy C. The Roy adaptation model. 3rd ed. Upper Saddle River, NJ: Pearson; 2009.
Rangaswami J, Bhalla V, Blair JEA, Chang TI, Costa S, Lentine KL, et al. Cardio-renal syndrome: Classifcation, pathophysiology, diagnosis, and treatment strategies: a scientifc statement from the American Heart Association. J Am Heart Assoc. 2019;139(16):840-78. doi: 10.1161/CIR. 0000000000000664.
Zarbock A, Koyner JL, Hoste EAJ, Kellum JA. Update on perioperative acute kidney injury. Anesth Analg.
;127(5):1236-45. doi: 10.1213/ANE.000 0000000003741.
Raji YR, Ajayi SO, Ademola AF, Lawal TA, Ayandipo OO, Adigun T, et al. Acute kidney injury among adult
patients undergoing major surgery in a tertiary hospital in Nigeria. Clin Kidney J. 2018;11(4):443-9. doi:
1093/ckj/sfx144.
Chayaput P, Utriyaprasit K, Bootcheewan S, Thosingha O. Coping and health problems of caregivers of
survivors with traumatic brain injury. Aquichan. 2014;14(2):170-83. 22. Peduzzi P, Concato J, Kemper E, Holford TR, Feinstein AR. A simulation study of the number of events per variable in logistic regression analysis. J Clin Epidemiol. 1996:49(12):1373-9. doi: 10.1016/s0895-4356 (96)00236-3.
Grove SK, Gray JR. Understanding nursing research: building an evidence-based practice. 7th ed. St. Louis,
MO: Elsevier Saunders; 2019.
