ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับภาวะการรู้คิดบกพร่องในผู้ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2
คำสำคัญ:
ภาวะอ้วน, กิจกรรมทางกาย, ความวิตกกังวลแฝง, ภาวะการรู้คิดบกพร่อง, ผู้ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างภาวะอ้วน กิจกรรมทางกายและความวิตกกังวลแฝงกับภาวะการรู้คิดบกพร่องในผู้ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 เมื่อควบคุมอิทธิพลของปัจจัยส่วนบุคคลและปัจจัยสุขภาพและความเจ็บป่วย
การออกแบบการวิจัย: การวิจัยเชิงวิเคราะห์ แบบศึกษาย้อนหลังจากผลไปหาเหตุ
วิธีดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มารับการตรวจรักษาที่คลินิกโรคเบาหวานและห้องตรวจอายุรกรรมทั่วไปโรงพยาบาลระดับตติยภูมิแห่งหนึ่ง เก็บรวบรวมข้อมูลตั้งแต่เดือนสิงหาคมถึงเดือนธันวาคม พ.ศ. 2563 จำนวน 264 ราย โดยจำแนกกลุ่มตัวอย่างด้วยแบบประเมินพุทธิปัญญาออกเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มศึกษา (case) คือ กลุ่มที่มีภาวะการรู้คิดบกพร่องจำนวน 88 ราย และกลุ่มควบคุม คือ กลุ่มที่มีภาวะการรู้คิดปกติ (control) จำนวน 176 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์ข้อมูลส่วนบุคคล แบบประเมินพุทธิปัญญาแบบสอบถามกิจกรรมทางกายระดับสากล และแบบประเมินความวิตกกังวลแฝง วิเคราะห์ข้อมูล โดยสถิติบรรยาย และสถิติวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติก
ผลการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีอายุเฉลี่ย 55.32 ปี (SD=4.04) ค่าดัชนีมวลกายอยู่ในเกณฑ์อ้วนระดับ 1 ร้อยละ 44.30 มีกิจกรรมทางกายไม่เพียงพอร้อยละ 53.40 และมีความวิตกกังวลแฝงอยู่ในระดับต่ำร้อยละ 65 สำหรับกลุ่มควบคุมมีอายุเฉลี่ย 52.02 ปี (SD=6.25) ค่าดัชนีมวลกายอยู่ในเกณฑ์อ้วนระดับ 1 ร้อยละ 33.00 มีกิจกรรมทางกายที่เพียงพอร้อยละ 72.20 และมีความวิตกกังวลแฝงอยู่ในระดับต่ำร้อยละ 68.20 ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะการรู้คิดบกพร่องในผู้ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 เมื่อควบคุมอิทธิพลของปัจจัยส่วนบุคคล และปัจจัยสุขภาพและความเจ็บป่วย ได้แก่ อายุ 50 ปี (OR = 6.73, 95% CI = 2.53-17.86, p < .01) ไม่มีการประกอบอาชีพ (OR = 2.71, 95% CI = 1.24-5.95, p < .05) ค่าดัชนีมวลกาย 25 กิโลกรัมต่อตารางเมตร (OR = 5.88, 95% CI = 2.81-12.28, p < .01) และกิจกรรมทางกายไม่เพียงพอ (OR = 2.24, 95% CI = 1.21-4.13, p < .05) สำหรับความวิตกกังวลแฝงไม่มีความสัมพันธ์กับภาวะการรู้คิดบกพร่องในผู้ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2
ข้อเสนอแนะ: ภาวะอ้วนและการมีกิจกรรมทางกายไม่เพียงพอส่งผลต่อการเกิดภาวะการรู้คิดบกพร่องในผู้ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งพยาบาลสามารถนำไปพัฒนารูปแบบการดูแลในการส่งเสริมกิจกรรมทางกาย และการควบคุมน้ำหนัก เพื่อลดความเสี่ยงต่อภาวะการรู้คิดบกพร่องในผู้ที่เป็นโรคเบาหวานชนิดที่ 2 และเพื่อให้ได้รับการรักษาและการพยาบาลที่เหมาะสมต่อไป
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Papatheodorou K, Papanas N, Banach M, Papazoglou D, Edmonds M. Complications of diabetes 2016. J Diabetes Res 2016; 2016:1-3. doi: 10.1155/2016/ 6989453. PMID: 27822482.
Khullar S, Kaur G, Dhillon H, Sharma R, Mehta K, Singh M, et al. The prevalence and predictors of cognitive impairment in type 2 diabetic population of Punjab, India. J Soc Health Diabetes 2017;5(1): 47-53. doi: 10.1007/s10597-015-9985-y. PMID: 26724818.
Soonthonviphat N, Yimsinsomboon C, Luangfong K, Chayarattanasilp N, Thongsuk S, Tanpalang P. Factors correlated with cognitive impairment in diabetes mellitus patients in super tertiary hospital. Naresuan Research Conference 2016; 12:598-99. (in Thai)
Gao Y, Xiao Y, Miao R, Zhao J, Cui M, Huang G, et al. The prevalence of mild cognitive impairment with type 2 diabetes mellitus among elderly people in China: a cross-sectional study. Arch Gerontol Geriatr 2016; 62:138-42. doi:10.1016/j.archger.2015. 09.003. PMID: 26381432.
Junthayanont D, Maprajong A, Wongchaiwatcharakul P, Jirajun C, Pratakpiriya N, Sirapalanon K, et al. Prevalence, quality of life and patient compliance of cognitve impairment in diabetes patient in health promoting hospital Tambon Lum-Plee, Phra Nakhon Si Ayutthaya District, Phra Nakhon Si Ayutthaya Province. Journal of Preventive Medicine Association of Thailand 2011;1(1):15-23. (in Thai)
Centers for Disease Control and Prevention [CDC]. Cognitive impairment: a call for action, now. Atlanta (GA): CDC; 2011.
Kontaxopoulou D, Fragkiadaki S, Beratis IN, Pavlou D, Yannis G, Papanicolaou AC, et al. Incidental and intentional memory performance in depression and amnestic mild cognitive impairment. Neuropsychologia 2016;43(5):675-81. doi:10.3389/conf.fnhum.2016.220.00119.
Hopkins R, Shaver K, Weinstock RS. Management of adults with diabetes and cognitive problems. Diabetes Spectr 2016;29(4):224-37. doi: 10.2337/ds16- 0035. PMID: 27899874.
Johansson M. Cognitive impairment and its consequences in everyday life. Sweden: Linköping University Electronic Press; 2015.
Caputo JB, Vagula MC. Cognitive impairment and dementia in type 2 diabetes mellitus. US Pharm 2014;39(10):33-7.
Seto S, Yang G, Kiat H, Bensoussan A, Kwan Y, Chang D. Diabetes mellitus, cognitive impairment, and traditional Chinese medicine. Int J Endocrinol 2015; 2015:1-14. doi: 10.1155/2015/810439. PMID: 26060494.
Kawamura T, Umemura T, Hotta N. Cognitive impairment in diabetic patients: can diabetic control prevent cognitive decline?. J Diabetes Investig 2012;3(5):413-23.
Koekkoek PS, Kappelle LJ, van den Berg E, Rutten GE, Biessels GJ. Cognitive function in patients with diabetes mellitus: guidance for daily care. Lancet Neurol 2015;14(3):329-40. doi: 10.1016/ S1474-4422(14)70249-2. PMID: 25728442.
Li Y, Shang S, Fei Y, Chen C, Jiang Y, Dang L, et al. Interactive relations of type 2 diabetes and abdominal obesity to cognitive impairment: a cross-sectional study in rural area of Xi’an in China. J Diabetes Complications 2018;32(1):48-55. doi:10.1016/j.jdiacomp.2017.09.006. PMID: 29056468.
Feinkohl I, Lachmann G, Brockhaus W-R, Borchers F, Piper SK, Ottens TH, et al. Association of obesity, diabetes and hypertension with cognitive impairment in older age. Clin Epidemiol 2018; 10:853-62. doi: 10.2147/CLEP.S164793. PMID: 30100759.
Chamnan P. Physical activity: Epidemiology and public health 2014;38:8-14. (in Thai)
Callisaya M, Nosaka K. Effects of exercise on type 2 diabetes mellitus-related cognitive impairment and dementia. J Alzheimers Dis 2017;59(2):503-13.doi: 10.3233/jad-161154. PMID: 28598841.
Thapinta D. Reduction of anxiety of staff nurses working with AIDS patients through cognitive reconstructuring and mindfulness training [Dissertation]. Bangkok: Chulalongkorn University; 1992. (in Thai)
Tales A, Basoudan N. Anxiety in old age and dementiaimplications for clinical and research practice. Neuropsychiatry 2016;6(4):142-8. doi: 10.4172/Neuropsychiatry.1000133.
Raffeld LM, Brenes GA, Cox AJ, Freedman BI, Hugenschmidt CE, Hsu F-C, et al. Associations between anxiety and depression symptoms and cognitive testing and neuroimaging in type 2 diabetes. J Diabetes Complications 2016;30(1):143-9. doi: 10. 1016/j.jdiacomp.2015.09.010. PMID: 26476474.
Mohan D, Iype T, Varghese S, Usha A, Mohan M. A cross-sectional study to assess prevalence and factors associated with mild cognitive impairment among older adults in an urban area of Kerala, South India. BMJ Open 2019;9(3):1-8. doi: 10.1136/bmjopen- 2018-025473. PMID: 30898818.
Nasreddine Z. Montreal Cognitive Assessment 2011 [internet]. 2011 [cited 2018 Dec 10]. Available from: https://www.mocatest.org/paper/
Hemrungrojn S. Montreal Cognitive AssessmentThai version 2011[internet]. 2011 [cited 2018 Dec10]. Available from: https://www.mocatest.org/wp-content/uploads/2015/tests-instructions/MoCA-Test-Thai.pdf (in Thai)
Geneva: World Health Organization. Global physical activity questionnaire [internet]. 2011 [cited 2018 Dec 8]. Available from: https://www.who.int/ncds/surveillance/steps/GPAQ_ EN.pdf
Visuthipanich V. Psychometric testing of GPAQ among the Thai population. Thai Pharm Health Sci J 2016;11(4):144-52. (in Thai)
Spielberger CD, Gorsuch RL, Lushene R, Vagg P, Jacobs GA. Manual for the stat-trait anxiety inventory STAI (From Y), self-evaluation questionnaire. Palo Alto (CA): Consulting Psychologist Press; 1983.
Sun L, Diao X, Gang X, Lv Y, Zhao X, Yang S, et al. Risk factors for cognitive impairment in patients with type 2 diabetes. J Diabetes Res 2020; 2020:1-10. doi: 10.1155/2020/4591938. PMID: 32377520.
Blanquisco L, Abejero JE, Bonifacio Buno I, Trajano-Acampado L, Cenina A, Santiago D. Factors associated with mild cognitive impairment among elderly Filipinos with type 2 diabetes mellitus. J ASEAN Fed Endocr Soc 2017;32(2):145-50. doi: 10.15605/jafes.032.02.08. PMID:33442 098.
Xiu S, Zheng Z, Liao Q, Chan P. Different risk factors for cognitive impairment among community-dwelling elderly, with impaired fasting glucose or diabetes.Diabetes Metab Syndr Obes 2019; 12: 121-30.doi:10.2147/DMSO.S180781. PMID: 30666140.
Zhang T, Yan R, Chen Q, Ying X, Zhai Y, Li F, et al. Body mass index, waist-to-hip ratio and cognitive function among Chinese elderly: a cross-sectional study. BMJ Open 2018;8(10):1-6. doi: 10.1136/bmjopen-2018-022055. PMID: 30341119.
Eze C, Basil E, Uma A, Ikenna O. The prevalence of cognitive impairment amongst type 2 diabetes mellitus patients at Abakaliki South-East Nigeria. J Metab Syndr 2015; 4:1-3.
Dye L, Boyle NB, Champ C, Lawton C. The relationship between obesity and cognitive health and decline. Proc Nutr Soc 2017;76(4):443-54. doi:10.1017/S0029665117002014. PMID: 28889822.
Mandolesi L, Polverino A, Montuori S, Foti F, Ferraioli G, Sorrentino P, et al. Effects of physical exercise on cognitive functioning and wellbeing: biological and psychological benefts. Front Psychol 2018; 9:1-11. doi:10.3389/fpsyg.2018.00509.PMID:297 55380.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารสภาการพยาบาล
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
