ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความร่วมมือในการรับประทานยาของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน
คำสำคัญ:
โรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน, ความร่วมมือในการรับประทานยา, การรับรู้ โอกาสเสี่ยง, การรับรู้ความรุนแรง, การรับรู้อุปสรรค, การรับรู้สมรรถนะแห่งตนบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ของการวิจัย: เพื่อศึกษาอิทธิพลของ การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรค การรับรู้ ความรุนแรงของโรค การรับรู้อุปสรรคและการรับรู้สมรรถนะแห่งตนต่อความร่วมมือในการรับประทานยาของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน
การออกแบบการวิจัย: การวิจัยพรรณาเชิงทำนาย
วิธีดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันอายุ 18 ปีขึ้นไปทั้งเพศชายและเพศหญิง ที่มาติดตามการรักษาที่ โรงพยาบาลระดับตติยภูมิแห่งหนึ่ง จำนวน 149 ราย ระหว่างเดือนมีนาคมถึงมิถุนายน พ.ศ. 2564 เก็บรวบรวมข้อมูลด้วย แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลและข้อมูลสุขภาพ แบบสอบถามความร่วมมือในการรับประทานยา การรับรู้โอกาสเสี่ยงของโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันซ้ำการรับรู้ความรุนแรงของโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน การรับรู้อุปสรรคของการรับประทานยา และการรับรู้สมรรถนะแห่งตนในการรับประทานยา วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติพรรณนา และการวิเคราะห์สถิติถดถอยโลจิสติก
ผลการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างร้อยละ 61.1 เป็นเพศชาย ร้อยละ 73.8 อายุเฉลี่ย 63.23 ปี (SD=8.9) การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรค การรับรู้ความรุนแรงของโรค การรับรู้อุปสรรคและการรับรู้สมรรถนะแห่งตน สามารถร่วมทำนายความร่วมมือในการรับประทานยาของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันได้ร้อยละ 57.1 (Nagelkerke R2 = 0.57)โดยตัวแปรที่มีอิทธิพลต่อความร่วมมือในการรับประทานยา ได้แก่ การรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการเกิดโรค ระดับสูง (OR = 5.05; 95%CI = 1.21, 20.39; p < .05) และระดับปานกลาง (OR = 4.96; 95%CI = 1.43, 17.13; p < .05) การรับรู้ความรุนแรงของโรค ระดับสูง (OR = 8.76; 95%CI = 1.55, 49.42; p < .05) และระดับปานกลาง (OR = 3.99; 95%CI = 1.12, 14.10; p < .05) และการรับรู้อุปสรรค ระดับสูง (OR = 0.10; 95%CI = .02, .38; p < .05) ส่วนการรับรู้สมรรถนะแห่งตนทั้งในระดับสูงและระดับปานกลางไม่มีอิทธิพลต่อความร่วมมือในการรับประทานยาในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันได้ (OR = .52; 95%CI = .08, 3.39 และ OR = .70; 95%CI = .13, 3.78; p > .05)
ข้อเสนอแนะ: การรับรู้โอกาสเสี่ยง การรับรู้ความรุนแรงของโรคและการรับรู้อุปสรรคเป็นปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อความร่วมมือในการรับประทานยาของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตัน ดังนั้นบุคลากรทางการแพทย์ควรให้ความสำคัญในการให้ข้อมูลเกี่ยวกับ โอกาสเสี่ยงและความรุนแรงของโรครวมถึงการลดอุปสรรคในการรับประทานยาของผู้ป่วย
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Khanevski AN, Bjerkreim AT, Novotny V, Naess H, Thomassen L, Logallo N, et al. Recurrent ischemic stroke: incidence, predictors, and impact on mortality. Acta Neurol Scand. 2019;140(1):3-8.
Lekoubou A, Nkoke C, Dzudie A, Kengne AP. Recurrent stroke and early mortality in an urban medical unit in Cameroon. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2017;26(8):1689-94.
Yeo SH, Toh M, Lee SH, Seet RCS, Wong LY, Yau WP. Impact of medication nonadherence on stroke recurrence and mortality in patients after frst-ever ischemic stroke: insights from registry data in Singapore. Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2020; 29(5):538-49.
Kim J, Lee HS, Nam CM, Heo JH. Effects of statin intensity and adherence on the long-term prognosis after Acute Ischemic Stroke. Stroke. 2017;48(10): 2723-30.
Algra A, Wermer MJ. Stroke in 2016: Stroke is treatable, but prevention is the key. Nat Rev Neurol. 2017;13(2):78-9.
Ruksakulpiwat S, Liu Z, Yue S, Fan Y. The association among medication beliefs, perception of illness and medication adherence in ischemic stroke patients: a cross-sectional study in China. Patient Prefer Adherence. 2020;14:235-47.
Jiang Y, Yang X, Li Z, Pan Y, Wang Y, Wang Y, et al. Persistence of secondary prevention medication and related factors for acute ischemic stroke and transient ischemic attack in China. Neurol Res.2017;39(6):492-7.
O’Carroll R, Whittaker J, Hamilton B, Johnston M, Sudlow C, Dennis M. Predictors of adherence to secondary preventive medication in stroke patients. Ann Behav Med. 2011;41(3):383-90.
Zhang H, Qian HZ, Meng SQ, Shu M, Gao YZ, Xu Y, et al. Psychological distress, social support and medication adherence in patients with ischemic stroke in the mainland of China. J Huazhong Univ Sci Technolog Med Sci. 2015;35(3):405-10.
Chung PW, Yoon BW, Lee YB, Shin BS, Kim HY, Park JH, et al. Medication adherence of statin users after Acute Ischemic Stroke. Eur Neurol. 2018;80(1-2):106-14.
Kim GG, Chae DH, Park MS, Yoo SH. Factors influencing 1-year medication adherence of Korean ischemic stroke survivors. Int J Behav Med. 2020; 27(2):225-34.
Al AlShaikh S, Quinn T, Dunn W, Walters M, Dawson J. Predictive factors of non-adherence to secondary preventative medication after stroke or transient ischaemic attack: a systematic review and meta-analyses. Eur Stroke J. 2016;1(2):65-75.
Alatawi YM, Kavookjian J, Ekong G, Alrayees MM. The association between health beliefs and medication adherence among patients with type 2 diabetes. Res Social Adm Pharm. 2016;12(6):914-25.
Widjanarko B, Saraswati LD, Ginandjar P. Perceived threat and beneft toward community compliance of flariasis’ mass drug dministration in Pekalongan district, Indonesia. Risk Manag Healthc Policy.2018;11:189-97.
Son YJ, Won MH. Depression and medication adherence among older Korean patients with hypertension: mediating role of self-effcacy. Int J Nurs Pract.2017;23(3).
Sangsongrit N, Pinyopasakul W, Kusuma Na Ayuthya S. et al., Predictors of medication adherence in ischemic stroke patients. ursing Journal.2014;41(2):61-71. (in Thai)
Saengsuwan J, Suangpho P. Self-perceived and actual risk of further stroke in patients with recurrent stroke or recurrent transient ischemic attack in Thailand.J Stroke Cerebrovasc Dis. 2019;28(3):632-9.
Rungsawang S. Factors related to polypharmacy medication adherence among older persons with chronic illness. Journal of Nursing, Siam University.2015;18(35):6-23. (in Thai)
Surasrisakul I and Ua-kit N. Predicting factors of medication adherence among myocardial infarction patients after underwent percutaneous coronary intervention. Journal of The Police Nurses. 2012;4(2):60-70. (in Thai)
Prakobchai S, Kusuma Na Ayuthya S, Wattanakitkrileart D, et al. Factors influencing medication-taking behavior of hypertensive patients. Journal of Nursing Science.2014;32(2):43-51. (in Thai)
Bunsonti N, Soivong P, Tachaudomdach C. Factors related to health behaviors among persons with transient ischemic attack. Nursing Journal. 2020;47(2):262-73. (in Thai)
Khlaihong W, Jitramontree N, Wirojratana V. Factors predicting medication adherence behaviors among older adults with type 2 diabetes. The Journal of Faculty of Nursing Burapha University. 2016;24(1):65-75.(in Thai)
Wangworatrakul W, Suwannaroop N, Moopayak K. Factors predicting to medication adherence among patients with essential hypertension. Journal of The Royal Thai Army Nurses. 2017;18(1):131-9.(in Thai)
Rosenstock IM, Strecher VJ, Becker MH. Social learning theory and the health belief model. Health Educ Q. 1988;15(2):175-83.
Peduzzi P, Concato J, Kemper E, Holford TR, Feinstein AR. A simulation study of the number of events per variable in logistic regression analysis. J Clin Epidemiol.1996;49(12):1373-9.
Train The Brain Forum Thailand. Thai Mental State Examination (TMSE). Siriraj Medical Journal.1993;45(6):359-74. (in Thai)
Poungvarin N, Prayoonwiwat N, Devahastin V,Viriyavejakul A. Dementia in Thai stroke survivors: analysis of 212 patients. J Med Assoc Thai. 1995;78(7):337-43.
Song Y, Han HR, Song HJ, Nam S, Nguyen T, Kim MT. Psychometric evaluation of hill-bone medication adherence subscale. Asian Nurs Res (Korean SocNurs Sci). 2011;5(3):183-8.
Thanukeaw D, Wattanakitkrileart D, Sriyuktasuth A, Chattranukulchai P. Factors predicting medication adherence in patients with essential hypertension [Dissertation]. Bangkok: Mahidol University;2020
Mayet AY. Patient adherence to warfarin therapy and its impact on anticoagulation control. Saudi Pharm J. 2016;24(1):29-34.
Grove SK, Gray JR. Understanding nursing research: building an evidence-based practice. 7th ed. St.Louis, MO: Elsevier Saunders; 2019.
Sung SF, Lai EC, Wu DP, Hsieh CY. Previously undiagnosed risk factors and medication nonadherence are prevalent in young adults with frst-ever stroke. Pharmacoepidemiol Drug Saf. 2017;26(12):1458-64.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารสภาการพยาบาล
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
