ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจ
คำสำคัญ:
โรคหลอดเลือดหัวใจ, พฤติกรรมการดูแลตนเอง, การรับรู้ความเจ็บป่วยด้าน การรู้คิด, ความรู้เกี่ยวกับโรค, ภาวะเปราะบาง, การตอบสนองทางอารมณ์บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษาอำนาจการทำนายของการรับรู้ความเจ็บป่วยด้านการรู้คิดการตอบสนองทางอารมณ์ ความรู้เกี่ยวกับโรคและภาวะเปราะบางต่อพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจ
การออกแบบการวิจัย: การวิจัยความสัมพันธ์เชิงทำนายฃ
การดำเนินการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นโรคหลอดเลือดหัวใจมาแล้วอย่างน้อย 6 เดือน ทั้งเพศชายและหญิง อายุ 18 ปีขึ้นไป ที่มารับบริการโรงพยาบาลตติยภูมิ จำนวน 158 ราย เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนเมษายน - กรกฎาคม 2564 ด้วยการสุ่มตัวอย่างอย่างง่าย เครื่องมือในการเก็บรวบรวมข้อมูล ได้แก่ แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลแบบสอบถามความรู้เกี่ยวกับโรคหลอดเลือดหัวใจฉบับย่อ แบบสอบถามพฤติกรรมการดูแลตนเองสำหรับผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจ แบบสอบถามการรับรู้ความเจ็บป่วยฉบับย่อแบบสอบถามภาวะเปราะบาง วิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติพรรณนาและการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกทวิ
ผลการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศชายร้อยละ 79.7 อายุเฉลี่ย 62.27 ปี (SD = 9.08) มีพฤติกรรมการดูแลตนเองระดับดี ร้อยละ 75.3 โดยการรับรู้ความเจ็บป่วยด้านการรู้คิด การตอบสนองทางอารมณ์ ความรู้เกี่ยวกับโรค และภาวะเปราะบางสามารถร่วมทำนายพฤติกรรมการดูแลตนเองของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจได้ร้อยละ 11.6 (Nagelkerke
R2= 0.116) ปัจจัยที่มีอำนาจการทำนายพฤติกรรมการดูแลตนเอง ได้แก่ความรู้เกี่ยวกับโรคระดับสูง (OR = 5.54, 95% CI = 1.43 – 21.47, P = .013) และการรับรู้ความเจ็บป่วยด้านการรู้คิดระดับมาก (OR = 2.45, 95% CI = 1.05 – 5.74, P = .038)
ข้อเสนอแนะ: พยาบาลและทีมบุคลากรทางสุขภาพควรให้ความรู้ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจเกี่ยวกับโรคและการรับรู้ความเจ็บป่วยด้านการรู้คิดเพื่อส่งเสริมให้ผู้ป่วยมีพฤติกรรมการดูแลตนเองที่ดีขึ้น
Downloads
เอกสารอ้างอิง
world health organization 2019. [cited 2020 June 14]. Available fromfile:///C:/Users/User/Downloads/9789241565707-eng.pdf
Khan MA, Hashim MJ, Mustafa H, Baniyas MY, Al Suwaidi S, AlKatheeri R, et al. Global epidemiology of ischemic heart disease: results from the global burden of disease study. Cureus. 2020;12(7):1-12.doi: 10.7759/cureus.9349
Division of Epidemiology. Department of disease control. [cited 2020 August 2]. Available from: https://ddc.moph.go.th/doe/news.php?news=10811
Virani Salim S, Alonso A, Benjamin Emelia J, Bittencourt Marcio S, Callaway Clifton W, Carson April P, et al. Heart disease and stroke statistics - 2020 update: a report from the American Heart Association. Circulation. 2020;141(9):e139-e596. doi: 10.1161/CIR.0000000000000950
Division of non-communicable disease. coronary artery disease (CAD) 2018. [cited 2020 June 12]. Available from: https://ddc.moph.go.th/uploads/files/1081120191227091554.pdf
Guideline for ischemic heart disease 2014. [cited 2020 June 11]. Available from: http://www.thaiheart.org
Riegel B, Moser DK, Buck HG, Dickson VV, Dunbar SB, Lee CS, et al. Self-care for the prevention and management of cardiovascular disease and stroke: a scientific statement for healthcare professionals from the american heart association. J Am Heart Assoc.2017;6(9):e006997. doi:10.1161/JAHA.117.006997
Chinphan S, Sirisopon N, Onsiri S, Wattanaburanon A.Factors correlated with instent restenosis in coronary heart disease patients. JRTAN. 2019;20(3):218-26.(in Thai)
Vaughan Dickson V, Lee CS, Yehle KS, Mola A, Faulkner KM, Riegel B. Psychometric testing of the self-care of coronary heart disease inventory (SC-CHDI). Res Nurs Health. 2017;40(1):15-22. doi:org/10.1002/nur.21755
Riegel B, Jaarsma T, Strömberg A. A middle-range theory of self-care of chronic illness. Adv Nurs Sci. 2012;35: 194-204. Doi: 10.1097/ANS.0b013e 318261b1ba
Riegel B, Jaarsma T, Lee CS, Strömberg A. Integrating symptoms into the middle-range theory of self-care of chronic illness. Adv Nurs Sci. 2019;42(3):206-15.doi: 10.1097/ANS.0000000000000237
Lu M, Xia H, Ma J, Lin Y, Zhang X, Shen Y, et al. Relationship between adherence to secondary prevention and health literacy, self-efficacy and disease knowledge among patients with coronary artery disease in China.Eur J Cardiovasc Nurs. 2020;19(3):230-7. doi:10.1177/1474515119880059
Khodaminasab A, Reisi M, Vahedparast H, Tahmasebi R, Javadzade H. Utilizing a health-promotion model to predict self-care adherence in patients undergoing coronary angioplasty in Bushehr, Iran. Patient Prefer Adherence.2019;13:409-17. doi: 10.2147/PPA. S181755
Umpichit P, Jitpanya C. Factors related to self -care in acute coronary syndrome patients. Thai Journal of Cardio-Thoracic Nursing. 2552;20(2):2-16. (in Thai)
Leventhal H, Phillips LA, Burns E. The common-sense model of self-regulation (CSM): a dynamic framework for understanding illness self-management. J Behav Med. 2016;39(6):935-46. doi: 10.1007/s10865-016-9782-2
Kaewon W, Ruaisungnoen W. Perception about illness and information regarding self care of patients with coronary artery disease underwent coronary artery intervention. North-Eastern Thai Journal of Neuroscience. 2009;27(2):33-40. (in Thai)
Mosleh SM, Almalik MMA. Illness perception and adherence to healthy behaviour in Jordanian coronary heart disease patients. Eur J Cardiovasc Nurs. 2016;15(4):223-230. doi: 10.1177/1474515114563885
Stafford L, Jackson HJ, Berk M. Illness beliefs about heart disease and adherence to secondary prevention regimens. Psychosom Med. 2008;70(8):942-8. doi: 10.1097/PSY.0b013e318187e22e
Talitha Sya’banah Fajrin S, Sali Rahadi A, editors. The impact of illness perception on adherence in coronary heart patient: the mediating role of heart-focused anxiety and depression. 2nd international conference on intervention and applied psychology (ICIAP 2018). Atlantis Press. 2019;229:475-84. doi:org/10.2991/iciap-18.2019.39
Ghisi GLdM, Sandison N, Oh P. Development, pilot testing and psychometric validation of a short version of the coronary artery disease education questionnaire: The CADE-Q SV. Patient Educ Couns. 2016;99(3):443-7. doi:10.1016/j.pec.2015.11.002
Srichaya P, Nunthaitaweekul P, Aungsuroch Y. Predicting factors of dietary behaviors in patients with coronary artery disease. RTNNMDJournal.2018;45(3):527-43. (in Thai)
Chen X, Mao G, Leng SX. Frailty syndrome: an overview. Clin Interv Aging. 2014;9:433-41. doi: 10.2147/CIA.S45300
Jansrithong P, Choowattanapakorn T. Factors predicting self-management in older persons with acute coronary syndrome in tertiary hospitals, Bangkok. Journal of Nursing Science Chulalongkorn University. 2018; 30(2):81-95. (in Thai)
Seid MA, Abdela OA, Zeleke EG. Adherence to self-care recommendations and associated factors among adult heart failure patients. from the patients’point of view. PloS one. 2019;14(2):e0211768-e. doi: 10.1371/journal.pone.0211768
Borson S, Scanlan JM, Chen P, Ganguli M. The mini-cog as a screen for dementia: validation in a population-based sample. J Am Geriatr Soc. 2003;51(10):1451-4. doi:org/10.1046/j.1532-5415.2003.51465.x
Trongsakul S, Lambert R, Clark A, Wongpakaran N, Cross J. Development of the thai version of mini-cog, a brief cognitive screening test. Geriatr Gerontol Int. 2015;15(5):594-600. doi: 10.1111/ggi.12318
Koson N, Srisuk N, Rattanam A, Thompson DR, Ski CF.Psychometric evaluation of the thai version of the self-care of coronary heart disease inventory version 3 (SC-CHDI V3). (under review). [cited 2020 June 4].Available from https://self-care-measures.com/project/patient-version-scchdi-thai-3-2-2/
Broadbent E, Petrie KJ, Main J, Weinman J. The brief illness perception questionnaire. J Psychosom Res.2006;60(6):631-7. doi: org/10.1016/j.jpsychores.2005.10.020
Sowattanangoon N, Kotchabhakdi N, Petrie KJ. The influence of Thai culture on diabetes perceptions and management. Diabetes Res. ClinPract. 2009;84(3): 245-51. doi:10.1016/j.diabres.2009.02.011
Brislin RW. Back-translation for cross-cultural research. J Cross Cult Psychol. 1970;1(3):185-216. doi:10.1177/135910457000100301
Morley JE, Malmstrom TK, Miller DK. A simple frailty questionnaire (FRAIL) predicts outcomes in middle aged African Americans. J Nutr Health Aging. 2012; 16(7):601-8. doi: http://doi.org/10.1007/s12603-012-0084-2
Roth GA, Mensah GA, Johnson CO, Addolorato G, Ammirati E, Baddour LM, et al. Global burden of cardiovascular diseases and risk factors, 1990–2019: update from the GBD 2019 Study. J Am Coll Cardiol.2020;76(25):2982-3021. doi.org/10.1016/j.jacc.2020.11.010
Gao Z, Chen Z, Sun A, Deng X. Gender differences in cardiovascular disease. Med Technol Device. 2019;4:1-6. doi.org/10.1016/j.medntd.2019.100025
Son Y-J, Shim DK, Seo EK, Seo EJ. Health literacy but not frailty predict self-care behaviors in patients with heart failure. Int J Environ Res Public Health. 2018;15(11):1-10. doi: 10.3390/ijerph15112474
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารสภาการพยาบาล
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
