ปัจจัยทำนายการจัดการตนเองในผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อม
คำสำคัญ:
การจัดการตนเอง, ปัจจัยทำนายการจัดการตนเอง, ความรอบรู้ด้านสุขภาพ, การสนับสนุนทางสังคม, การรับรู้สมรรถนะแห่งตน, ผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อมบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์การวิจัย: เพื่อศึกษาการจัดการตนเองของผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อม และเพื่อศึกษาอำนาจการทำนายการจัดการตนเองจากปัจจัยความรอบรู้ด้านสุขภาพ การสนับสนุนทางสังคม และการรับรู้สมรรถนะแห่งตนของผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อม
การออกแบบการวิจัย: การศึกษาความสัมพันธ์เชิงทำนาย
วิธีดำเนินการวิจัย: คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างตามคุณสมบัติที่กำหนด กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุที่ได้รับการวินิจฉัยจากแพทย์ว่าเป็นโรคข้อเข่าเสื่อม จำนวน 120 ราย เข้ารับบริการที่โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล 4 แห่งในอำเภอเมือง จังหวัดแพร่ กำหนดแหล่งเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยวิธีการสุ่มหลายขั้นตอน และเลือกกลุ่มตัวอย่างตามความสะดวก ตั้งแต่เดือนสิงหาคม ถึงเดือนตุลาคม พ.ศ. 2564 เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย ประกอบด้วย แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคล แบบวัดการจัดการตนเอง แบบวัดความรอบรู้ด้านสุขภาพ แบบวัดการสนับสนุนทางสังคม และแบบวัดการรับรู้สมรรถนะแห่งตนของผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และสถิติการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณแบบปกติ
ผลการวิจัย: ผลการวิจัยพบว่า กลุ่มตัวอย่างมีการจัดการตนเองโดยรวม และรายด้านทั้ง 3 ด้านอยู่ในระดับสูง และการสนับสนุนทางสังคม การรับรู้สมรรถนะแห่งตน และความรอบรู้ด้านสุขภาพสามารถร่วมกันทำนายการจัดการตนเองในผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อมได้ ร้อยละ 74 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .001 โดยการสนับสนุนทางสังคมสามารถทำนายการจัดการตนเองได้มากที่สุด (β = .557, p < .001) รองลงมาคือ การรับรู้สมรรถนะแห่งตน (β = .342, p < .001) และความรอบรู้ด้านสุขภาพ (β = .133, p < .001) ตามลำดับ
ข้อเสนอแนะ: บุคลากรสุขภาพสามารถนำผลการวิจัยไปเป็นข้อมูลในการพัฒนาโปรแกรมส่งเสริมการจัดการตนเองของผู้สูงอายุที่เป็นโรคข้อเข่าเสื่อม โดยเน้นการส่งเสริมการสนับสนุนทางสังคม การรับรู้สมรรถนะแห่งตน และความรอบรู้ด้านสุขภาพต่อไป
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Hawker GA. Osteoarthritis is a serious disease. Clin Exp Rheumatol 2019; 120(5): 3-6.
World health organization. 10 facts on ageing and health [Internet]. 2021[cited 2022 Mar 2]; Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/10-facts-on-ageing-and-health
Arthritis foundation. Arthritis by the numbers [Internet]. 2020[cited 2022 Mar 2]; Available from: https://www.arthritis.org/getmedia/73a9f02d-7f91- 4084-91c3-0ed0b11c5814/abtn-2020-final.pdf
National health security office. NHSO board issues guidelines for osteoarthritis surgery used in decentralize districts to help patients access treatment [Internet]. 2017[cited 2022 Mar 2]; Available from: https://www.nhso.go.th/frontend/NewsInformationDetail.aspx?newsid=MjA0OQ (in Thai)
Aekplakorn W. Thai national health examination survey VI study group. Nonthaburi: Aksorn Graphic and Design; 2019. (in Thai)
Wongrakpanich S, Wongrakpanich A, Melhado K, Rangaswami J. A comprehensive review of non-steroidal anti-inflammatory drug use in the elderly. Aging Dis 2018; 9(1): 143-50.
American academy of orthopaedic surgeons.Management of osteoarthritis of the knee (non-arthroplasty). Illinois: Author; 2021.
Kuperman EF, Schweizer M, Joy P, Gu X, Fang MM.The effects of advanced age on primary total knee arthroplasty: a meta-analysis and systematic review. BMC Geriatr 2016; 16(41): 1-8.
Lorig KR, Holman HR. Self-management education: history, definition, outcome, and mechanisms. Ann Behav Med 2003; 26(1): 1-7.
Han MH, Nam JH, Noh E, Lee EK. Gastrointestinal risk of non-steroidal anti-inflammatory drugs and gastroprotective agents used in the treatment of osteoarthritis in elderly patients: a nationwide retrospective cohort study. Int J Clin Pharmacol and Ther 2019; 57(11): 531-41.
Zheng S, Tu L, Cicuttini F, Zhu Z, Han W, Antony B. Depression in patients with knee osteoarthritis: risk factors and associations with joint symptoms. BMC Musculoskelet Disord 2021; 22(40): 1-10.
Ahn YH, Kim BJ, Ham OK, Kim SH. Factors associated with patient activation for self-management among community residents with osteoarthritis in Korea. J Korean Acad Community Health Nurs 2015; 26(3): 303-11.
Chakarothai S, Sucamvang K, Jintanawat R. Effect of a self-management supporting program on disease severity among elders with knee osteoarthritis [Dissertation].Chiangmai: Chiangmai University; 2011. (in Thai)
Choi HM, Kim HC, Kang DR. Sex differences in hypertension prevalence and control: analysis of the 2010-2014 Korea national health and nutrition examination survey. PLoS One 2017; 12(5): 1-12.
Zhang X, Qiu C, Zheng Y, Zang X, Zhao Y. Self-management among elderly patients with hypertension and its association with individual and social environmental factors in China. J Cardiovasc Nurs 2020; 35(1): 45-53.
Meesarapee K, Suwankruhasn N, Chintanawat R. Health literacy and self-management in older persons with knee osteoarthritis [Dissertation]. Chiangmai: Chiangmai University; 2020. (in Thai)
Pitsamai B, Therawiwat M, Imamee N, Aree-ue S. Factors related to self-management behaviors for persons with osteoarthritis. Journal of Public Health 2012; 42(2): 54-67. (in Thai)
Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promot Int 2000; 15(3): 259-67.
House JS. Work stress and social support. Michigan: Addison-Wesley; 1981.
Wang H, Wu S, Liu Y. Association between social support and health outcomes: a meta-analysis. Kaohsiung J Med Sci 2003; 19(7): 345-51.
Bandura A. Self-efficacy: The exercise of control. New York: W. H. Freeman; 1997.
Pfeiffer E. A short portable mental status questionnaire for the assessment of organic brain deficit in elderly patients. J Am Geriatr Soc 1975; 23(10): 433-41.
Chiangmai provincial public health office. Guidelines for Geriatric Assessment [Internet]. 2018; Available from: https://www.chiangmaihealth.go.th/cmpho_web/main_section.php?info_id=4197 (in Thai)
Department of medical services, Ministry of public health. Guidelines for Geriatric Assessment. Nonthaburi:The War Veterans Organization; 2014. (in Thai)
Osborne JW, Fitzpatrick DC. Replication analysis in exploratory factor analysis: what it is and why it makes your analysis better. PARE 2012; 17(17): 1-8.
Noppakraw J, Chintanawat R, Khampolsiri T. Health literacy and self-management in older persons with type 2 diabetes mellitus. Nursing Journal 2020; 47(2): 251-61. (in Thai)
Khrutmuang W, Panuthai S, Lasuka D. Factors predicting health promoting behaviors among the elderly with hypertension. Nursing Journal 2005; 32(4): 53-68. (in Thai)
Polit DF, Beck CT. Nursing research: Generating and assessing evidence for nursing practice. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins; 2008.
Ginnerup-Nielsen E, Christensen R, Heitmann B, Altman RD, March L, Woolf A, et al. Estimating the prevalence of knee pain and the association between illness perception profiles and self-management strategies in the frederiksberg cohort of elderly individuals with knee pain: a cross-sectional study. J Clin Med 2021; 10: 1-18.
Aramsin R, Kerdkul P, Jarujit S, Prachanno W. Selfmanagement behaviors among patients with hypertension in Mueang district, Chanthaburi province. Journal of Phrapokklao Nursing College 2018; 29(1): 68-77. (in Thai)
Boontein P, Poungkaew A, Praphasil O, Kuakool P. Factors predicting self-management behavior in patients with type II diabetes. Nursing Science Journal of Thailand 2021; 39(1): 13-23. (in Thai)
Phuaphae J, Jitramontree N, Leelahakul V. Factors predicting self-management behaviors among older persons with cardiovascular risks. Journal of Nursing Science 2015; 33(2): 41-50. (in Thai)
Jandeekaewsakul P, Watthayu N, Suwonnaroop N. Factors predicting self-management behavior among patients with uncontrolled essential hypertension. Journal of Nursing Science 2018; 36(1): 31-43. (in Thai)
Geboers B, de Winter AF, Spoorenberg SW, Wynia K, Reijineveld SA. The association between health literacy and self-management abilities in adults aged 75 and older,and its moderators. Qual Life Res 2016;25(11): 2869-7
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2022 วารสารสภาการพยาบาล
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
