การพัฒนาระบบบริการสุขภาพจิตผู้ปกครองของเด็กและวัยรุ่นที่มีปัญหาสุขภาพจิตและพัฒนาการ

บทคัดย่อ

บทนำ ที่ผ่านมายังไม่มีระบบที่ชัดเจนในการบริการสุขภาพจิตผู้ปกครอง และการคัดกรองยังไม่ครอบคลุม มีข้อจำกัดในการเข้าถึงบริการของผู้ปกครองที่มีปัญหาสุขภาพจิต รวมทั้งความเชื่อมโยงระหว่างหน่วยบริการ 

วัตถุประสงค์การวิจัย เพื่อพัฒนาระบบบริการสุขภาพจิตผู้ปกครองของเด็กและวัยรุ่นที่มีปัญหาสุขภาพจิต และพัฒนาการ ทดสอบประสิทธิภาพและประสิทธิผลของโปรแกรมการบำบัดสังคมจิตใจแบบสั้นแนวซาเทียร์โมเดล 

การออกแบบวิจัย การวิจัยและพัฒนา 

วิธีดำเนินการวิจัย การวิจัยแบ่งเป็น 5 ระยะ ทำการศึกษาระหว่าง มกราคม 2563 - ธันวาคม 2565 ระยะที่ 1 วิเคราะห์ ความต้องการความจำเป็น ระยะที่ 2 ออกแบบระบบบริการสุขภาพจิตผู้ปกครอง ระยะที่ 3 สร้างระบบบริการต้นแบบ ระยะที่ 4 ทดสอบประสิทธิภาพของระบบบริการในด้านประโยชน์และคุณภาพบริการ กลุ่มตัวอย่าง 65 คน คัดเลือก แบบเจาะจงโดยเป็นผู้ปกครองที่มารับบริการตามระบบบริการสุขภาพจิตผู้ปกครอง ระหว่างมิถุนายน - สิงหาคม 2564 และระยะที่ 5 ทดสอบประสิทธิผลของโปรแกรมการบำบัดสังคมจิตใจแบบสั้นแนวซาเทียร์โมเดล กลุ่มตัวอย่าง 54 คน ที่รับบริการในระบบบริการสุขภาพจิตผู้ปกครอง สุ่มเข้ากลุ่มทดลอง 27 คน ได้รับโปรแกรมการบำบัดสังคม จิตใจแบบสั้นแนวซาเทียร์โมเดล 3 ครั้ง กลุ่มควบคุม 27 คน ได้รับการปรึกษาแบบสั้นโดยใช้หลักการแก้ไขปัญหา 3 ครั้ง วัดผลด้านความเครียด ความวิตกกังวล และอาการซึมเศร้าของผู้ปกครอง ปัญหาอารมณ์สังคมและพฤติกรรม ของเด็ก สัมพันธภาพในครอบครัว และความพึงพอใจของผู้ปกครองต่อบริการที่ได้รับ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติ เชิงพรรณนา Independent t-test, Mann-Whitney U test และ Friedman test 

ผลการวิจัย ระบบบริการสุขภาพจิตผู้ปกครองประกอบด้วย การคัดกรองเบื้องต้นโดยพยาบาล การประเมินวินิจฉัย และรักษาโดยจิตแพทย์ พยาบาลประเมินภาวะสุขภาพจิตซ้ำ ให้การบำบัดสังคมจิตใจ และติดตามประเมินผล ประสิทธิภาพของระบบบริการด้านประโยชน์คือ ช่วยให้ผู้ปกครองลดความเครียด ลดความวิตกกังวล เป็นแหล่ง ประคับประคองจิตใจ เป็นการทำงานร่วมกันของสหวิชาชีพ และเป็นโอกาสของผู้ให้บริการในการนำความรู้ ความเชี่ยวชาญมาประยุกต์ใช้ ด้านคุณภาพพบว่าผู้ปกครองร้อยละ 68 ได้รับบริการตามที่คาดหวัง ประสิทธิผลของ โปรแกรมการบำบัดสังคมจิตใจแบบสั้นแนวซาเทียร์โมเดลพบว่า เมื่อเปรียบเทียบในระยะก่อนทดลอง หลังทดลอง และการติดตาม 1 เดือน พบว่า กลุ่มทดลองมีความวิตกกังวล ( 2 = 8.909, p = .012) ความเครียด ( 2 = 22.092, p < .001) อาการซึมเศร้า ( 2 = 28.871, p < .001) และปัญหาอารมณ์สังคมและพฤติกรรมของเด็ก ( 2 = 19.809, p < .001) น้อยลง และมีสัมพันธภาพในครอบครัว ( 2 = 10.533, p = .005) ดีขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ในขณะที่ กลุ่มควบคุมมีความวิตกกังวล ( 2 = 9.100, p = .011) และปัญหาอารมณ์สังคมและพฤติกรรมของเด็ก ( 2 = 9.771, p = .008) เพิ่มขึ้นหลังทดลองแล้วลดลงในการติดตาม 1 เดือน และสัมพันธภาพในครอบครัว ( 2 = 37.829, p < .001) เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ อย่างไรก็ตาม ความเครียดและอาการซึมเศร้าไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ด้านความพึงพอใจพบว่า ภายหลังได้รับการบำบัดสังคมจิตใจ กลุ่มทดลองมีความพึงพอใจโดยรวมต่อบริการที่ได้รับ (M = 2.67, SD = 0.25, Mean rank = 13.36) มากกว่ากลุ่มควบคุม (M = 2.35, SD = 0.07, Mean rank = 3.00) อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (Z = -2.017, p = .043)

ข้อเสนอแนะ ระบบบริการสุขภาพจิตผู้ปกครองของเด็กและวัยรุ่นที่มีปัญหาสุขภาพจิตและพัฒนาการที่พัฒนา ขึ้น มีประสิทธิภาพและประสิทธิผลที่ดี พยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิตสามารถประยุกต์ใช้โปรแกรมการบำบัดสังคม จิตใจแบบสั้นแนวซาเทียร์โมเดลในการดูแลผู้ปกครอง เพื่อช่วยลดปัญหา