ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมเสี่ยงจากการใช้สื่อสังคมออนไลน์ของวัยรุ่นในชุมชนแห่งหนึ่งในเขตกรุงเทพมหานคร
DOI:
https://doi.org/10.60099/jtnmc.v39i01.266375คำสำคัญ:
ทักษะการรู้เท่าทันสื่อ, พฤติกรรมเสี่ยง , การใช้สื่อสังคมออนไลน์ , วัยรุ่นบทคัดย่อ
บทนำ การใช้สื่อสังคมออนไลน์มีประโยชน์ในการสืบค้นความรู้และทักษะหรือการสื่อสาร อย่างไรก็ตาม การขาดทักษะที่ดีในการใช้สื่ออาจมีความเสี่ยงจากการใช้สื่อสังคมออนไลน์ โดยเฉพาะวัยรุ่นซึ่งเป็นกลุ่มที่ใช้สื่อสังคมออนไลน์ค่อนข้างมาก
วัตถุประสงค์การวิจัย 1) เพื่อศึกษาปัจจัยส่วนบุคคล ทักษะการรู้เท่าทันสื่อ และพฤติกรรมเสี่ยงจากการใช้สื่อสังคมออนไลน์ของวัยรุ่น และ 2) เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคล (เพศ อายุ ระดับ การศึกษา) และทักษะการรู้เท่าทันสื่อ กับพฤติกรรมเสี่ยงจากการใช้สื่อสังคมออนไลน์ของวัยรุ่นในชุมชนแห่งหนึ่งของกรุงเทพมหานคร
การออกแบบการวิจัย การวิจัยเชิงพรรณนาหาความสัมพันธ์
วิธีดำเนินการวิจัย กลุ่มตัวอย่างเป็นวัยรุ่นอายุ 13-19 ปี จำนวน 371 คนที่ศึกษาในโรงเรียนสังกัด กรุงเทพมหานคร เขตหลักสี่ คัดเลือกตัวอย่างด้วยการสุ่มแบบหลายขั้นตอน เก็บรวบรวมข้อมูลช่วงเดือนมกราคม ถึงเดือนมีนาคม 2565 โดยใช้แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคลและพฤติกรรมการใช้สื่อสังคมออนไลน์ แบบสอบถามทักษะการรู้เท่าทันสื่อ และแบบสอบถามพฤติกรรมเสี่ยงจากการใช้สื่อสังคมออนไลน์ ซึ่งมีค่าดัชนี ความสอดคล้องระหว่างข้อคำถามกับวัตถุประสงค์เท่ากับ .98 และ 1.00 ตามลำดับ วิเคราะห์ความเชื่อมั่น ของเครื่องมือโดยใช้สัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคได้ค่าเท่ากับ .88 และ .95 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูล โดยใช้สถิติพรรณนา Spearman correlation, Point biserial correlation และ Biserial correlation
ผลการวิจัย กลุ่มตัวอย่างเป็นเพศหญิงมากที่สุด (ร้อยละ 49.87) อายุเฉลี่ย 15.27 ปี (SD=1.67) การศึกษาระดับมัธยมต้น (ร้อยละ 49.33) ส่วนใหญ่ใช้โทรศัพท์มือถือ (ร้อยละ 84.90) ช่วงเวลาที่ ใช้สื่อสังคมออนไลน์มากที่สุดคือ 16.01-24.00 น. (ร้อยละ 66.04) เหตุผลในการใช้สื่อสังคมออนไลน์ คือเพื่อความสนุก (ร้อยละ 78.44) ค่าเฉลี่ยทักษะการรู้เท่าทันสื่อโดยรวมอยู่ในระดับดี (M=3.58, SD=0.77) ค่าเฉลี่ยพฤติกรรมเสี่ยงจากการใช้สื่อสังคมออนไลน์ในภาพรวมอยู่ในระดับต่ำ (M=1.94, SD=0.43) เพศและอายุมีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมเสี่ยงจากการใช้สื่อสังคมออนไลน์อย่างมีนัยสำคัญ ทางสถิติในระดับต่ำ (rpb=-.112, p=.032 และ rs=.139, p=.007 ตามลำดับ) ส่วนระดับการศึกษาและ ทักษะการรู้เท่าทันสื่อไม่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมเสี่ยงจากการใช้สื่อสังคมออนไลน์ (rb = .064, p = .216 และ rs=-.003, p=.948 ตามลำดับ)
ข้อเสนอแนะ ผลการศึกษาเป็นข้อมูลพื้นฐานสำหรับชุมชนเขตหลักสี่ ทีมสหวิชาชีพและผู้มีส่วน เกี่ยวข้องในการวางแผนติดตามเฝ้าระวังพฤติกรรมเสี่ยงจากการใช้สื่อสังคมออนไลน์ โดยเฉพาะในด้านคุณภาพการนอนหลับและการเสพติดสื่อสังคมออนไลน์ รวมทั้งการส่งเสริมทักษะการรู้เท่าทันสื่อโดยเฉพาะ ด้านการสร้างสรรค์และการมีส่วนร่วมแลกเปลี่ยนความคิดเห็นของวัยรุ่น
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Child online protection action Thailand, Internet foundation for the development of Thailand. A survey of the situation of Thai children and online dangers 2020. Tanthatthipanich S, editor. Bangkok: XL Imaging; 2020. (in Thai)
Ministry of Digital Economy and Society. Electronic Transactions Development Agency. 2020. Thailand internet user behavior 2020. Available from https://opacimages.lib.kmitl.ac.th/medias/b00288215/Thailand%20Internet.pdf (in Thai)
Klinlekha P. The effect of social media on students at Hatyai University, Songkhla Province. Proceeding of the 9th Hatyai National and International Conference; 2018 July 20; Hatyai, Songkhla; 2018. p. 256-265. Available from: https://ca.hu.ac.th/wp-content/uploads/2022 (in Thai).
Jan-up P. Behavior and aftermath of social media usage of senior high school students in Phitsanulok [Dissertation]. Phitsanulok, Naresuan University; 2017. (in Thai)
Wongsopha A, Saisisod S, Yanvari N. The usage behavior on Facebook social media online and their effects on students’ life style: a case study of Loei Rajabhat University. Research and Development Journal, Loei Rajabhat University. 2015;33:1-10. Available from: https://so05.tci-thaijo.org/index.php/researchjournal-lru/article/view/80107/63872 (in Thai)
Moreno MA, Standiford M, Cody P. Social media and adolescent health. Curr Pediatr Rep. 2018;6: 132-8. https://doi.org/10.1007/s40124-018-0165-8
Thaikla K, Ankurawaranon C. Online marketing and misconduct related to drugs. ONCB Journal. 2020; 36(1):24-31. Available from: https://www.rihes.cmu.ac.th/research/wp-content/uploads/2020/07/mKOnline_20200409113016EN.pdf (in Thai)
Wonganantnont P. Excessive internet usage behavioral in adolescents. Journal of The Royal Thai Army Nurses. 2014;15(2):173-8. Available from: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/JRTAN/article/view/25175/21435 (in Thai)
Reniers R LEP, Murphy L, Lin A, Bartolomé SP, Wood SJ. Risk perception and risk-taking behavior during adolescence: the influence of personality and gender. PLoS One. 2016; 11(4):e0153842. https://doi.org/10.1371%2Fjournal.pone.0153842 PMID: 27100081
Kakai C. The influence of online social media on deviant juvenile behavior in Bangkok. Journal of Social Work. 2019;27(2):194-227. Available from: https://so04.tci-thaijo.org/index.php/swjournal/article/view/225816 (in Thai)
Chansaeng S, Rongjig A, Srisodsaluk P, Kahanak S, Laisuwannachart P. Factors related to sexual risk behaviors from internet use of secondary school students in Muang District, Suphanburi Province. Nursing Journal of The Ministry of Public Health. 2020;30(2):121-35. Available from: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/tnaph/article/view/244880 (in Thai)
Thabthan S. Media and information literacy. Journal of Industrial Education. 2014;13(2):1-6. Available from: https://ph01.tci-thaijo.org/index.php/JIE/article/view/146264/107854 (in Thai)
Prachanban P, Konpueng A. The research and development of the measurement instruments of the media literacy skills in the 21st century for secondary students. Journal of Education Naresuan University. 2016;18(1):144-5. Available from: https://so06.tci-thaijo.org/index.php/edujournal_nu/article/view/54933 (in Thai)
Vahedi Z, Sibalis A, Sutherland JE. Are media literacy interventions effective at changing attitudes and intentions towards risky health behaviors in adolescents? A meta-analytic review. J Adolesc. 2018;67:140-152. https://doi.org/10.1016/j.adolescence.2018.06.007
The Bureau of Registration Administration. Official statistics registration systems: population by age. 2019. Available from: https://stat.bora.dopa.go.th/new_stat/file/6212/6212cc10.txt (in Thai)
Faul F, Erdfelder E, Lang AG, Buchner A. G*Power 3: a flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behav Res Methods. 2007;39(2):175-91. https://doi.org/10.3758/bf03193146. PMID:17695343
Liemthongkham P, Suesatsakulchai N. Behaviors use of social media of students in the subject course of human computer interaction. Proceeding of the National academic conference of innovation for learning and invention; 2018 July 18; Pathum Thani: Rajamangala University of Technology Thanyaburi 2018. p.115-23. https://www.teched.rmutt.ac.th/ili2018/wp-content/uploads/2018/08/12-ILI-011-พัชญ์สิตา-เหลี่ยมทองคำ-.pdf (in Thai)
Biggins O. Media and information literacy. Suthiparithat Journal. 2012;26(80):147–61. Available from: https://so05.tci-thaijo.org/index.php/DPUSuthiparithat-Journal/article/view/245654/166980 (in Thai)
Suksomsot P, Pumpruek P. The impact of using social media to change the Thai values of teenages in Phranakhon Si Ayutthaya Province. Journal of Ayutthaya Studies. 2021;13(1): 119-37. Available from: https://so02.tci-thaijo.org/index.php/jas/article/view/248540/167908 (in Thai)
Kajai C, Thapinta D, Skulphan S. The relationship between Facebook addiction and depression among adolescents attending state university in Chiang Mai Province. The Southern College Network Journal of Nursing and Public Health. 2018;5(2):57-69. Available from: https://he01.tci-thaijo.org/index.php/scnet/article/view/130688/98027 (in Thai)
Suppharakornsakul Y. Phetchabun high school student’s behaviors in using online social networks and their impact. Humanity and Social Science Journal, Ubon Ratchathani University. 2017;8(2):53-71. Available from: https://so02.tci-thaijo.org/index.php/human_ubu/article/view/214676 (in Thai)
Sina E, Boakye D, Christianson L, Ahrens W, Hebestreit A. Social media and children's and adolescents' diets: a systematic review of the underlying social and physiological mechanisms. Adv Nutr. 2022;13(3): 913-37. https://doi.org/10.1093/advances/nmac018 PMID: 35218190
Luthfia A, Triputra P, Hendriyani. Indonesian adolescents’ online opportunities and risks. Jurnal ASPIKOM. 2019; 4(1):1-13. Available from: https://jurnalaspikom.org/index.php/aspikom/article/view/445/187
Lakshmana G, Kasi S, Rehmatulla M. Internet use among adolescents: risk-taking behavior, parental supervision, and implications for safety. IndJSP. 2017;33(4):297-304. https://doi.org/10.4103/0971-9962.218603
Savoia E, Harriman NW, Su M, Cote T, Shortland N. Adolescents’ exposure to online risks: gender disparities and vulnerabilities related to online behaviors. Int J Environ Res Public Health. 2021; 18(11):5786. https://doi.org/10.3390/ijerph18115786 PMID: 34072253
Shafi RMA, Nakonezny PA, Romanowicz M, Nandakumar AL, Suarez L, Croarkin PE. The differential impact of social media use on middle and high school students: a retrospective study. JCAP. 2019;29(10):746–52. https://doi.org/10.1089/cap.2019.0071 PMID: 31233343
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารสภาการพยาบาล
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
