ความชุกของภาวะเปราะบางและความสัมพันธ์กับภาวะสุขภาพของผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อมในชุมชน
DOI:
https://doi.org/10.60099/jtnmc.v39i04.269057คำสำคัญ:
ภาวะเปราะบาง, โรคข้อเข่าเสื่อม, ระยะการเคลื่อนที่ในการดำเนินชีวิต , ข้อจำกัดในการทำกิจกรรม , ผู้สูงอายุบทคัดย่อ
บทนำ ภาวะเปราะบางเป็นกลุ่มอาการที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ จากการเปลี่ยนแปลงด้านสรีรวิทยาของร่างกาย หลายระบบร่วมกัน โดยเฉพาะเมื่อมีกระบวนการอักเสบ ผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อมมีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะเปราะบางเพิ่มขึ้น เนื่องจากบางช่วงของการดำเนินโรคจะมีการอักเสบ และปวดข้อเข่า ทำให้ความสามารถในการเคลื่อนไหว และการทรงตัวบกพร่อง เกิดผลกระทบต่อภาวะสุขภาพ โดยเพิ่มความเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม เกิดข้อจำกัด ในการทำกิจกรรม ระยะการเคลื่อนที่ในการดำเนินชีวิตจำกัด และนำไปสู่ภาวะทุพพลภาพในผู้สูงอายุ
วัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาความชุกของภาวะเปราะบาง และความสัมพันธ์ระหว่างภาวะเปราะบางกับภาวะสุขภาพ ในผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อมในชุมชน
การออกแบบการวิจัย การศึกษาแบบภาคตัดขวางเชิงความสัมพันธ์
การดำเนินการวิจัย กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้สูงอายุในชุมชนที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป จำนวน 210 คน ที่ได้รับการวินิจฉัย และ/หรือมีอาการของโรคข้อเข่าเสื่อมที่อาศัยอยู่ในเขตบริการสุขภาพของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ ตำบล 3 แห่งในจังหวัดนครพนม เลือกตัวอย่างโดยการสุ่มแบบหลายขั้นตอน กำหนดขนาดตัวอย่างตามหลัก การวิเคราะห์อำนาจการทดสอบ เก็บรวบรวมข้อมูลระหว่างเดือนกุมภาพันธ์-พฤศจิกายน พ.ศ. 2565 โดยการ สัมภาษณ์ด้วยเครื่องมือวิจัย ดังนี้ แบบสอบถามข้อมูลส่วนบุคคลและข้อมูลสุขภาพ แบบประเมินภาวะเปราะบางเอดมอนทัน แบบประเมินการทำหน้าที่ของข้อเข่า และแบบประเมินระยะการเคลื่อนที่ในการดำเนินชีวิตของมหาวิทยาลัยอัลลาบามา วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงบรรยายและสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ของสเปียร์แมน
ผลการศึกษา กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง (ร้อยละ 69.0) มีอายุเฉลี่ย 69.49 ปี (SD = 7.23) มีดัชนีมวลมากกว่าเกณฑ์ปกติ (ร้อยละ 51.9) ส่วนใหญ่มีโรคประจำตัว (ร้อยละ 54.3) โดยพบโรคร่วมคือ โรคความดันโลหิตสูงมากที่สุด (ร้อยละ 36.7) ค่ามัธยฐานอาการของโรคข้อเข่าเสื่อมมีระยะเวลาเท่ากับ 5 ระดับ ความรุนแรงของอาการปวดเข่าเฉลี่ย 4.51 คะแนน (SD = 1.75) ความชุกภาวะเปราะบางร้อยละ 33.8 ภาวะเปราะบาง มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับภาวะสุขภาพ ได้แก่ การหกล้ม (r = .265, p <.001) และข้อจำกัดในการทำกิจกรรม (r = .415, p <.001) ในขณะที่มีความสัมพันธ์เชิงลบกับระยะการเคลื่อนที่ในการดำเนินชีวิต (r = -.284, p <.001)
ข้อเสนอแนะ ผลการศึกษาครั้งนี้สะท้อนให้เห็นว่าภาวะเปราะบางเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในผู้สูงอายุ โรคข้อเข่าเสื่อมและมีความสัมพันธ์กับภาวะสุขภาพ ทีมสุขภาพควรตระหนักถึงการคัดกรองภาวะเปราะบางตั้งแต่ เบื้องต้นในประชากรกลุ่มนี้ รวมทั้งวางแผนในการจัดกิจกรรมส่งเสริมสุขภาพ อันจะนำไปสู่การชะลอภาวะพึ่งพิง และผลกระทบทางสุขภาพจากความรุนแรงของภาวะเปราะบาง ที่อาจเกิดขึ้นตามมาในผู้สูงอายุโรคข้อเข่าเสื่อม
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Cui A, Li H, Wang D, Zhong J, Chen Y, Lu H. Global, regional prevalence, incidence and risk factors of knee osteoarthritis in population-based studies. E Clinical Medicine. 2020;29-30:100587. https://doi.org/10.1016/j.eclinm.2020.100587 PMID: 34505846
Primorac D, Molnar V, Rod E, Jelec Z, Cukelj F, Matisic V, et al. Knee osteoarthritis: a review of pathogenesis and state-of-the-art non-operative therapeutic considerations. Genes (Basel). 2020;11(8):854. https://doi.org/10.3390/genes11080854 PMID: 32722615
Mat S, Kamaruzzaman SB, Chin AV, Tan MP. Impact of knee pain on fear of falling, changes in instrumental activities of daily living, and falls among Malaysians age 55 years and above. Front Public Health. 2020;8: 571196. https://doi.org/10.3389/fpubh.2020.571196 PMID: 33163471
Huang G, Qian D, Liu Y, Qu G, Qian Y, Pei B. The association between frailty and osteoarthritis based on the NHANES and mendelian randomization study. Arch Med Sci. 2023;19(5):1545-50. https://doi.org/10.5114/aoms/171270 PMID: 37732065
Fried LP, Tangen CM, Walston J, Newman AB, Hirsch C, Gottdiener J, et al. Frailty in older adults: evidence for a phenotype. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2001; 56(3):146-56. https://doi.org/10.1093/gerona/56.3.m146 PMID: 11253156
Wanaratna K, Muangpaisan W, Kuptniratsaikul V, Chalermsri C, Nuttamonwarakul A. Prevalence and factors associated with frailty and cognitive frailty among community-dwelling elderly with knee osteoarthritis. J Community Health. 2019;44(3): 587-95. https://doi.org/10.1007/s10900-018-00614-5 PMID: 30604223.
Soh SE, Barker AL, Morello RT, Ackerman IN. Applying the International Classification of Functioning, Disability and Health framework to determine the predictors of falls and fractures in people with osteoarthritis or at high risk of developing osteoarthritis: data from the osteoarthritis initiative. BMC Musculoskelet Disord. 2020;21(1):138. https://doi.org/10.1186/s12891-020-3160-5 PMID: 32113478
Marks R. Osteoarthritis and frailty: associations, relevance, and counter solutions. J Aging Res and Health. 2022;4(2):14-30. https://doi.org/10.14302/issn.2474-7785.jarh-22-4070
Tkacheva ON, Runikhina NK, Merkusheva NI, Lysenkov SN, Ostapenko VS, Sharashkina NV, et al. The association between comorbidity, frailty, and outdoor mobility loss among community-dwelling individuals 60 years of age and above in Moscow. Rejuvenation Res. 2021;24(2):151–7. https://doi.org/10.1089/rej.2019.2289
Saraboon Y, Aree-ue Y, Jarupat-Maruo S. Symptoms, knowledge, and perceived illness representation related to knee osteoarthritis among elderly in a community: a pilot study. Journal of Boromarajonani College of Nursing, Bangkok. 2014;30(2);12-24. (in Thai)
Peungsuwan P, Chatchawan U, Puntumetakul R, Yamauchi J. The prevalence and work-related physical factors associated with knee pain in older Thai farmers. J Phys Ther Sci. 2019;31(6):466-9. https://doi.org/10.1589/jpts.6.466
Thessingha C, Chaiwong C, Onthaisong C, Intolo S. The prevalence and risk factors of knee osteoarthritis among the elderly in Northeast Thailand. Journal of Boromrajonani College of Nursing, Surin. 2020; 10(1):80-9. Available from https://he01.tci-thaijo.org/index.php/bcnsurin/article/view/206104 (in Thai)
World Health Organization. International classification of functioning, disability, and health (ICF) [Internet]. 2001 [cited 2024 Mar 10]. Available from: https://apps.who.int/iris/handle/10665/42407
Altman R, Asch E, Bloch D, Bole G, Borenstein D, Brandt K, et al. Development of criteria for the classification and reporting of osteoarthritis. Classification of osteoarthritis of the knee. Diagnostic and therapeutic criteria committee of the American rheumatism association. Arthritis Rheum. 1986; 29(8):1039-49. https://doi.org/10.1002/art.1780290816 PMID: 3741515
Aree-Ue S, Youngcharoen P. The 6 items cognitive function test-Thai version: psychometric property testing. Ramathibodi Nursing Journal. 2020;26(2): 188-202. (in Thai)
Faul F, Erdfelder E, Lang AG, Buchner A. G*Power 3: a flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behav Res Methods. 2007; 39(2):175–91. https://doi.org/10.3758/bf03193146 PMID: 17695343
Shaw BH, Borrel D, Sabbaghan K, Kum C, Yang Y, Robinovitch SN, et al. Relationships between orthostatic hypotension, frailty, falling and mortality in elderly care home residents. BMC Geriatr. 2019;19(1):80. https://doi.org/10.1186/s12877-019-1082-6
Brooke P, Bullock R. Validation of a 6 items cognitive impairment test with a view to primary care usage. Int J Geriatr Psychiatry. 1999;14(11):936–40.
Hilmer SN, Perera V, Mitchell S, Murnion BP, Dent J, Bajorek B, et al. The assessment of frailty in older people in acute care. Australas J Ageing. 2009;28(4):182-8. https://doi.org/10.1111/j.1741-6612.2009.00367.x
Roopsawang I, Thompson H, Zaslavsky O, Belza B. The Reported Edmonton Frail Scale-Thai version: development and validation of a culturally-sensitive instrument. Nurs Health Sci. 2020;22(3):685-93. https://doi.org/10.1111/nhs.12713
Baker PS, Bodner EV, Allman RM. Measuring life-space mobility in community-dwelling older adults. J Am Geriatr Soc. 2003;51(11):1610–4. https://doi.org/10.1046/j.1532-5415.2003.51512.x
Aree-Ue S, Roopsawang I, Chintapanyakun T, Saraboon Y, Intharakasem S, Kawinwonggowit V. Monitoring changes in health dimensions among Thai older persons prior to covid-19 pandemic, during the pandemic, and new normal [Internet]. 2022 [cited 2024 Mar 10]. Available from: https://kb.hsri.or.th/dspace/bitstream/handle/11228/5488/hs2754.pdf?sequence=3&isAllowed=y (in Thai)
Roos EM, Roos HP, Lohmander LS, Ekdahl C, Beynnon BD. Knee Injury and Osteoarthritis Outcome Score (KOOS)-development of a self-administered outcome measure. J Orthop Sports Phys Ther. 1998;28(2):88-96. https://doi.org/10.2519/jospt.1998.28.2.88
Chaipinyo K. Test-retest reliability and construct validity of the Thai version of knee osteoarthritis outcome scores (KOOS). Thai Journal of Physical Therapy. 2009; 31(2):67–76. (in Thai)
Salaffi F, Di Carlo M, Carotti M, Farah S, Giovagnoni A. Frailty prevalence according to the Survey of Health, Ageing and Retirement in Europe-Frailty Instrument (SHARE-FI) definition, and its variables associated, in patients with symptomatic knee osteoarthritis: findings from a cross-sectional study. Aging Clin Exp Res. 2021;33(6):1519-27. https://doi.org/10.1007/s40520-020-01667-0
Fried LP, Cohen AA, Xue QL, Walston J, Bandeen- Roche K, Varadhan R. The physical frailty syndrome as a transition from homeostatic symphony to cacophony. Nat Aging. 2021;1(1):36-46. https://doi.org/10.1038/s43587-020-00017-z PMID: 34476409
Jung H, Kim M, Lee Y, Won CW. Prevalence of physical frailty and its multidimensional risk factors in Korean community-dwelling older adults: findings from Korean frailty and aging cohort study. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(21):7883. https://doi.org/10.3390/ijerph17217883
Nakai Y, Makizako H, Kiyama R, Tomioka K, Taniguchi Y, Kubozono T, et al. Association between chronic pain and physical frailty in community-dwelling older adults. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(8): 1330. https://doi.org/10.3390/ijerph16081330 PMID: 31013877 PMCID: PMC6518051
Portegijs E, Rantakokko M, Viljanen A, Sipilä S, Rantanen T. Is frailty associated with life-space mobility and perceived autonomy in participation outdoors? a longitudinal study. Age Ageing. 2016;45(4):550-3. https://doi.org/10.1093/ageing/afw072
Chitalu P, Tsui A, Searle SD, Davis D. Life-space, frailty, and health-related quality of life. BMC Geriatr. 2022;22(1):646. https://doi.org/10.1186/s12877-022-03355-2
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารสภาการพยาบาล
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
