ปัจจัยทำนายคุณภาพการนอนหลับในผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
DOI:
https://doi.org/10.60099/jtnmc.v39i04.269261คำสำคัญ:
โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง , คุณภาพการนอนหลับ , อาการเหนื่อยล้า , ภาวะเครียด , การบริโภคคาเฟอีนบทคัดย่อ
บทนำ หลักฐานเชิงประจักษ์แสดงให้เห็นว่าคุณภาพการนอนหลับส่งผลต่อผลลัพธ์ทางสุขภาพ ในผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง อย่างไรก็ตามการศึกษาปัจจัยทำนายคุณภาพการนอนหลับในผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังในประเทศไทยยังมีจำกัด
วัตถุประสงค์ของการวิจัย เพื่อศึกษาคุณภาพการนอนหลับ และอำนาจในการทำนายคุณภาพ การนอนหลับของดัชนีมวลกาย อาการเหนื่อยล้า การใช้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ชนิดสูด ภาวะเครียด และการบริโภคคาเฟอีนในผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
การออกแบบการวิจัย การวิจัยแบบบรรยายเพื่อศึกษาความสัมพันธ์เชิงทำนาย ใช้รูปแบบแนวคิด การนอนไม่หลับเรื้อรังของสปิลแมน เป็นกรอบแนวคิดของการศึกษา
วิธีดำเนินการวิจัย กลุ่มตัวอย่างเป็นผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังที่มารับการตรวจรักษาและติดตาม อาการที่คลินิกโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรงพยาบาลทุติยภูมิแห่งหนึ่งในจังหวัดชลบุรี ในช่วงเดือนมีนาคมถึง มิถุนายน พ.ศ. 2566 จำนวน 137 ราย เลือกตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงตามเกณ์คัดเข้า กำหนดขนาดตัวอย่าง ตามหลักการวิเคราะห์อำนาจการทดสอบ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบบันทึกข้อมูลส่วนบุคคลและ ข้อมูลการเจ็บป่วย แบบประเมินคุณภาพการนอนหลับของพิทสเบอร์กฉบับภาษาไทย แบบประเมินอาการ เหนื่อยล้าของไปเปอร์ฉบับภาษาไทย แบบประเมินความเครียดของสวนปรุง และแบบประเมินการ บริโภคเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติบรรยาย และ การวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณ
ผลการวิจัย กลุ่มตัวอย่างมีอายุเฉลี่ย 71.87 ปี (SD=12.04) ส่วนใหญ่เป็นเพศชาย (ร้อยละ 83.2) มีคุณภาพการนอนหลับไม่ดี (ร้อยละ 81.0) ดัชนีมวลกาย อาการเหนื่อยล้า การใช้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์ ชนิดสูด ภาวะเครียด และ การบริโภคเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนสามารถร่วมอธิบายความแปรปรวนของคุณภาพ การนอนหลับในผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรังได้ร้อยละ 77.50 (R2 = .775, F = 90.437 , p < .001) อาการเหนื่อยล้า ภาวะเครียด และ การบริโภคเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนร่วมกันทำนายคุณภาพการนอนหลับในผู้ป่วย โรคปอดอุดกั้นเรื้อรังได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (β = .116 , .159 และ .724 ตามลำดับ, p < .001)
ข้อเสนอแนะ พยาบาลควรประเมินอาการเหนื่อยล้า และ ภาวะเครียดในผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง และวางแผนในการป้องกันและจัดการอาการดังกล่าว ตลอดจนการให้ข้อมูลเกี่ยวกับผลรบกวนการนอนหลับ ของเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน ทั้งนี้เพื่อส่งเสริมคุณภาพการนอนหลับในผู้ป่วยโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง
Downloads
เอกสารอ้างอิง
Global Initiative for chronic obstructive lung disease. Global strategy for prevention, diagnosis and management of COPD: 2022 Report. [Internet]. 2022 [cited 2022 Dem 25]; Available from: https://staging.goldcopd.org
World Health Organization. Chronic obstructive pulmonary disease (COPD). [Internet]. 2023 [cited 2023 Jun 30]; Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/chronicobstructive-pulmonary-disease-(copd)
Health Data Center. Service plan of COPD. [Internet]. [cited 2023 Jun 30]; Available from: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/main/index.php
Thoracic Society of Thailand under Royal Patronage. Thai COPD Guideline. Bangkok: Beyond Enterprise Pub-lisher; 2022. (in Thai)
Clarke SY, Williams MT, Johnston KN, Lee AL. The prevalence and assessment of pain and dyspnoea in acute exacerbations of COPD: A systematic review. Chron Respir Dis. 2022 Jan-Dec;19:1479973122 1105518. https://doi.org/10.1177/14799731221105518 PMID: 35698999; PMCID: PMC9201350.
Goërtz YMJ, Looijmans M, Prins JB, Janssen DJA, Thong MSY, Peters JB, et al. Fatigue in patients with chronic obstructive pulmonary disease: protocol of the Dutch multicentre, longitudinal, observational FAntasTIGUE study. BMJ Open. 2018 Apr 10;8(4): e021745. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2018-021745 PMID: 29643168; PMCID: PMC5898336.
Ulfathinah A, Rachmi SF, Indracahyani A. Characteristics affecting sleep quality of COPD patients. Enfermería Clínica. 2019;29:30-5.
D’Cruz RF, Murphy PB, Kaltsakas G. Sleep disordered breathing and chronic obstructive pulmonary disease: a narrative review on classification, pathophysiology and clinical outcomes. Journal of Thoracic Disease. 2020:S202-S16.
Mohamed NAE. Quality of sleeping among Patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease. International Egyptian Journal of Nursing Sciences and Research. 2022;2(2):606-8.
Chang C-H, Chuang L-P, Lin S-W, Lee C-S, Tsai Y-H, Wei Y-F, et al. Factors responsible for poor sleep quality in patients with chronic obstructive pulmonary disease. BMC Pulmonary Medicine. 2016;16(1):118.
Spielman AJ. Assessment of insomnia. Clinical Psychology Review. 1986;6(1):11-25.
Assomadi S, Wattanakitkrilert D, Pongthavornkamol K, Dumavibhat C. Factors Affecting Sleep Quality in Patients with Chronic Heart Failure. Nursing Science Journal of Thailand. 2019;37(2):43-59 (in Thai)
Ghoneim AHA, El-Gammal MS, Ahmed YR, Gad DM. Sleep quality in stable chronic obstructive pulmonary disease patients in Zagazig University Hospitals, Egypt. The Egyptian Journal of Bronchology. 2021;15(1):1.
Sleep Society of Thailand. Clinical Recommendations for Diagnosis and Management of Obstructive Sleep Apnea in Thailand for Adults 2018 [Internet]. [cited 2023 Jun 30]; Available from: https://sst.or.th/sleep/wp-content/uploads/2019/08/CPG-5-LOGO.pdf
Abdel-Fattah MI, Abdelaziz AI, Elgahny E, Khedr M. Sleep Quality in COPD Patients; Incidence and Predictors of Poor Quality. The Medical Journal of Cairo University, 2018; 86(March): 107-115. https://doi.org/10.21608/mjcu.2018.55045
Reeve BB, Stover AM, Alfano CM, Smith AW, Ballard- Barbash R, Bernstein L, et al. The Piper Fatigue Scale-12 (PFS-12): psychometric findings and item reduction in a cohort of breast cancer survivors. Breast Cancer Res Treat. 2012;136(1):9-20.
Ajili IME, Moatemri Z, Daboussi S, Mhamdi S, Aichaouia C, Cheikh R. Sleep quality, fatigue and mental health status among mild to severe COPD patients. European Respiratory Journal. 2016;48 (suppl 60):PA3738.
Fumi Hirayama AHL, Keiji Yasukawa,Yukio Ishihara, Masaki Shinjo,. Caffeine Intake and the Risk of Chronic Obstructive Pulmonary Disease in Japanese Adults. Journal of Caffeine Research. 2012;2(4): 176-9.
Weibel J, Lin YS, Landolt HP, Kistler J, Rehm S, Rentsch KM, et al. The impact of daily caffeine intake on nighttime sleep in young adult men. Sci Rep. 2021;11(1):4668.
Trongsakul S, Lambert R, Clark A, Wongpakaran N, Cross J. Development of the Thai version of Mini-Cog, a brief cognitive screening test. Geriatr Gerontol Int. 2015;15(5): 594-600. https://doi.org/10.1111/ggi.12318
Santichatsak K, Pruegsanusak K, Prevalence of symptom and risk of obstructive sleep apnea in healthcare worker of Faculty of Medicine, Prince of Songkla University, Prince of Songkla University (thesis) Songkla: Prince of Songkla University; 2008 (in Thai)
JirapramukpitakT, Tanchaiswad W. Sleep disturbances among nurses of Songklanagarind Hospital. Journal of the Psychiatrist Association of Thailand. 1997;42(3): 123-32
Kronkasem A, Wattanakitkrilert D, PongthavornkamolK, Kanoksin A. Fatigue experience, symptom management strategies, and functional status in patients with congestive heart failure. Journal of NursingScience. 2014;32(4):35-42. (in Thai)
Mahatnirunkul S, Pumpisalchai W, Thapanya P. The Construction of Suan Prung Stress Test for Thai Population. Bulletin of Suan Prung. 1997; 13(3): 1-20.
Nobeschi L, Zangirolami-Raimundo J, Cordoni PK, Squassoni SD, Fiss E, Pérez-Riera AR, et al. Evaluation of sleep quality and daytime somnolence in patients with chronic obstructive pulmonary disease in pulmonary rehabilitation. BMC pulmonary medicine. 2020;20(1):14. https://doi.org/10.1186/s12890-020-1046-9
Montreechai P, Kittipichai W, Sombhopcharoen M. Factors associated with caffeinated beverage consumption among industrial workers in Bangkok District, Bangkok [dissertation]. Bangkok: Mahidol University; 2018. (in Thai)
Clímaco DCS, Lustosa TC, Silva M, Lins-Filho OL, Rodrigues VK, Oliveira-Neto LAP, et al. Sleep quality in COPD patients: correlation with disease severity and health status. J Bras Pneumol. 2022;48(3):e20210340.
Bercovitch RS, Tsai SC. Respiratory medications and sleep. Current Respiratory Care Reports. 2012;1(2):123-30.
Hawiset T and Inkeaw P. Effects of Stress and Cortisol on the Brain Behavioral Functions: Mood and Memory. Srinagarind Medical Journal 2020; 35: 496-511
O’Callaghan F, Muurlink O, Reid N. Effects of caffeine on sleep quality and daytime functioning. Risk Manag Healthc Policy. 2018;11:263-7
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2024 วารสารสภาการพยาบาล
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
