การดูแลแบบประคับประคองในผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บทางอุบัติเหตุในระยะวิกฤต: ความท้าทายและบทบาทของพยาบาล

บทคัดย่อ

ภาวะบาดเจ็บวิกฤตทางอุบัติเหตุเป็นภาวะที่อาจทำให้ผู้ป่วยเสียชีวิตได้ในทันทีทันใด เมื่ออาการของผู้ป่วยไม่ตอบสนองต่อการรักษา การให้การดูแลแบบประคับประคองจึงเป็นแผนการรักษาทางเลือกที่สามารถพัฒนาคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยได้ตั้งแต่เริ่มต้นของการดูแลไปจนถึงระยะสุดท้ายของชีวิต อย่างไรก็ตาม การดูแลผู้ป่วยบาดเจ็บทางอุบัติเหตุในระยะวิกฤตยังคงเป็นความท้าทาย เนื่องจากลักษณะของภาวะบาดเจ็บมีความซับซ้อน เกิดขึ้นอย่างกะทันหัน เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา และไม่สามารถคาดการณ์ได้ บทความฉบับนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อระบุความท้าทายในหลากหลายมิติ และระบุบทบาทของพยาบาล ในการดูแลผู้ป่วยบาดเจ็บวิกฤตทางอุบัติเหตุแบบประคับประคองที่เข้ารับการรักษาในหอผู้ป่วยวิกฤตทางอุบัติเหตุการดูแลผู้ป่วยวิกฤตทางอุบัติเหตุแบบประคับประคองมีความท้าทายตั้งแต่เริ่มต้น คือ การพิจารณาเรื่องการแจ้งข่าวร้ายจากเหตุการณ์ร้ายแรงที่เกิดขึ้นอย่างกระทันหันให้กับครอบครัว และญาติ พยาบาลจะต้องคำนึงถึงภาวะทางจิตใจ และอารมณ์ โดยจะต้องมีทักษะในการสื่อสาร และสังเกตความรู้สึกของครอบครัว และญาติเป็นระยะ อีกทั้งต้องคำนึงถึงมาตรฐานจริยธรรมเมื่อผู้ป่วยและครอบครัวได้เลือก ที่แนวทางการรักษาประคับประคอง โดยพยาบาลจะต้องใช้จริยธรรมหลักในแง่มุมของความเป็นอิสระ ในการยินยอมเพื่อให้ได้รับการดูแลรักษา ในกรณีที่ผู้ป่วยไม่รู้สึกตัว จำเป็นต้องระบุเป้าหมายของการรักษา และการวางแผนการดูแลล่วงหน้าโดยผู้ตัดสินใจแทน พยาบาลจะต้องให้การดูแลโดยคำนึงถึงหลัก ประโยชน์สูงสุดของผู้ป่วย และไม่ก่อให้เกิดอันตราย ซึ่งจะต้องเป็นไปตามเป้าหมายของการรักษา และ แผนการดูแลล่วงหน้า รวมถึงคำนึงหลักความยุติธรรม โดยผู้ป่วยจะต้องได้รับการดูแลที่เท่าเทียมกับผู้ป่วยวิกฤตอื่น ๆ นอกจากนี้การดูแลที่มีความแตกต่างในช่วงวัย ถือเป็นความท้าทายอีกประเด็น เนื่องจากช่วงทารกจนถึงอายุ 18 ปี บริบทของสังคมส่วนใหญ่มีความคาดหวังถึงการเจริญเติบโต ซึ่งแตกต่างจากวัยผู้สูงอายุที่อาจมีการเตรียมความพร้อมสำหรับวาระสุดท้ายของชีวิตไว้แล้ว และการตัดสินใจที่จะได้รับการดูแลแบบประคับประคองในผู้ป่วยกลุ่มอายุน้อยกว่า 18 ปี ในบริบทของสังคมไทยนั้นจะต้องได้รับการยินยอมจากผู้ปกครองอีกด้วย เมื่อเทียบกับผู้ป่วยสูงอายุที่ช่วงวัยนี้มีสิทธิ์ในการตัดสินใจเรื่องการดูแลรักษาสุขภาพของตน ดังนั้นพยาบาลควรมีความเข้าใจถึงปัจจัยความท้าทายที่แตกต่างกันของแต่ละช่วงอายุ แม้ว่า วิทยาลัยศัลยแพทย์แห่งอเมริกาจะจัดทำโครงการพัฒนาคุณภาพการดูแลผู้บาดเจ็บทางอุบัติเหตุ และได้พัฒนาแนวทางปฏิบัติสำหรับการดูแลแบบประคับประคองในผู้ป่วยบาดเจ็บทางอุบัติเหตุโดยเฉพาะ ซึ่งได้รับการอธิบายและสรุปประเด็นสำคัญในสี่ด้าน ได้แก่ การจัดการอาการ การดูแลที่มุ่งเน้นผู้ป่วยและครอบครัว และแนวทางการดูแลสุขภาพจิตและสังคม-จิตวิญญาณ รวมถึงการสื่อสารอย่างมีประสิทธิภาพระหว่างทีมสหวิชาชีพและครอบครัว แต่บทบาทของพยาบาลในการดูแลผู้ป่วยที่ได้รับบาดเจ็บทางอุบัติเหตุในภาวะวิกฤตยังขาดความชัดเจน เมื่อบูรณาการบทบาทอิสระของพยาบาลเข้ากับข้อเสนอแนะจากโครงการพัฒนาคุณภาพการดูแลผู้บาดเจ็บทางอุบัติเหตุในการดูแลผู้ป่วยแบบประคับประคอง ควบคู่ไปกับกระบวนการดูแลผู้ป่วยบาดเจ็บทางอุบัติเหตุในระยะวิกฤตอย่างต่อเนื่อง บทความนี้ ได้สรุปบทบาทของพยาบาลที่เกี่ยวข้องไว้ 5 ด้านคือ 1) บทบาทในการส่งเสริมการดูแลที่ให้ความสำคัญกับตัวบุคคล โดยจะต้องให้การพยาบาลที่มุ่งเน้นผู้ป่วยและครอบครัว รวมถึงการส่งเสริมแนวทางการดูแลแบบองค์รวม ทั้งทางด้านร่างกายและจิตใจ เช่น การระบุผู้มีอำนาจในการตัดสินใจ แทนผู้ป่วยภายใน 24 ชั่วโมง ระบุเป้าหมายของการรักษาและการวางแผนล่วงหน้าเกี่ยวกับการดูแลภายใน 72 ชั่วโมงตามลำดับหลังเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล พยาบาลควรให้ข้อมูลความเจ็บป่วยของผู้ป่วย การดำเนินของโรค แก่ผู้มีอำนาจในการตัดสินใจแทน และครอบครัวอย่างต่อเนื่อง รวมถึงการให้ข้อมูล การรักษาทางเลือกแบบประคับประคอง อีกทั้งการประเมินความต้องการในการประกอบพิธีความเชื่อทางศาสนาในระยะสุดท้ายของตัวผู้ป่วยและครอบครัว 2) บทบาทในการสร้างปฏิสัมพันธ์เชิงบวก โดยเน้นการดูแลของพยาบาลที่ส่งเสริมความสัมพันธ์เพื่อการบำบัด รับฟังอย่างตั้งใจ เพื่อให้ผู้มีอำนาจ ในการตัดสินใจแทนผู้ป่วยและครอบครัวได้ระบายความรู้สึก ความเศร้าโศกเสียใจหลังจากเกิดเหตุการทางอุบัติเหตุอย่างกระทันหัน รวมถึงระบุความขัดแย้งต่อการได้รับการรักษาแบบประคับประคอง เพื่อให้ครอบครัวสามารถมองเห็นถึงสภาพปัญหา และสามารถก้าวข้ามความขัดแย้งไปได้ อีกทั้งให้การดูแล โดยคำนึงถึงประเด็นด้านจริยธรรม และพยาบาลจะต้องเป็นตัวกลางระหว่างทีมสหวิชาชีพ เพื่อให้การสื่อสารเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ และบรรลุตามเป้าหมายการรักษาของผู้ป่วย 3) บทบาทด้านสมรรถนะทการพยาบาลและเทคนิค รวมถึงการส่งเสริมความปลอดภัย ซึ่งเกี่ยวข้องกับการจัดการอาการของผู้ป่วย ในช่วงวิกฤต โดยเฉพาะอาการปวด หายใจลำบาก และกระหายน้ำ โดยพยาบาลจะต้องมีการใช้หลักฐานเชิงประจักษ์จากงานวิจัยเพื่อให้การพยาบาลที่มีคุณภาพ เช่น มีการเลือกใช้เครื่องมือ และการประเมินที่แม่นยำนำไปสู่การดูแลที่เหมาะสม และเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยที่อยู่ในภาวะวิกฤต 4) บทบาทความเป็นผู้นำทางคลินิก พยาบาลจะต้องประเมินความต้องการรับทราบข้อมูลของผู้มีอำนาจตัดสินใจแทน และครอบครัว ส่งเสริมให้เกิดการประชุมระหว่างครอบครัวและบุคลากรผู้ดูแล เพื่อให้มีการรับทราบ ข้อมูลความเจ็บป่วย และการดำเนินโรคของผู้ป่วยเป็นระยะ รวมถึงการให้คำปรึกษาในการดูแลแบบประคับประคอง กรณีที่ผู้ป่วยและครอบครัวมีความซับซ้อน พยาบาลจะต้องประสานงานกับผู้เชี่ยวชาญ ด้านดูแลแบบประคับประคองโดยตรงเพื่อการปรึกษาส่งต่อ และ 5) บทบาทในการจัดการสิ่งแวดล้อม พยาบาลควรประเมินความต้องการของผู้ป่วยและครอบครัวเกี่ยวกับความเป็นส่วนตัว และควรจัดสรรพื้นที่เพื่อให้ผู้ป่วยที่ได้รับการดูแลแบบประคับประคองในระยะสุดท้ายใช้เวลากับครอบครัว รวมถึง เมื่อมีการประชุมระหว่างครอบครัวและบุคลากรผู้ดูแล หรือ การแจ้งข่าวร้าย พยาบาลควรดูแลจัดสถานที่ ให้มีความสงบและเตรียมสิ่งอำนวยความสะดวกแก่ผู้ป่วย และครอบครัว อย่างไรก็ตามผู้ป่วยบางรายอาจมีชีวิตรอดหลังพ้นช่วงวิกฤต และการดูแลแบบประคับประคองมิได้สิ้นสุดลงเพียงแค่การเสียชีวิตของผู้ป่วยเสมอไป ดังนั้นการวางแผนการดูแลจึงควรมีฐานที่ตั้งอยู่บนความร่วมมือของชุมชนและครอบครัวร่วมด้วย เพื่อการสร้างระบบการดูแลแบบประคับประคองอย่างยั่งยืนสามารถประสบความสำเร็จ ได้ด้วยความร่วมมือของทีมสหสาขาวิชาชีพ โดยมีพยาบาลเป็นผู้ประสานงาน อีกทั้งแนวทางการดูแลแบบประคับประคองเป็นกระบวนการที่ต้องใช้ความละเอียดอ่อน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในบริบทของวัฒนธรรมไทย ซึ่งมักมีการตีความว่าการดูแลแบประคับประคองเป็นเรื่องเลวร้ายหรือเป็นสัญญาณของจุดจบ ด้วยเหตุนี้ พยาบาลจึงจำเป็นต้องพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง ทั้งในด้านองค์ความรู้ การมีความเห็นอกเห็นใจ และความสามารถในการแสดงความเข้าอกเข้าใจในสถานการณ์ที่ยากลำบาก นอกจากนี้ องค์กรควรส่งเสริมให้มีการจัดอบรมหรือหลักสูตรเกี่ยวกับการดูแลแบบประคับประคองอย่างเป็นระบบ เพื่อพัฒนาศักยภาพของพยาบาลในการให้การดูแลที่มีคุณภาพและตอบสนองต่อความต้องการเฉพาะทางของผู้ป่วยและครอบครัวได้อย่างเหมาะสม ในส่วนของพยาบาลหอผู้ป่วยวิกฤต โดยเฉพาะกลุ่มผู้ป่วยอุบัติเหตุ จำเป็นต้องมีการพัฒนาองค์ความรู้อย่างสม่ำเสมอ รวมถึงมีบทบาทในการดำเนินงานวิจัย เพื่อสนับสนุนการจัดทำนโยบายด้านการดูแลแบบประคับประคอง เนื่องจากหลักฐานเชิงประจักษ์ที่สนับสนุนนโยบายด้านการดูแลแบบประคับประคองยังมีค่อนข้างจำกัด