ผลของสารสกัด THC จากกัญชาต่อความเจริญอาหาร ภูมิคุ้มกันชนิด CD4 และปริมาณไวรัสเอชไอวี ในผู้ติดเชื้อเอชไอวี/ผู้ป่วยเอดส์
DOI:
https://doi.org/10.14456/taj.2023.5คำสำคัญ:
กัญชา, สารสกัดทีเอชซีจากกัญชา, ผู้ติดเชื้อเอชไอวี/ผู้ป่วยเอดส์, เม็ดเลือดขาวชนิดซีดี 4, ปริมาณเชื้อไวรัสเอชไอวีในเลือดบทคัดย่อ
การศึกษานี้เป็นการทบทวนองค์ความรู้ด้านวิชาการเรื่องประโยชน์ของสารสกัดจากกัญชา เพื่อศึกษาถึงองค์ความรู้ทางวิชาการในการนำประโยชน์ไปใช้ในการดูแลรักษาผู้ติดเชื้อเอชไอวี/ผู้ป่วยเอดส์ ด้านองค์ความรู้ของกัญชาโดยทั่วไปมีการค้นพบรีเซปเตอร์ที่จำเพาะเจาะจงกับสารแคนนาบินอยด์ (cannabinoid-specific receptors) และเอนโดแคนนาบินอยด์ (endocannabinoid) ต้นกัญชามีส่วนประกอบของสารเคมีส่วนใหญ่เป็นสารกลุ่มแคนนาบินอยด์ (cannabinoids) องค์ประกอบหลักคือ เตตราไฮโดรแคนนาบินอล หรือทีเอชซี (tetrahydrocannabinol, THC) แคนนาบินอล หรือซีบีเอ็น (cannabinol, CBN) แคนนาบิไดออล หรือซีบีดี (cannabidiol, CBD) แคนนาบิโครม หรือซีบีซี (cannabichromene, CBC) และ แคนนาบิเจอรอล หรือซีบีจี (cannabigerol, CBG) การศึกษานี้พบว่า สารกลุ่มแคนนาบินอยด์มีสาร ทีเอชซี (THC) เป็นองค์ประกอบหลักของสารสกัดจากต้นกัญชา สารออกฤทธิ์ของกัญชาในร่างกายผ่านระบบเอนโดแคนนาบินอยด์ (endocannabinoids system, ECS) มีบทบาทสำคัญในการควบคุมการทำงานของระบบประสาทส่วนกลาง ระบบประสาทส่วนปลาย และรักษาสมดุลของการควบคุมความอยากอาหาร กระบวนการเผาผลาญในร่างกาย จากการทบทวนวรรณกรรมในการศึกษานี้ พบการใช้กัญชาด้วยการสูบและการรับประทานโดรนาบินอล (dronabinol) ซึ่งเป็นสารสังเคราะห์ของสารทีเอชซี (THC) ทางการแพทย์ขึ้นทะเบียนในหลายประเทศเป็นยาที่ใช้ในการรักษาภาวะเบื่ออาหาร (anorexia) ทำให้เพิ่มความเจริญอาหารในผู้ติดเชื้อเอชไอวี ทำให้เพิ่มน้ำหนักตัว ลดอาการคลื่นไส้อาเจียน อารมณ์ดีขึ้น ไขมันในร่างกายเพิ่มมากขึ้น และสามารถเพิ่มภูมิคุ้มกันเม็ดเลือดขาวชนิดซีดี 4 (CD4) และชนิดซีดี 8 (CD8) ได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ และพบการกดปริมาณไวรัสเอชไอวีในเลือดให้ลดลง
References
Abel EL. Marihuana: the first twelve thousand years. New York: Plenum Press; 1980.
Mechoulam R, Hanus LO, Pertwee R, Howlett AC. Early phytocannabinoid chemistry to endocannabinoids and beyond. Nat Rev Neurosci. 2014;15(11):757-64.
Velasco G, Sánchez C, Guzmán M. Towards the use of cannabinoids as antitumour agents. Nat Rev Cancer. 2012;12(6):436-44.
Assawamakin A. Endocannabinoids system in human body and apply for clinical treatment. Bangkok: Faculty of Pharmacy, Mahidol University; 2019. (In Thai)
Narcotic Act, B.E. 2522. Royal Thai Government Gazette Volume 96, Part 63 A (dated 27 April B.E. 2522).
Ministry of Public Health. The Notification of Ministry of Public Health, RE: Narcotics under Category 5 of the Narcotics Act B.E. 2565. Royal Thai Government Gazette. Volume 139, Special Part 35 D (dated 9 February B.E. 2565).
Apibunyopas Y, Wananukul W. Cannabinoids poisoning. P&D Information Bulletin [Internet]. 2009 [cite 2020 Nov 28];17(2):3-5. Available from: https://www.rama.mahidol.ac.th/poisoncenter/sites/default/files/public/pdf/bulletin/bul2009/bull2009_No2.pdf. (In Thai)
Hazekamp A, Grotenherman F. Review on clinical studies with cannabis and Cannabinoids. Cannabinoids. 2010;5(special issue):1-21.
Badowski ME, Perez SE. Clinical utility of dronabinol in the treatment of weight loss associated with HIV and AIDS. HIV AIDS (Auckl). 2016;8:37-45.
Abrams DI, Hilton JF, Leiser RJ, Shade SB, Elbeik TA, Aweeka FT, et al. Short-term effects of cannabinoids in patients with HIV-1 infection: a randomized, placebo-controlled clinical trial. Ann Intern Med. 2003;139(4):258-66.
Haney M, Gunderson EW, Rabkin J, Hart CL, Vosburg SK, Comer SD, et al. Dronabinol and marijuana in HIV-positive marijuana smokers caloric intake, mood, and sleep. J Acquir Immnue Defic Syndr. 2007;45(5):545-54.
Foltin RW, Fischman MW, Byrne MF. Effects of smoked marijuana on food intake and body weight of humans living in a residential laboratory. Appetite. 1988;11(1):1-14.
Lutge EE, Gray A, Siegfried N. The medical use of Cannabis for reducing morbidity and mortality in patients with HIV/AIDS. Cochrane database syst rev. 2013;(4):1-35.
Struwe M, Kaempfer SH, Geiger CJ, Pavia AT, Plasse TF, Shepard KV, et al. Effect of dronabinol on nutritional status in HIV infection. Ann Pharmacother. 1993;27(7-8):827-31.
Beal JE, Olson R, Laubenstein L, Morales JO, Bellman P, Yangco B, et al. Dronabinol as a treatment for anorexia associated with weight loss in patients with AIDS. J Pain Symptom Manage. 1995;10(2):89-97.
Mechoulam R, Hanu L. The cannabinoids: an overview. Therapeutic implications in vomiting and nausea after cancer chemotherapy, in appetite promotion, in multiple sclerosis and in neuroprotection. Pain Res Manag. 2001;6(2):67-73.
Unimed Pharmaceuticals. MARINOL® (dronabinol). NDA 18-651/S-021. [cited 2018 Nov 20]. Available from: https://www.accessdata.fda.gov/drugsatfda_docs/label/2005/018651s021lbl.pdf
Centers for Disease Control and Prevention. Revision of the CDC surveillance case definition for acquired immunodeficiency syndrome. MMWR. 1987;36(Suppl 1):3S-15S.
Haney M, Rabkin J, Gunderson E, Foltin RW. Dronabinol and marijuana in HIV (+) marijuana smokers: acute effects on caloric intake and mood. Psychopharmacology. 2005;181(1):170-8.
Abrams DI, Jay CA, Shade SB , Vizoso H, Reda H, Press S, et al. Cannabis in painful HIV-associated sensory neuropathy: a randomized placebo-controlled trial. Neurology. 2007;68(7):515-21.
Kosel BW, Aweeka FT, Benowitz NL, Shade SB, Hilton JF, Lizak PS, et al. The effects of cannabinoids on the pharmacokinetics of indinavir and nelfinavir. AIDS. 2002;16(4):543-50.
