วิตามินบี12 และการประยุกต์ทางคลินิก

ผู้แต่ง

  • นฤมล เด่นทรัพย์สุนทร สาขาวิชาโภชนาการ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล
  • รัฐพร สัมบุณณานนท์ สาขาวิชาโภชนาการ ภาควิชากุมารเวชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิ

คำสำคัญ:

วิตามินบี12

บทคัดย่อ

วิตามินบี12 มีรูปแบบตามธรรมชาติ 3 รูปแบบ ได้แก่ hydroxocobalamin, methylcobalamin และ adenosylcobalamin ส่วน cyanocobalamin เป็นรูปแบบที่ถูกสังเคราะห์ขึ้น วิตามินบี12 พบในแหล่งอาหารที่มาจากสัตว์และผลิตภัณฑ์จากสัตว์ และอาหารที่มีการเสริมลงในผลิตภัณฑ์ การย่อยและดูดซึมวิตามินบี12 อาศัยเอนไซม์ pepsin  และ protease และโปรตีนสี่ชนิด ได้แก่ haptocorrin, intrinsic factor, cubilin และ aminionless วิตามินบี12 ถูกขนส่งในกระแสเลือดไปยังเซลล์ต่าง ๆ โดยอาศัยโปรตีน transcobalamin II วิตามินบี12 ถูกสะสมที่ตับและกล้ามเนื้อ ส่วนน้อยถูกขับทิ้งทางอุจจาระ วิตามินบี12 ทำหน้าที่เป็นโคเอนไซม์ของเอนไซม์ methionine synthase และ methylmalonyl-CoA mutase สาเหตุของการขาดวิตามินบี12 ประกอบด้วยการกินจากอาหารไม่เพียงพอ ความผิดปกติของการดูดซึมหรือขนส่งวิตามินบี12 และความผิดปกติของเมแทบอลิซึมภายในเซลล์ อาการแสดงหลักของการขาดวิตามินบี12 ประกอบด้วยทางระบบโลหิตวิทยาและระบบประสาทวิทยา การตรวจทางห้องปฏิบัติการเพื่อวินิจฉัยและหาสาเหตุของการขาดวิตามินบี12 ประกอบด้วย complete blood count การตรวจไขกระดูก การตรวจระดับวิตามินบี12, methylmalonic acid และ homocysteine ในเลือด Schilling test การตรวจปัสสาวะ และการตรวจการกลายพันธุ์ของยีน การรักษาการขาดวิตามินบี12 ด้วยวิตามินบี12 ในรูปแบบกิน หรือแบบฉีดเข้าหลอดเลือดดำ ใต้ผิวหนัง หรือเข้ากล้ามเนื้อ และขนาดยาขึ้นกับสาเหตุ

References

Smith EL, Parker LF. Purification of anti-pernicious anaemia factor. Biochem J 1948;43:viii.

Hodgkin DC, Kamper J, Mackay M, Pickworth J, Trueblood KN, White JG. Structure of vitamin B12. Nature 1956;178:64-6.

Mayes PA. Structure and function of the water-soluble vitamins. In: Murray RK, Granner DK, Mayes PA, Rodwell VW, editors. Harperûs Biochemistry. 25th ed. Stamford: Appleton & Lange; 2000:27-41.

Paul C, Brady DM. Comparative bioavailability and utilization of particular forms of B12 supplements with potential to mitigate B12-related genetic polymorphisms. Integr Med 2017;16:42-9.

Berlin H, Berlin R, Brante G. Oral treatment of pernicious anemia with high doses of vitamin B12 without intrinsic factor. Acta Med Scand 1968;184:247-58.

Chanarin I. editor. The Megaloblastic Anemias. 2nd ed. Oxford: Blackwell Scientific; 1979.

Allen RH. The plasma transport of vitamin B12. Br J Haematol 1976;33:161-71.

คณะกรรมการและคณะทำงานปรับปรุงข้อกำหนดสารอาหารที่ควรได้รับประจำวันสำหรับคนไทย สำนักโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. ปริมาณสารอาหารอ้างอิงที่ควรได้รับประจำวันสำหรับคนไทย พ.ศ. 2563. กรุงเทพฯ: เอ.วี. โปรเกรสซีฟ; 2563. หน้า 223-30.

Lanzkowsky P, editor. Manual of Pediatric Hematology and Oncology. 4th ed. Amsterdam: Elsevier Academic Press; 2005.

Whitehead MV, Rosenblatt DS, Cooper BA. In: Nathan DG, Ginsberg D, Orkin SH, Look AT, editors. Nathan and Oski's Hematology of Infancy and Children. 6th ed. Philadelphia: Saunders; 2003:419-55.

Celiker MY, Chawla A. Congenital B12 deficiency following maternal gastric bypass. J Perinatol 2009;29:640-2.

Roschitz B, Plecko B, Huemer M, Biebl A, Foerster H, Sperl W. Nutritional infantile vitamin B12 deficiency: pathobiochemical considerations in seven patients. Arch Dis Child Fetal Neonatal Ed 2005;90:F281-2.

Casella EB, Valente M, de Navarro JM, Kok F. Vitamin B12 deficiency in infancy as a cause of developmental regression. Brain Dev 2005;27:592-4.

Chalouhi C, Faesch S, Anthoine-Milhomme MC, Fulla Y, Dulac O, Cheron G. Neurological consequences of vitamin B12 deficiency and its treatment. Pediatr Emerg Care 2008;24:538-41.

Yenicesu I. Pancytopenia due to vitamin B12 deficiency in a breast-fed infant. Pediatr Hematol Oncol 2008;25:365-7.

Selzer RR, Rosenblatt DS, Laxova R, Hogan K. Adverse effect of nitrous oxide in a child with 5,10-methylenetetrahydrofolate reductase deficiency. N Engl J Med 2003;349:45-50.

Huemer M, Diodato D, Schwahn B, Schiff M, Bandeira A, Benoist JF, et al. Guidelines for diagnosis and management of the cobalamin-related remethylation disorders cblC, cblD, cblE, cblF, cblG, cblJ and MTHFR deficiency. J Inherit Metab Dis 2017;40:21-48.

Imerslund O. Idiopathic chronic megaloblastic anemia in children. Acta Paediatr Suppl 1960;49 Suppl 119:1-115.

Gräsbeck R, Gordin R, Kantero I, Kuhlback B. Selective vitamin B12 malabsorption and proteinuria in young people. A syndrome. Acta Med Scand 1960;167:289-96.

Gräsbeck R. Imerslund-Grasbeck syndrome (selective vitamin B12 malabsorption with proteinuria). Orphanet J Rare Dis 2006;1:17.

Densupsoontorn N, Sanpakit K, Vijarnsorn C, Pattaragarn A, Kangwanpornsiri C, Jatutipsompol C, et al. Imerslund-Gräsbeck syndrome: new mutation in amnionless. Pediatr Int 2012;54:e19-21.

Stabler SP, Allen RH. Vitamin B12 deficiency as a worldwide problem. Annu Rev Nutr 2004;24:299-326.

Carrillo-Carrasco N, Chandler RJ, Venditti CP. J Inherit Metab Dis 2012;25:91-102.

Pant SS, Asbury AK, Richardson EP, Jr. The myelopathy of pernicious anemia. A neuropathological reappraisal. Acta Neurol Scand 1968;44 Suppl 5:1-36.

Healton EB, Savage DG, Brust JC, Garrett TJ, Lindenbaum J. Neurologic aspects of cobalamin deficiency. Medicine (Baltimore) 1991;70:229-45.

Mathey C, Di Marco JN, Poujol A, Cournellea MA, Brevautb V, Liveta MO, et al. Failure to thrive and psychomotor regression revealing vitamin B12 deficiency in 3 infants. Arch Pediatr 2007;14:467-71.

Baker SJ, Ignatius M, Johnson S, Vaish SK. Hyperpigmentation of skin. A sign of vitamin-B12 deficiency. Br Med J 1963;1:1713-5.

Lin SH, Sourial NA, Lu KC, Hsueh EJ. Imerslund-Grasbeck syndrome in a Chinese family with distinct skin lesions refractory to vitamin B12. J Clin Pathol 1994;47:956-8.

Jadhav M, Webb JK, Vaishnava S, Baker SJ. Vitamin B12 deficiency in Indian infants. A clinical syndrome. Lancet 1962;2:903-7.

Carmel R. Hair and fingernail changes in acquired and congenital pernicious anemia. Arch Intern Med 1985;145:484-5.

Carmel R. Cobalamin (Vitamin B12). In: Shils ME, Shike M, Ross CA, Caballero B, Cousins R, editors. Modern Nutrition in Health and Disease. 10th ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2006:482-97.

Stabler AP. Vitamin B12 deficiency. N Engl J Med 2014;368:149-60.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2020-12-30

ฉบับ

บท

บทความทบทวนวิชาการ