ชนิดและรูปแบบอาหารบริโภคที่มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดภาวะซึมเศร้า

ผู้แต่ง

  • ปิยวรรณ วงศ์วสุ สาขาวิชามนุษยนิเวศศาสตร์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช

คำสำคัญ:

ภาวะซึมเศร้า, อาหาร, รูปแบบอาหารบริโภค

บทคัดย่อ

ภาวะซึมเศร้าจัดเป็นปัญหาทางจิตเวชที่พบได้มากขึ้นทั่วโลกในยุคปัจจุบัน แม้พฤติกรรมการเลือกอาหารบริโภคจะไม่ใช่ปัจจัยหลักของการเกิดภาวะดังกล่าว แต่ได้มีการศึกษาที่พบความเชื่อมโยงของพฤติกรรมการบริโภคอาหารบางชนิดกับการพัฒนาไปสู่การเกิดภาวะซึมเศร้า บทความปริทัศน์นี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อรวบรวมชนิดอาหารที่ได้รับการสนใจและมีการศึกษาจำนวนมากในแง่ความสัมพันธ์ต่อการเกิดภาวะซึมเศร้า ผลจากการรวบรวมข้อมูล พบว่า ชนิดอาหารที่มีความสัมพันธ์กับการลดความเสี่ยงภาวะซึมเศร้า ได้แก่ ผัก ผลไม้ ชา กาแฟ และปลา ส่วนชนิดอาหารที่พบความสัมพันธ์กับการเพิ่มความเสี่ยงภาวะซึมเศร้า ได้แก่ เนื้อแดง เนื้อสัตว์แปรรูป น้ำตาลทราย รวมถึงอาหารและเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง ในแง่ของรูปแบบอาหารบริโภค พบว่า รูปแบบอาหารเมดิเตอร์เรเนียนและอาหารดั้งเดิมของชาติอื่น ๆ ที่มีแบบแผนการบริโภคใกล้เคียงกันสัมพันธ์กับการลดความเสี่ยงภาวะซึมเศร้า ในขณะที่รูปแบบอาหารตะวันตกสัมพันธ์กับการเพิ่มความเสี่ยงภาวะซึมเศร้า อย่างไรก็ตาม ผลการศึกษาส่วนใหญ่ที่พบมาจากการศึกษาเชิงสังเกต ซึ่งยังคงมีข้อจำกัดทางการศึกษาหลายประการ แต่การศึกษาในอนาคตสามารถนำผลการศึกษาเหล่านี้ไปต่อยอดเพื่อหาข้อสรุปที่ชัดเจนยิ่งขึ้นได้

References

Reddy MS. Depression: the disorder and the burden. Indian J Psychol Med. 2010;32(1):1-2.

Kongsuk T, Kittirattanapaiboon P, Kenbubpha K, Sukawaha S, Leejongpermpoon J, editors. The prevalence of major depressive disorders in Thailand: results from the Epidemiology of Mental Disorders National Survey 2008. Available from: https://www.prasri.go.th/

World Health Organization. Depression 2020 [internet]. [cited 2020 December 21]. Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression.

คณะทำงานจัดทำแนวทางการจัดการภาวะซึมเศร้าสำหรับแพทย์เวชปฏิบัติทั่วไปในสถานบริการระดับปฐมภูมิและทุติยภูมิ. แนวทางการจัดการภาวะซึมเศร้าสำหรับแพทย์เวชปฏิบัติทั่วไปในสถานบริการระดับปฐมภูมิและทุติยภูมิ. อุบลราชธานี: หจก. ศิริธรรมออฟเซ็ท; 2010.

World Health Organization. Depression and Other Common Mental Disorders : Global Health Estimates. 2017 [internet]. [cited 2021 January 21]. Available from: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/254610/WHO-MSD-MER-2017.2-eng.pdf;jsessionid=974C833F4E36FE1B85266DE21923AF85?sequence=1

วิชัย เอกพลากร, (บก.), รายงานการสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 6 พ.ศ. 2562 - 2563. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2564

สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.สุขภาพคนไทย 2563 : สองทศวรรษ ปฏิรูปการศึกษาไทย ความล้มเหลวและความสำเร็จ. นครปฐม : สถาบันวิจัยประชากรสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล, 2563.

Martínez-González MA, Sánchez-Villegas A. Food patterns and the prevention of depression. Proc Nutr Soc. 2016;75(2):139-46.

Strasser B, Gostner JM, Fuchs D. Mood, food, and cognition: role of tryptophan and serotonin. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2016;19(1):55-61.

Huang Q, Liu H, Suzuki K, Ma S, Liu C. Linking what we eat to our mood: a review of diet, dietary antioxidants, and depression. Antioxidants (Basel). 2019;8(9):376.

Godos J, Castellano S, Ray S, Grosso G, Galvano F. Dietary polyphenol intake and depression: results from the mediterranean healthy eating, lifestyle and aging (MEAL) Study. Molecules. 2018;23(5):999.

Godos J, Caraci F, Castellano S, Currenti W, Galvano F, Ferri R, et al. Association between dietary flavonoids intake and cognitive function in an Italian Cohort. Biomolecules. 2020;10(9):1300.

Głabska D, Guzek D, Groele B, Gutkowska K. Fruit and vegetable intake and mental health in adults: a systematic review. Nutrients. 2020;12(1):115.

Dong X, Yang C, Cao S, Gan Y, Sun H, Gong Y, et al. Tea consumption and the risk of depression: a meta-analysis of observational studies. Aust N Z J Psychiatry. 2015;49(4):334-45.

Grosso G, Micek A, Castellano S, Pajak A, Galvano F. Coffee, tea, caffeine and risk of depression: A systematic review and dose-response meta-analysis of observational studies. Mol Nutr Food Res. 2016;60(1):223-34.

Pham N, Nanri A, Kurotani K, Kuwahara K, Kume A, Sato M, et al. Green tea and coffee consumption is inversely associated with depressive symptoms in a Japanese working population – CORRIGENDUM. Public Health Nutr. 2013;17:1-9.

Yang Y, Kim Y, Je Y. Fish consumption and risk of depression: Epidemiological evidence from prospective studies. Asia Pac Psychiatry. 2018;10(4):e12335.

Grosso G, Micek A, Marventano S, Castellano S, Mistretta A, Pajak A, et al. Dietary n-3 PUFA, fish consumption and depression: A systematic review and meta-analysis of observational studies. J Affect Disord. 2016;205:269-81.

Matsuoka YJ, Sawada N, Mimura M, Shikimoto R, Nozaki S, Hamazaki K, et al. Dietary fish, n-3 polyunsaturated fatty acid consumption, and depression risk in Japan: a population-based prospective cohort study. Transl Psychiatry. 2017;7(9):e1242-e.

Su K-P, Matsuoka Y, Pae C-U. Omega-3 polyunsaturated fatty acids in prevention of mood and anxiety disorders. Clin Psychopharmacol Neurosci. 2015;13(2):129-37.

IARC Working Group on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans. Red Meat and Processed Meat [internet]. [cited 2021 January 26]. Available from: https://monographs.iarc.who.int/wp-content/uploads/2018/06/mono114.pdf

Nucci D, Fatigoni C, Amerio A, Odone A, Gianfredi V. Red and processed meat consumption and risk of depression: a systematic review and meta-Analysis. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(18):6686.

Zhang Y, Yang Y, Xie M-S, Ding X, Li H, Liu Z-C, et al. Is meat consumption associated with depression? A meta-analysis of observational studies. BMC psychiatry. 2017;17(1):409.

Polokowski AR, Shakil H, Carmichael CL, Reigada LC. Omega-3 fatty acids and anxiety: A systematic review of the possible mechanisms at play. Nutr Neurosci. 2020;23(7):494-504.

Westover AN, Marangell LB. A cross-national relationship between sugar consumption and major depression? Depress Anxiety. 2002;16(3):118-20.

Knüppel A, Shipley MJ, Llewellyn CH, Brunner EJ. Sugar intake from sweet food and beverages, common mental disorder and depression: prospective findings from the Whitehall II study. Sci Rep. 2017;7(1):6287.

Gangwisch JE, Hale L, Garcia L, Malaspina D, Opler MG, Payne ME, et al. High glycemic index diet as a risk factor for depression: analyses from the Women's Health Initiative. Am J Clin Nutr. 2015;102(2):454-63.

Hu D, Cheng L, Jiang W. Sugar-sweetened beverages consumption and the risk of depression: A meta-analysis of observational studies. J Affect Disord. 2019;245:348-55.

Tan BL, Norhaizan ME, Liew W-P-P. Nutrients and oxidative stress: friend or foe? Oxid Med Cell Longev. 2018;2018:9719584-.

Liu T, Zhong S, Liao X, Chen J, He T, Lai S, et al. A meta-analysis of oxidative stress markers in depression. PLoS One. 2015;10(10):e0138904.

U.S. Department of Agriculture. A series of systematic reviews on the relationship between dietary patterns and health outcomes [internet]. [cited 2021 Febuary 16]. Available from: https://nesr.usda.gov/dietary-patterns-systematic-reviews-project-0

Echeverría G, Tiboni O, Berkowitz L, Pinto V, Samith B, von Schultzendorff A, et al. Mediterranean lifestyle to promote physical, mental, and environmental health: the case of Chile. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(22):8482.

Martinez-Lacoba R, García I, Amo E, Sotos F. Mediterranean diet and health outcomes: A systematic meta-review. Eur J Public Health. 2018;28:955-61.

Drake I, Sonestedt E, Ericson U, Wallström P, Orho-Melander M. A Western dietary pattern is prospectively associated with cardio-metabolic traits and incidence of the metabolic syndrome. Br J Nutr. 2018;119(10):1168-76.

Sánchez-Villegas A, Martínez-González MA, Estruch R, Salas-Salvadó J, Corella D, Covas MI, et al. Mediterranean dietary pattern and depression: the PREDIMED randomized trial. BMC Med. 2013;11:208.

Sánchez-Villegas A, Delgado-Rodríguez M, Alonso A, Schlatter J, Lahortiga F, Serra Majem L, et al. Association of the mediterranean dietary pattern with the incidence of depression: the Seguimiento Universidad de Navarra/University of Navarra follow-up (SUN) cohort. Arch Gen Psychiatry. 2009;66(10):1090-8.

Skarupski KA, Tangney CC, Li H, Evans DA, Morris MC. Mediterranean diet and depressive symptoms among older adults over time. J Nutr Health Aging. 2013;17(5):441-5.

Rienks J, Dobson AJ, Mishra GD. Mediterranean dietary pattern and prevalence and incidence of depressive symptoms in mid-aged women: results from a large community-based prospective study. Eur J Clin Nutr. 2013;67(1):75-82.

Jacka FN, Pasco JA, Mykletun A, Williams LJ, Hodge AM, O'Reilly SL, et al. Association of Western and traditional diets with depression and anxiety in women. Am J Psychiatry. 2010;167(3):305-11.

Miki T, Kochi T, Kuwahara K, Eguchi M, Kurotani K, Tsuruoka H, et al. Dietary patterns derived by reduced rank regression (RRR) and depressive symptoms in Japanese employees: The Furukawa nutrition and health study. Psychiatry Res. 2015;229(1-2):214-9.

Teo C, Chia A, Colega M, Chen L-W, Fok D, Pang W, et al. Prospective associations of maternal dietary patterns and postpartum mental health in a multi-ethnic asian cohort: the growing up in Singapore towards healthy outcomes (GUSTO) Study. Nutrients. 2018;10:299.

López-Taboada I, González-Pardo H, Conejo NM. Western diet: implications for brain function and behavior. Front Psychol. 2020;11:564413.

Sánchez-Villegas A, Toledo E, de Irala J, Ruiz-Canela M, Pla-Vidal J, Martínez-González MA. Fast-food and commercial baked goods consumption and the risk of depression. Public Health Nutr. 2012;15(3):424-32.

Gómez-Donoso C, Sánchez-Villegas A, Martínez-González MA, Gea A, Mendonça RD, Lahortiga-Ramos F, et al. Ultra-processed food consumption and the incidence of depression in a Mediterranean cohort: the SUN Project. Eur J Nutr. 2020;59(3):1093-103.

Adjibade, M., Julia, C., Allès, B. et al. Prospective association between ultra-pro cessed food consumption and incident depressive symptoms in the French NutriNet-Santé cohort. BMC Med. 2019;17(78).

Gianfredi V, Blandi L, Cacitti S, Minelli M, Signorelli C, Amerio A, et al. Depression and objectively measured physical activity: a systematic review and meta-analysis. Int J Environ Res Public Health. 2020;17(10).

Sanchez-Villegas A, Martínez-González MA. Diet, a new target to prevent depression? BMC Medicine. 2013;11(1):3.

World Health Organization. Guideline: sugars intake for adults and children [internet]. [cited 2021 Febuary 21]. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/9789241549028

เผยแพร่แล้ว

2022-12-29

ฉบับ

บท

บทความทบทวนวิชาการ