ประสิทธิผลของการใช้แนวปฏิบัติทางคลินิกสำหรับการจัดการอาการกลืนลำบาก ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง

บทคัดย่อ

ภาวะกลืนลำบากเป็นภาวะแทรกซ้อนสำคัญที่ทำให้ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองเสี่ยงต่อการเกิดภาวะปอดอักเสบจากการสำลัก ส่งผลให้ต้องเข้ารักษาในโรงพยาบาลเป็นเวลานานและอาจทำให้เสียชีวิตได้  การจัดการอาการกลืนลำบากที่มีประสิทธิภาพจึงเป็นสิ่งที่สำคัญ  การวิจัยปฏิบัติการนี้ เพื่อศึกษาประสิทธิผลของการใช้แนวปฏิบัติทางคลินิกสำหรับการจัดการอาการกลืนลำบากในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ดำเนินการนำแนวปฏิบัติไปใช้ตามกรอบแนวคิดของสภาวิจัยการแพทย์และสุขภาพแห่งชาติประเทศออสเตรเลีย กลุ่มตัวอย่างแบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ กลุ่มที่ 1 เป็นกลุ่มผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง 26 ราย ที่มารับการรักษาก่อนมีการใช้แนวปฏิบัติทางคลินิก  ในจำนวนนี้มี  4 รายที่มีอาการกลืนลำบาก และกลุ่มที่ 2 เป็นกลุ่มผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง 38 รายที่มารับการรักษาขณะที่ใช้แนวปฏิบัติและในจำนวนนี้มี 14 ราย มีอาการกลืนลำบาก  เครื่องมือวิจัย คือ 1)  แนวปฏิบัติทางคลินิกสำหรับการจัดการอาการกลืนลำบากในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง พัฒนาโดยเอื้องขวัญ สีต๊ะสาร และคณะฯ และ 2)  แบบคัดกรองอาการกลืนลำบาก  และ 3) แบบประเมินการเกิดปอดอักเสบจากการสำลัก  เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยผ่านการตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือก่อนนำไปใช้ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา  ผลการวิจัย พบว่า ก่อนมีการใช้แนวปฏิบัติฯ พบ อุบัติการณ์การเกิดปอดอักเสบจากการสำลัก  4.01 ครั้งต่อ 1,000 วันนอน ของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมอง ส่วนขณะมีการใช้แนวปฏิบัติฯ ไม่พบอุบัติการณ์การเกิดปอดอักเสบจากการสำลัก การใช้แนวปฏิบัติฯ ในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองช่วยลดอุบัติการณ์การเกิดปอดอักเสบจากการสำลัก  แนวปฏิบัติฯนี้ สามารถนำไปใช้เพื่อป้องกันหรือลดภาวะปอดอักเสบจากการสำลักในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองต่อไป