พฤติกรรมเนือยนิ่งและภาวะอ้วนลงพุงในนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมเนือยนิ่งกับภาวะอ้วนลงพุง และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะอ้วนลงพุง ในนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนปลาย โรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ องครักษ์ โดยใช้รูปแบบการวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง กลุ่มตัวอย่างคือนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4 จำนวน 140 คน ซึ่งถูกคัดเลือกด้วยวิธีการสุ่มแบบแบ่งชั้นภูมิ เก็บข้อมูลโดยใช้แบบสอบถาม คุณลักษณะส่วนบุคคล พฤติกรรมเนือยนิ่ง และกิจกรรมทางกาย ภาวะอ้วนลงพุงถูกตัดสินจากการมีเส้นรอบเอวเกินมาตรฐาน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงพรรณนา และเชิงอนุมาน คือ การวิเคราะห์การถดถอยโลจิสติกทวิ ผลการศึกษาพบว่า นักเรียนใช้โทรศัพท์มือถือเพื่อความบันเทิงในวันหยุดสูงที่สุด เฉลี่ย 297.39 นาที หรือประมาณ 5 ชั่วโมงต่อวัน จากการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์พบว่า การมีดัชนีมวลกายตามเกณฑ์อายุในเกณฑ์น้ำหนักเกินหรืออ้วน (OR=42.73; 95%CI=12.72-143.56) การนอนหลับในวันธรรมดามากกว่า 8 ชั่วโมง (OR=5.25; 95%CI=1.53-18.01) และการดูโทรทัศน์ในวันหยุดมากกว่า 4 ชั่วโมง (OR=4.71; 95%CI=1.59-13.99) มีความสัมพันธ์กับภาวะอ้วนลงพุง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ผลการศึกษาสามารถใช้เป็นนโยบายลดพุง หรือพัฒนาเป็นแนวทางในการลดพฤติกรรมเนือยนิ่งในสถานศึกษา เพื่อป้องกันการเกิดภาวะอ้วนลงพุง และโรคไม่ติดต่อเรื้อรังได้ในอนาคต
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เอกสารอ้างอิง
กลุ่มอนามัยเด็กวัยเรียนวัยรุ่น สำนักส่งเสริมสุขภาพ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. รายงานการสำรวจภาวะสุขภาพนักเรียนในประเทศไทย พ.ศ. 2564. ปทุมธานี: บริษัท มินนี่ กรุ๊ป จำกัด; 2565.
อรนุช พวงมาลัย, เบญจา มุกตพันธุ์. ความสัมพันธ์ของพฤติกรรมเนือยนิ่งและภาวะอ้วนของเด็กนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาตอนต้นโรงเรียนสาธิตมหาวิทยาลัยขอนแก่วารสารสุขศึกษา. 2560;41(1):90-102.
กุลธิดา บรรจงศิริ, วรวิช นาคแป้น, ศรุดา จิรัฐกุลธนา, อารยา ประเสริฐชัย, ปธานิน แสงอรุณ, พรสวัสดิ์ ศรีสวัสดิ์, อนัญญา ประดิษฐปรีชา. ความสัมพันธ์ระหว่างกิจกรรมทางกายพฤติกรรมรรมการนั่งอยู่กับที่ต่อภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วนของพนักงานมหาวิทยาลัยแห่งหนึ่ง. วารสารมหาวิทยาลัยเอเชียอาคเนย์ สายวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. 2566;9(1):1-16.
ภัทราพร ชูศร, ภัทระ แสนไชยสุริยา. ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะอ้วนลงพุงในวัยทำงาน (15-59 ปี) อำเภอกุดจับ จังหวัดอุดรธานี. วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 2563;13(2):26-35.
พิสมัย วัฒนสิทธิ์, อำไพพร ก่อตระกูล. ความสัมพันธ์ระหว่างค่าสัดส่วนของร่างกายกับภาวะความดันโลหิตสูงในวัยรุ่นไทย. วารสารพยาบาลสงขลานครินทร์. 2560;37(3):83-96.
ศุภานิช สุริโย. วัยรุ่นแบ่งออกเป็นกี่ช่วง การเติบโตและพัฒนาการของวัยรุ่นที่ควรรู้ [อินเทอร์เน็ต]. Hello คุณหมอ; 2566 [ปรับปรุงข้อมูลเมื่อ 31 มี.ค. 2568; สืบค้นเมื่อ 8 พ.ค. 2568]. จาก: https://hellokhunmor.com/พ่อแม่เลี้ยงดูลูก/วัยรุ่น/วัยรุ่นแบ่งออกเป็นกี่ช่วง-พัฒนาการของวัยรุ่น/
Krejcie RV, Morgan DW. Determining sample size for research activities. Educational and psychological measurement. 1970;30(3):607-10.
ประวิทย์ บุตรวงษ์. ประสิทธิผลการใช้ข้อความสั้นเพื่อส่งเสริมกิจกรรมทางกายในผู้มีภาวะเบาหวานแฝง: การวิจัยเชิง ทดลองแบบสุ่มชนิดมีกลุ่มควบคุม [วิทยานิพนธ์ ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต]. มหาสารคาม: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม; 2564.
วนิดา วิสุทธิพานิช, กฤช ลี่ทองอิน, สุพิชชา วงศ์อนุการ. การทดสอบคุณภาพแบบสอบถามกิจกรรมทางกายนานาชาติฉบับสั้น สำหรับประชากรไทยช่วงอายุ 15-65 ปี. วารสารคณะพลศึกษา. 2555;15(ฉบับพิเศษ):427-38.
วริศ วงศ์พิพิธ, ถนอมวงศ์ กฤษณ์เพ็ชร์, สิทธา พงษ์พิบูลย์. กิจกรรมทางกายและพฤติกรรมเนือยนิ่ง : แนวทางและการประเมิน. วารสารวิทยาศาสตร์การกีฬาและสุขภาพ. 2563;21(1):1-21.
ระบบเฝ้าระวังภาวะอ้วนลงพุงในประชาชนอายุ 15 ปีขึ้นไป [อินเตอร์เน็ต]. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข, กรมอนามัย, สำนักโภชนาการ; [ม.ป.ป.] [สืบค้นเมื่อ 31 มี.ค. 2568]. จาก: https://nutrition2.anamai.moph.go.th/th/cms-of-44
BMI-for-age (5-19 years) [Internet]. World Health Organization; [date unknown] [cited 2025 Mar 31]. Available from: https://www.who.int/tools/growth-reference-data-for-5to19-years/indicators/bmi-for-age
ปิยวัฒน์ เกตุวงศา, กรกนก พงษ์ประดิษฐ์, บรรณาธิการ. ฟื้นกิจกรรมทางกายในประเทศไทยหลังวิกฤตโควิด-19: Regenerating physical activity in Thailand after COVID-19. นครปฐม: ศูนย์พัฒนาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกาย ประเทศไทย สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ร่วมกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ; 2563.
นุจรี ไชยมงคล, ยุนี พงศ์จตุรวิทย์, ทวีลาภ ตั๊นสวัสดิ์, ชรริน ขวัญเนตร. รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ โรค Metabolic Syndrome ในเด็กวัยเรียนในเขตภาคตะวันออกของประเทศไทย: ความชุก และการศึกษาติดตาม (ระยะติดตามปีที่ 2). ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา; 2559. 103169. 10/2558. สนับสนุนจากงบประมาณรายได้จากเงินอุดหนุนรัฐบาล (งบประมาณแผ่นดิน) ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2558 มหาวิทยาลัยบูรพา.
Melzer MR, Magrini IM, Domene SM, Martins PA. Factors associated with abdominal obesity in children. Revista Paulista de Pediatria. 2015;33(4):437-44.
Neovius M, Linne Y, Rossner S. BMI, waist-circumference and waist-hip-ratio as diagnostic tests for fatness in adolescents. International journal of obesity. 2005 Feb;29(2):163-9.
Oliveira ID, Maciel NM, Costa BT, Soares AD, Gomes JM. Association between abdominal obesity, screen time and sleep in adolescents. Jornal de Pediatria. 2023;13(99):45-52.
Liu M, Cao B, Luo Q, Wang Q, Liu M, Liang X, Wu D, Li W, Su C, Chen J, Gong C. Associations between sleep duration, wake-up time, bedtime, and abdominal obesity: results from 9559 Chinese children aged 7–18 years. Frontiers in Endocrinology. 2021;14(12):735952.
He F, Bixler EO, Liao J, Berg A, Kawasawa YI, Fernandez-Mendoza J, Vgontzas AN, Liao D. Habitual sleep variability, mediated by nutrition intake, is associated with abdominal obesity in adolescents. Sleep medicine. 2015;16(12):1489-94.
Ghasemirad M, Ketabi L, Fayyazishishavan E, Hojati A, Maleki ZH, Gerami MH, Moradzadeh M, Fernandez JH, Akhavan-Sigari R. The association between screen use and central obesity among children and adolescents: a systematic review and meta-analysis. Journal of Health, Population and Nutrition. 2023;2(42):1-51.
