ผลของระดับดัชนีมวลกายต่อการให้ยาเคมีบำบัด และอาการข้างเคียงจากยาเคมีบำบัดในผู้ป่วยมะเร็งเนื้อตันของโรงพยาบาลนครปฐม

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาถึงผลจากระดับของดัชนีมวลกาย 3 กลุ่ม คือ ระดับดัชนีมวลกายน้อยกว่า 18.5, ระดับดัชนีมวลกาย 18.5 – 24.9 และระดับดัชนีมวลกายมากกว่าหรือเท่ากับ 25 ที่มีต่อการเลื่อนการให้ยาเคมีบำบัด การลดปริมาณยาเคมีบำบัด และผลข้างเคียงจากยาเคมีบำบัด ในผู้ป่วยมะเร็งเนื้อตันที่โรงพยาบาลนครปฐม

วิธีการศึกษา: เป็นการศึกษาย้อนหลัง โดยผู้วิจัยทำการเก็บข้อมูลจากเวชระเบียนของผู้ป่วยมะเร็งเนื้อตัน ได้แก่ มะเร็งเต้านม มะเร็งปอดและมะเร็งลำไส้ใหญ่ ที่มารับยาเคมีบำบัดสูตรต่าง ๆ ที่โรงพยาบาลนครปฐมในระหว่างวันที่ 1 มิถุนายน 2563ถึง 31 ธันวาคม 2563

ผลการศึกษา: ในผู้ป่วยทั้งหมดจำนวน 246 ราย มีผู้ป่วย 90 รายที่อยู่ในกลุ่มที่มีระดับดัชนีมวลกายน้อยกว่า 18.5 คิดเป็นร้อยละ 36.6 ผู้ป่วยกลุ่มที่มีระดับดัชนีมวลกาย 18.5 – 24.99 และผู้ป่วยกลุ่มที่มีระดับดัชนีมวลกายมากกว่าหรือเท่ากับ 25 มีจำนวน 115 และ 41 ราย คิดเป็นร้อยละ 46.7 และ 16.7 ตามลำดับ พบว่าในกลุ่มผู้ป่วยกลุ่มที่มีระดับดัชนีมวลกายน้อยกว่า 18.5 มีผู้ป่วยที่ถูกลดขนาดยาเคมีบำบัด, เกิดภาวะ neutropenia, เกิดภาวะ anorexia, เกิดภาวะน้ำหนัก, เกิดภาวะ fatigue, และเกิดภาวะ febrile neutropenia มากกว่าผู้ป่วยกลุ่มอื่น ๆ อย่างมีนัยยะสำคัญทางสถิติผลจากการวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธี multivariate analysis พบว่าปัญหาที่สัมพันธ์กับภาวะระดับดัชนีมวลกายต่ำกว่า 18.5 หลังได้รับยาเคมีบำบัด คือ ภาวะ neutropenia (OR 2.870, 95% CI 1.339–6.152, p .007) และ ภาวะ anorexia (OR 2.297 95% CI 1.020–5.175, p .045)

สรุป: ระดับดัชนีมวลกายนั้นมีผลต่อการให้ยาเคมีบำบัดและการเกิดอาการข้างเคียงจากยาเคมีบำบัด เนื่องจากผู้ป่วยกลุ่มที่มีระดับดัชนีมวลกายต่ำมีการลดปริมาณยาเคมีบำบัด และมีอาการข้างเคียงจากยาเคมีบำบัดมากขึ้น ดังนั้นการประเมินระดับดัชนีมวลกาย และการให้โภชนบำบัดแก่ผู้ป่วย ตั้งแต่ก่อนเริ่มให้ยาเคมีบำบัด จึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง เพื่อป้องกันการเกิดอาการไม่พึงประสงค์ต่าง ๆ ที่จะเกิดขึ้น และช่วยให้ผู้ป่วยได้รับยาเคมีบำบัดครบตามแผนการรักษา