อุบัติการณ์และปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเกิดคลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติแบบ QT Prolongation ในผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาที่ได้รับการรักษาด้วยยา Bedaquiline โรงพยาบาลมะการักษ์ จังหวัดกาญจนบุรี
คำสำคัญ:
วัณโรคดื้อยา, bedaquiline, QT prolongationบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาอุบัติการณ์และปัจจัยต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการเกิดภาวะ QT prolongation และศึกษาระดับความรุนแรงของภาวะ QT prolongation ในผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาที่ได้รับการรักษาด้วยยา bedaquiline โรงพยาบาลมะการักษ์ จังหวัดกาญจนบุรี
วิธีการศึกษา: การศึกษาแบบพรรณนาย้อนหลัง โดยเก็บข้อมูลจากผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาอายุตั้งแต่ 15 ปีขึ้นไป ที่เข้ารับการรักษาด้วยสูตรยาวัณโรคที่มียา bedaquiline เป็นส่วนประกอบในโรงพยาบาลมะการักษ์ จังหวัดกาญจนบุรี ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม พ.ศ. 2561 ถึงวันที่ 31 พฤษภาคม พ.ศ. 2567 นำเสนอข้อมูลเป็นจำนวน ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน วิเคราะห์ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการเกิดคลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติแบบ QT prolongation ด้วยการวิเคราะห์ t test independent, chi-square test
ผลการศึกษา: จำนวนผู้ป่วย 76 ราย พบว่ามีอุบัติการณ์การเกิดคลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติแบบ QT prolongation ร้อยละ 40.8; อายุ, ระดับโพแทสเซียมในเลือด, QTcF ก่อนเริ่มการรักษา, อัตราการเต้นของหัวใจก่อนเริ่มการรักษา (ครั้ง/นาที), และภาวะการทำงานของตับบกพร่อง (ALT มากกว่า 3 เท่าของค่าสูงสุดปกติ) มีผลต่อการเกิดคลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติแบบ QT prolongation อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < .05); ส่วนเพศ, ดัชนีมวลกาย, โรคประจำตัว, สูตรการรักษาวัณโรคดื้อยา, จำนวนชนิดยาที่ส่งผลต่อภาวะ QT prolongation ในสูตรยาวัณโรค, ชนิดยาที่ส่งผลต่อภาวะ QT prolongation ในสูตรยาวัณโรค, การได้รับยาอื่น ๆ ร่วมที่ส่งผลต่อภาวะ QT prolongation, และภาวะการทำงานของตับบกพร่อง (AST มากกว่า 3 เท่าของค่าสูงสุดปกติ) ไม่มีผลต่อการเกิดคลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติแบบ QT prolongation ระดับความรุนแรงของภาวะ QT prolongation พบว่าส่วนใหญ่เป็นความรุนแรงระดับ Grade 1 จำนวนร้อยละ 61.3 และผลการรักษาเป็นครบต่อเนื่อง จำนวนร้อยละ 67.7
สรุป: การรักษาวัณโรคดื้อยาที่มียา bedaquiline เป็นส่วนประกอบมีอุบัติการณ์การเกิดคลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติแบบ QT prolongation ค่อนข้างสูง ส่วนใหญ่มีระดับความรุนแรงน้อยสามารถให้การรักษาจนครบต่อเนื่องได้ แต่ควรมีการเฝ้าระวังใกล้ชิดในผู้ป่วยสูงอายุที่มีคลื่นไฟฟ้าหัวใจผิดปกติก่อนเริ่มรักษา และให้ความสำคัญกับการติดตามระดับโพแทสเซียมในเลือดและภาวะการทำงานของตับในขณะที่ได้รับยา bedaquiline เพื่อป้องกันการเจ็บป่วยและเสียชีวิตจากภาวะนี้
เอกสารอ้างอิง
กองวัณโรค กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. แผนปฏิบัติการระดับชาติด้านการต่อต้านวัณโรค ระยะที่ 2 (พ.ศ. 2566–2570). กรุงเทพมหานคร: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2566.
กองวัณโรค กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. สถานการณ์และการดำเนินงานวัณโรคของประเทศไทย ประจำปีงบประมาณ 2566 [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 8 พฤศจิกายน พ.ศ. 2567]; เข้าถึงได้จาก: URL: https://www.tbthailand.org/download/form/รายงานสถานการณ์และการเฝ้าระวังวัณโรคในป(1).pdf
สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 5 จังหวัดราชบุรี. สถานการณ์วัณโรค สคร. 5 จังหวัดราชบุรี. ประชุมชี้แจงแนวทางการดำเนินงานโครงการยุติปัญหาวัณโรคและเอดส์ด้วยชุดบริการ RRTTPR รอบ STAR4 (ด้านวัณโรค) ปี พ.ศ. 2567–2569; 7 มิถุนายน 2567; ห้องประชุมเดอะเกรซ อัมพวา รีสอร์ท. สมุทรสงคราม: สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 5; 2567.
สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 5 จังหวัดราชบุรี. สถานการณ์ ความก้าวหน้า และการสนับสนุนการดำเนินงานวัณโรคดื้อยาในประเทศไทย โดยกองวัณโรค. ประชุมเชิงปฏิบัติการผู้เชี่ยวชาญเขต 5: แนวทางการดำเนินงานควบคุมวัณโรคแห่งชาติ พ.ศ. 2565; สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 5. ราชบุรี: สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 5; 2565.
กองวัณโรค กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. แนวทางการควบคุมวัณโรคแห่งชาติ พ.ศ. 2564. พิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพมหานคร: อักษรกราฟฟิคแอนด์ดีไซน์; 2565.
World Health Organization. WHO consolidated guidelines on tuberculosis module 4: treatment drug-resistant tuberculosis treatment 2020. Geneva: WHO; 2020.
World Health Organization. WHO consolidated guidelines on tuberculosis Module 4: treatment drug-resistant tuberculosis treatment 2022 update. Geneva: WHO; 2022.
Khatib R, Sabir FRN, Omari C, et al. Managing drug-induced QT prolongation in clinical practice. Postgrad Med J 2021;97(1149):452–8. doi: 10.1136/postgradmedj-2020-138661.
World Health Organization. Review of available evidence on the use of bedaquiline for the treatment of multidrug-resistant tuberculosis: Data analysis report. Geneva: WHO; 2017.
ผลิน กมลวัทน์. โครงการประเมินผลการรักษาผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรงมาก (XDR-TB), ผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานชนิดรุนแรง (pre XDR-TB) และผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานที่รักษายาก(difficult to treat MDR-TB) ที่ขึ้นทะเบียนรักษาด้วยสูตรยารายการใหม่ ปีงบประมาณ 2559–2561.วารสารวัณโรค โรคทรวงอกและเวชบำบัดวิกฤต 2563;39(2):45–54.
Tisdale JE. Drug-induced QT interval prolongation and torsades de pointes: Role of the pharmacist in risk assessment, prevention and management. Can Pharm J (Ott) 2016;149(3):139–52. doi: 10.1177/1715163516641136.
Darmayani IGAAPS, Ascobat P, Instiaty I, et al. Bedaquiline effect on QT interval of drugs-resistant tuberculosis patients: real world data. Acta Med Indones 2022;54(3):389–96.
Li J, Yang G, Cai Q, et al. Safety, efficacy, and serum concentration monitoring of bedaquiline in Chinese patients with multidrug-resistant tuberculosis. Int J Infect Dis 2021;110:179–86. doi: 10.1016/j.ijid.2021.07.038.
อาจบดินทร์ วินิจกุล, รุ่งโรจน์ กฤตยพงษ์, บรรณาธิการ, Practical lectrocardiography (second edition). พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพมหานคร: ภาควิชาอายุรศาสตร์และศูนย์โรคหัวใจ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาลมหาวิทยาลัยมหิดล; 2562: 183–4.
Skogestad J, Aronsen JM. Hypokalemia-induced arrhythmias and heart failure: new insights and implications for therapy. Front Physiol 2018;9:1500. doi: 10.3389/fphys.2018.01500.
นันทวัฒน์ ตันธนาสุวัฒน์, ชาญกิจ พุฒิเลอพงศ์. การใช้ยาเบดาควิลีนสำหรับรักษาวัณโรคดื้อยาหลายขนาน (The use of bedaquiline for treatment of MDR-TB) [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 20 พฤษภาคม พ.ศ. 2567]. เข้าถึงได้จาก: URL: https://ccpe.pharmacycouncil.org/index.php?option=article_detail&subpage=article_detail&id=1037
Isralls S, Baisley K, Ngam E, et al. QT Interval prolongation in people treated with bedaquiline for drug-resistant tuberculosis under programmatic conditions: a retrospective cohort study. Open Forum Infect Dis 2021;8(8):ofab413. doi: 10.1093/ofid/ofab413.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์บทความเป็นของผู้เขียนบทความ แต่หากผลงานของท่านได้รับการพิจารณาตีพิมพ์ลงวารสารแพทย์เขต 4-5 จะคงไว้ซึ่งสิทธิ์ในการตีพิมพ์ครั้งแรกด้วยเหตุที่บทความจะปรากฎในวารสารที่เข้าถึงได้ จึงอนุญาตให้นำบทความในวารสารไปใช้ประโยชน์ได้ในเชิงวิชาการโดยจำเป็นต้องมีการอ้างอิงถึงชื่อวารสารอย่างถูกต้อง แต่ไม่อนุญาตให้นำไปใช้ในเชิงพาณิชย์
