ความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับโรคพังผืดที่จอประสาทตาในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 โรงพยาบาลดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี
คำสำคัญ:
โรคพังผืดที่จอประสาทตา, โรคจอประสาทตาผิดปกติจากเบาหวาน, ปัจจัยเสี่ยง, ความชุก, เบาหวานชนิดที่ 2บทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความชุกและปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเกิดโรคพังผืดที่จอประสาทตา (epiretinal membrane: ERM) ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ที่เข้ารับการตรวจคัดกรองโรคจอประสาทตาผิดปกติจากเบาหวาน (diabetic retinopathy: DR) ณ โรงพยาบาลดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี
วิธีการศึกษา: เป็นการวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบย้อนหลัง โดยใช้ข้อมูลจากเวชระเบียนอิเล็กทรอนิกส์และภาพถ่ายจอประสาทตาของผู้ป่วย จำนวน 313 ราย ระหว่างวันที่ 1 มกราคม–31 ธันวาคม พ.ศ. 2566 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ส่วนสถิติอ้างอิงใช้ independent t test, chi-square test, และ binary logistic regression
ผลการศึกษา: พบความชุกของ ERM เท่ากับร้อยละ 45.0 โดยมีการเกิดพังผืดทั้งสองข้างใน ร้อยละ 61.8 ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับการเกิด ERM อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ อายุ (OR = 1.103), น้ำวุ้นตาลอกหลุด (posterior vitreous detachment: PVD) (OR = 2.02), การผ่าตัดต้อกระจก (OR = 4.43), และการยิงเลเซอร์ที่จอประสาทตา (OR = 6.79)
สรุป: ความชุกของ ERM ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 อยู่ในระดับสูง โดยเฉพาะในผู้สูงอายุและผู้ที่เคยได้รับหัตถการทางตา การคัดกรองและติดตามกลุ่มเสี่ยงอย่างใกล้ชิดอาจช่วยลดความเสี่ยงต่อการสูญเสียการมองเห็น
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงสาธารณสุข. อัตราการป่วยด้วยโรคเบาหวาน ปีงบประมาณ 2568: ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ (HDC) [อินเทอร์เน็ต]. 2568 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 30 มีนาคม พ.ศ. 2568]. เข้าถึงได้จาก: URL: https://hdc.moph.go.th/center/public/standard-report-detail/cefa42b9223ec4d1969c5ce18d762bdd
สำนักอนามัยผู้สูงอายุ กรมอนามัย. รายงานประจำปี 2566 สำนักอนามัยผู้สูงอายุ [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 30 มีนาคม พ.ศ. 2568]. เข้าถึงได้จาก: URL: https://eh.anamai.moph.go.th/th/anniversary-report/216604
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ. รับมือสังคมสูงวัย [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 30 มีนาคม พ.ศ. 2568]. เข้าถึงได้จาก: URL: https://www.thaihealth.or.th/?p=251176
Bu SC, Kuijer R, Li XR, Hooymans JM, Los Li. Idiopathic epiretinal membrane. Retina. 2014(12):2317–35. doi:10.1097/IAE.0000000000000349.
Kolarić V, Svirčević V, Bijuk R, Zupančič V. Chronic complications of diabetes and quality of life. Acta Clin Croat. 2022;61(3):520–7. doi:10.20471/acc.2022.61.03.18.
Alor SK, Glozah FN, Kretchy IA, Adongo PB. Assessing health-related quality of life and clinical outcomes of patients with diabetes accessing healthcare in two public hospitals in south-eastern Ghana: a cross-sectional descriptive study. Qual Life Res. 2024;33(4):1095–105. doi:10.1007/s11136-023-03589-6.
Miyazaki M, Nakamura H, Kubo M, Kiyohara Y, Iida M, Ishibashi T, et al. Prevalence and risk factors for epiretinal membranes in a Japanese population: the Hisayama study. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol. 2003;241(8):642–6. doi:10.1007/s00417-003-0723-8.
Ng CH, Cheung N, Wang JJ, Islam AF, Kawasaki R, Meuer SM, et al. Prevalence and risk factors for epiretinal membranes in a multi-ethnic United States population. Ophthalmology. 2011;118(4):694–9. doi:10.1016/j.ophtha.2010.08.009.
Cheung N, Tan SP, Lee SY, Cheung GCM, Tan G, Kumar N, et al. Prevalence and risk factors for epiretinal membrane: the Singapore epidemiology of eye disease study. Br J Ophthalmol. 2017;101(3):371–6. doi:10.1136/bjophthalmol-2016-308563.
Knyazer B, Schachter O, Plakht Y, Serlin Y, Smolar J, Belfair N, et al. Epiretinal membrane in diabetes mellitus patients screened by nonmydriatic fundus camera. Can J Ophthalmol. 2016;51(1):41–6. doi:10.1016/j.jcjo.2015.09.016.
Kim JS, Kim M, Kim SW. Prevalence and risk factors of epiretinal membrane: Data from the Korea National Health and Nutrition Examination Survey VII (2017–2018). Clin Exp Ophthalmol. 2022;50(9):1047–56. doi:10.1111/ceo.14164.
Panagiotou DZ, Van Den Eeckhaute L, Laouani A, Coquelet P, Papadaki M, Frère A, et al. Proportion and risk factors of epiretinal membrane in residents of Brussels with versus without diabetes mellitus. Int Ophthalmol. 2024;44(1):322. doi:10.1007/s10792-024-03242-2.
Shimizu H, Asaoka R, Omoto T, Fujino Y, Mitaki S, Onada K, et al. Prevalence of epiretinal membrane among subjects in a health examination program in Japan. Life (Basel). 2021;11(2):93. doi:10.3390/life11020093.
Xue CC, Cui J, Zhu XB, Xu J, Zhang C, Chen DN, et al. Serum sodium concentration and increased risk for primary epiretinal membrane. Front Med (Lausanne). 2021;8:770362. doi:10.3389/fmed.2021.770362.
Liew G, Nguyen H, Ho IV, White AJ, Burlutsky G, Gopinath B, et al. Prevalence of vitreoretinal interface disorders in an Australian population: The blue mountains eye study. Ophthalmol Sci. 2021;1(2):100019. doi:10.1016/j.xops.2021.100019.
Fung AT, Galvin J, Tran T. Epiretinal membrane: A review. Clin Exp Ophthalmol. 2021;49(3):289–308. doi:10.1111/ceo.13914.
Kwon S, Kim B, Jeon S. Risk factors for onset or progression of epiretinal membrane after cataract surgery. Sci Rep. 2021;11(1):14808. doi:10.1038/s41598-021-94352-9.
Le P, Nguyen M, Lee K, Thoai Vu, George R, Landers iii MB, et al. Incidence of epiretinal membrane formation following treatment of diabetic retinopathy with panretinal photocoagulation therapy. Int J Ophthalmol. 2025;18(3):449–53. doi:10.18240/ijo.2025.03.11.
Marticorena J, Romano MR, Heimann H, Stappler T, Gibran K, Groenewald C, et al. Intravitreal bevacizumab for retinal vein occlusion and early growth of epiretinal membrane: a possible secondary effect? Br J Ophthalmol. 2011;95(3):391–5. doi:10.1136/bjo.2009.177287.
Kang YK, Park HS, Park DH, Shin JP. Incidence and treatment outcomes of secondary epiretinal membrane following intravitreal injection for diabetic macular edema. Sci Rep. 2020;10(1):528. doi:10.1038/s41598-020-57509-6.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์บทความเป็นของผู้เขียนบทความ แต่หากผลงานของท่านได้รับการพิจารณาตีพิมพ์ลงวารสารแพทย์เขต 4-5 จะคงไว้ซึ่งสิทธิ์ในการตีพิมพ์ครั้งแรกด้วยเหตุที่บทความจะปรากฎในวารสารที่เข้าถึงได้ จึงอนุญาตให้นำบทความในวารสารไปใช้ประโยชน์ได้ในเชิงวิชาการโดยจำเป็นต้องมีการอ้างอิงถึงชื่อวารสารอย่างถูกต้อง แต่ไม่อนุญาตให้นำไปใช้ในเชิงพาณิชย์
