การศึกษาปัจจัยเสี่ยงเพื่อพยากรณ์ผลการรักษาในแง่ภาวะทุพพลภาพและการ เสียชีวิตของผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองอุดตันเฉียบพลันหลังได้รับการรักษา โดยยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำภายใน 90 วัน

บทคัดย่อ

ที่มาของงานวิจัย: ผลการรักษาของผู้ป่วยภาวะโรคหลอดเลือดสมองอุดตันเฉียบพลันที่ได้รับการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำขึ้นกับปัจจัยที่แตกต่างกัน การเสียชีวิตและทุพพลภาพคือผลกระทบที่ไม่พึงประสงค์หลังการรักษา การวิจัยนี้เป็นงานวิจัยแรกที่ศึกษาหาปัจจัยเสี่ยงที่มีผลต่อการรักษาในผู้ป่วยกลุ่มดังกล่าวใน โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์
วัตถุประสงค์: ศึกษาปัจจัยเสี่ยงที่ใช้ทำนายผลของการรักษาและการตายในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบเฉียบพลันที่ได้รับยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำในช่วงหลังการให้ยาเป็นระยะเวลา 90 วัน
วิธีการศึกษา: ศึกษารวบรวมข้อมูลย้อนหลังโดยดูจากเวชระเบียนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองตีบที่ได้รับการรักษาด้วย rt-PA (alteplase) จำนวน 306 คน ตั้งแต่ช่วงระยะเวลา มกราคม 2556 จนถึง ธันวาคม 2562 โดยประเมินทุพพลภาพจากหลอดเลือดสมองตีบ Modified Rankin Scale (MRS) ประเมินหลังการรักษา 90 วัน รวมถึงเก็บข้อมูลการเสียชีวิตร่วมด้วย ใช้สถิติ univariable และ multivariable logistic regression เพื่อวิเคราะห์หา independent prognostic factors เพื่อพยากรณ์ผลหลังการรักษาและการเสียชีวิตใน 90 วัน
ผลการศึกษา: ผลการรักษาดีพบได้ 168 (54.9%) ผลการรักษาปานกลางพบ 77 (23.9%) ผลการรักษาไม่ดีพบ 85 (21.2%) หลังจากวิเคราะห์ด้วยสถิติ multivariable regression analysis พบว่ามี 3 ปัจจัยที่พบความ สัมพันธ์ในการพยากรณ์ผลการรักษาอย่างมีนัยยะสำคัญทางสถิติ คือคะแนนประเมินความรุนแรงของภาวะหลอด เลือดสมองตีบ (NIHSS) OR, 2.30 (P-value =0.029, 95% CI: 1.091-4.840) การได้รับยา nicardipine ก่อนได้ รับยา rt-PA เนื่องจากความดันสูง OR 2.55 (P-value = 0.013, 95% CI: 1.220-5.335) ภาวะเลือดออกในสมอง 3.5 (P-value = 0.018, 95% CI: 1.977-7.8) ส่วนปัจจัยที่มีผลต่อการพยากรณ์การเสียชีวิตคือ NIHSS เช่นกัน OR 18.75 (P-value = 0.014, 95% CI: 1.799-195.385) และภาวะไตวายเรื้อรัง OR 8.52 (P-value = 0.05, 95% CI: 1.815-89.125)
สรุปผลการศึกษา: คะแนน NIHSS การได้รับยา nicardipineในช่วงความดันขึ้นสูงอาจเป็นปัจจัยที่พยากรณ์ภาวะ ทุพพลภาพของผู้ป่วยที่มีภาวะโรคหลอดเลือดสมองอุดตันเฉียบพลันหลังการรักษาด้วยยาละลายลิ่มเลือดทางหลอดเลือดดำในช่วง 90 วันหลังการรักษานอกจากนั้นคะแนน NIHSSแรกรับและภาวะไตวายเรื้อรังยังอาจเป็นปัจจัยพยากรณ์การเสียชีวิตหลังการรักษาในผู้ป่วยลักษณะเดียวกัน ผู้ป่วยที่มีปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้ควรได้รับการดูแลและประเมินอาการอย่างใกล้ชิด