การศึกษาย้อนหลังของอัตราการรอดชีวิตและปัจจัยการพยากรณ์โรคในผู้ป่วยมะเร็งทางเดินน้ำดีชนิดผ่าตัดไม่ได้หรือลุกลามด้วยยาเคมีบำบัดสูตร FOLFOX ในโรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ : Retrospective cohort analytical study
คำสำคัญ:
Cholangiocarcinoma, chemotherapy, FOLFOX, มะเร็งทางเดินน้ำดี, ยาเคมีบำบัด, ฟอลฟอกบทคัดย่อ
หลักการและเหตุผล : โรคมะเร็งทางเดินน้ำดีเป็นปัญหาที่สำคัญในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศไทย โดยผู้ป่วยมักมาพบแพทย์เมื่อโรคลุกลาม การรักษาคือการให้ยาเคมีบำบัดสูตรมาตรฐาน แต่ผู้ป่วยบางรายไม่ตอบสนองหรือมีโรคกลับเป็นซ้ำ จึงมีการให้สูตรยาเคมีบำบัดสูตรที่สอง FOLFOX ซึ่งยังไม่มีข้อมูลที่ชัดเจนในประเทศไทย งานวิจัยนี้ศึกษาผลการรักษาด้วย FOLFOX และปัจจัยที่สัมพันธ์กับการเสียชีวิตในผู้ป่วยมะเร็งทางเดินน้ำดีที่ไม่สามารถผ่าตัดได้
วัสดุและวิธีการ : การศึกษาทบทวนข้อมูลย้อนหลังจากเวชระเบียนผู้ป่วยมะเร็งทางเดินน้ำดีในระยะลุกลามที่ได้รับการรักษาด้วยสูตรยาเคมีบำบัดสูตรฟอลฟอก ที่เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ ระหว่างวันที่ 1 มกราคม พ.ศ.2561 ถึงวันที่ 31 มกราคม พ.ศ.2566 โดยเก็บข้อมูลผู้ป่วยตามปัจจัยพื้นฐาน ผลวิเคราะห์ทางชีวเคมี ภาพถ่ายทางรังสี และวิเคราะห์อัตราการรอดชีวิต Kaplan-Meier Curve รวมถึงศึกษาปัจจัยที่ส่งผลต่อการพยากรณ์โรคโดยใช้สถิติ Univariate and Multivariate Cox proportional hazard model
ผลการศึกษา : : การศึกษาย้อนหลังรวบรวมผู้ป่วยทั้งหมด 140 คน มีค่ามัธยฐานการติดตามการรักษาอยู่ที่ 14.52 เดือน ค่าเฉลี่ยการรอดชีวิต(Median Overall Survival) คือ 6 เดือน (95%CI 5.3-6.77) และระยะเวลาปลอดโรค(Progression free survival) 3 เดือน (95%CI 2.6-3.4) จากการวิเคราะห์ข้อมูลหลายปัจจัย(Multivariate Analysis) พบว่า ปัจจัยที่สัมพันธ์ต่อการพยากรณ์โรคที่ไม่ดี ได้แก่ ผู้ป่วยที่ไม่เคยผ่าตัดมาก่อน, ภาวะมะเร็งที่มีการะกระจายมากกว่าเท่ากับ3 ตำแหน่ง, ภาวะไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาสูตรแพลตตินัม และผู้ป่วยที่มี ECOG 1 คะแนน (Adjusted hazard ratio1.47 95%CI 1.03-2.1, p= 0.033, 1.8 95%CI 1.23-2.64, p= 0.002, 2.12 95%CI 1.33-3.38, p= 0.002, 1.45 95%CI 1.02-2.06, p= 0.038 ตามลำดับ )
สรุป : การรักษาด้วยยาเคมีบำบัดสูตรที่สองฟอลฟอกในผู้ป่วยมะเร็งทางเดินน้ำดีระยะลุกลาม มีระยะเวลาการค่าเฉลี่ยการรอดชีวิตเท่ากับ 6 เดือนซึ่งสอดคล้องกับการศึกษาในต่างประเทศ และพบว่าปัจจัยสามารถแก้ไขได้ที่สัมพันธ์กับการพยากรณ์โรคนั้นมีอยู่อย่างจำกัด แพทย์ควรให้ความสำคัญในการคัดกรองและการวินิจฉัยโรคก่อนที่โรคจะลุกลาม
