ความสัมพันธ์ของความฉลาดทางสุขภาพกับการจัดการตนเองในผู้เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ที่อาศัยในชุมชน จังหวัดปทุมธานี
คำสำคัญ:
ความฉลาดทางสุขภาพ, การจัดการตนเอง, เบาหวานชนิดที่ 2บทคัดย่อ
การวิจัยเชิงสหสัมพันธ์ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของความฉลาดทางสุขภาพ กับปัจจัยด้านลักษณะประชากร และการจัดการตนเองในผู้ที่เป็นเบาหวานชนิดที่ 2 ที่อาศัยในชุมชน จังหวัดปทุมธานี กลุ่มตัวอย่างเลือกโดยวิธีการสุ่มแบบหลายขั้นตอนจำนวน 303 คน มีเกณฑ์การคัดเข้า คือ ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นเบาหวานชนิดที่ 2 มาอย่างน้อย 1 ปี ยังคงได้รับการรักษาด้วยยาลดระดับน้ำตาลในเลือด มีสัญชาติไทย สื่อสารภาษาไทยได้ และยินดีให้สัมภาษณ์ เครื่องมือวิจัยประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์ข้อมูลทั่วไป แบบสัมภาษณ์ความฉลาดทางสุขภาพ และแบบสัมภาษณ์การจัดการตนเองของผู้เป็นเบาหวาน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา และหาความสัมพันธ์ระหว่างความฉลาดทางสุขภาพและตัวแปรอื่นโดยใช้สถิติ Mann Whitney U test, Kruskal Wallis และ Spearman Rank Correlation Coefficient ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยด้านลักษณะประชากร ได้แก่ ระดับการศึกษา สถานภาพสมรส รายได้ของครอบครัว และระยะเวลาการเป็นเบาหวาน มีความสัมพันธ์กับความฉลาดทางสุขภาพโดยรวมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p< 0.05) มีความสัมพันธ์ระหว่างความฉลาดทางสุขภาพโดยรวมและการจัดการตนเองโดยรวมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) เมื่อพิจารณารายด้าน พบว่า ความฉลาดทางสุขภาพทุกด้านมีความสัมพันธ์กับการจัดการตนเองด้านการใช้บริการสุขภาพอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.01) และความฉลาดทางสุขภาพขั้นการมีปฏิสัมพันธ์มีความสัมพันธ์กับการจัดการตนเองทั้งโดยรวมและรายด้านทุกด้านอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05)
ผลการศึกษาครั้งนี้จะช่วยให้พยาบาลสามารถวางแผนให้ความรู้ในการดูแลและจัดการตนเองแก่ผู้ป่วยที่เป็นเบาหวานได้เหมาะสมตามระดับของความฉลาดทางสุขภาพ นอกจากนี้การศึกษาในประชากรผู้เป็นเบาหวานในชุมชนอื่น และการศึกษาปัจจัยทำนายความฉลาดทางสุขภาพและการจัดการตนเองของผู้เป็นเบาหวาน อาจช่วยขยายองค์ความรู้และนำสู่การปฏิบัติที่ชัดเจนขึ้น
เอกสารอ้างอิง
2. Vichakorn W. Provincial inspection commission report 2018 [Internet]. 2018 [cited 2019 May 22]. Available from: http://bie.moph.go.th/e-insreport/file_report/2018-08-06-08-21-46-11.pdf (in Thai)
3. Boonsatean W, Reantippayasakul O. Health literacy: situation and implacts on health status of the older adults. APHEIT Journal of Nursing and Health 2020;2(1):1-19. (in Thai)
4. Berkman ND, Davis TC, McCormack L. Health literacy: what is it?. J Health Commun 2010;15(Suppl 2):9-19.
5. Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promot Int 2000;15(3):259–67.
6. Çaylan A, Yayla K, Öztora S, Dagdeviren HN. Assessing health literacy, the factors affecting it and their relation to some health behaviors among adults. Biomed Res 2017;28(15):6803-7.
7. Bodur AS, Filiz E, Kalkan I. Factors affecting health literacy in adults: a community based study in Konya, Turkey. Int J Caring Sci 2017;10(1):100–9.
8. Wu Y, Wang L, Cai Z, Bao L, Ai P, Ai Z. Prevalence and risk factors of low health literacy: a community-based study in Shanghai, China. Int J Environ Res Public Health 2017;14(6):E628.
9. Ginggeaw S, Prasertsri N. The relationship between health literacy and health behaviors among older adults who have multi-morbidity. NJPH 2015;25(3):43-54.
10. AbbasZadeh Bazzi M, Karimiaval M. Relationship between health literacy and self-care behaviors in diabetic patients type II referred to the center of diabetes control and prevention in zabol. Journal of Health Literacy 2018;3(1):10-9.
11. Sayah FA, Majumdar SR, Williams B, Robertson S, Johnson JA. Health literacy and health outcomes in diabetes: a systematic review. J Gen Intern Med 2012;28(3):444-52.
12. Souza JG, Apolinario D, Magaldi RM, Busse AL, Campora F, Jacob-Filho W. Functional health literacy and glycaemic control in older adults with type 2 diabetes: a cross-sectional study. BMJ Open 2014;4(2):e004180. doi: 10.1136/bmjopen-2013-004180
13. Boonsatean W. Living with type 2 diabetes in a Thai population: experiences and socioeconomic characteristics [dissertation]. Sweden: Malmö: Malmö University; 2016.
14. Rachmawati U, Sahar J, Wati DNK. The association of diabetes literacy with self-management among older people with type 2 diabetes mellitus: a cross-sectional study. BMC Nurs 2019;18(Suppl 1):34. doi: 10.1186/s12912-019-0354-y
15. Osborn CY, Bains SS, Egede LE. Health literacy, diabetes self-care, and glycemic control in adults with type 2 diabetes. Diabetes Technol Ther 2010;12(11):913-9.
16. Wang RH, Hsu HC, Lee YJ, Shin SJ, Lin KD, An LW. Patient empowerment interacts with health literacy to associate with subsequent self-management behaviors in patients with type 2 diabetes: a prospective study in Taiwan. Patient Educ Couns 2016;99(10):1626-31.
17. Bohanny W, Wu SF, Liu CY, Yeh SH, Tsay SL, Wang TJ. Health literacy, self-efficacy, and self-care behaviors in patients with type 2 diabetes mellitus. J Am Assoc Nurse Pract 2013;25(9):495-502.
18. AHRO. Health literacy interventions and outcomes: an updated systematic review [Internet]. 2011 [cited 2018 Feb 16]. Available from: https://archive.ahrq.gov/research/findings/evidence-based-reports/litupsum.pdf
19. Suka M, Odajima T, Kasai M, Igarashi A, Ishikawa H, Kusama M, et al. The 14-item health literacy scale for Japanese adults (HLS-14). Environ Health Prev Med 2013;18(5):407-15.
20. Inoue M, Takahashi M, Kai I. Impact of communicative and critical health literacy on understanding of diabetes care and self-efficacy in diabetes management: a cross-sectional study of primary care in Japan. BMC Fam Pract. 2013;14:40. doi: 10.1186/1471-2296-14-40.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
เนื้อหาบทความหรือข้อคิดเห็นต่างๆ ในวารสารพยาบาลสภากาชาดไทยนี้ เป็นความคิดเห็นของผู้เขียนบทความ ไม่ใช่ความเห็นของกองบรรณาธิการ หรือสถาบันการพยาบาลศรีสวรินทิรา สภากาชาดไทย
