ปัจจัยด้านโรคติดเชื้อที่ส่งผลต่อการเกิดมะเร็งตับ ในพื้นที่ภาคเหนือตอนบน

บทคัดย่อ

              มะเร็งตับยังคงเป็นโรคเรื้อรังที่เป็นปัญหาสาธารณสุขของประเทศไทย โดยเฉพาะภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคเหนือตอนบน การวิจัยในครั้งนี้ เพื่อศึกษาปัจจัยด้านโรคติดเชื้อที่มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดมะเร็งตับ ในพื้นที่ 8 จังหวัดภาคเหนือตอนบน เป็นการศึกษาแบบ case – control สัดส่วน 1:1 matched ด้วยเพศ และอายุ ± 5 ปี โดยใช้ แบบสอบถาม หรือแบบสัมภาษณ์ผู้ป่วยที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็งตับทุกชนิด อายุตั้งแต่ 20 ปีขึ้นไป เข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลศูนย์ โรงพยาบาลทั่วไป หรือโรงพยาบาลชุมชน ใน 8 จังหวัดภาคเหนือตอนบน ระหว่างวันที่ 1 มกราคม – 30 กันยายน 2553 จำนวนทั้งสิ้น 136 คน วิเคราะห์ค่า odd ratio ด้วย conditional logistic regression ผลการศึกษา พบว่า สัดส่วนเพศชายต่อเพศหญิงเท่ากับ 2.8: 1 พบมากในช่วงอายุ 50 – 59 ปี ร้อยละ 33.8 อายุเฉลี่ยเท่ากับ 57.65 ปี พบว่า การดื่มสุราในระดับมาก และระดับปานกลางมีความสัมพันธ์กับการเป็นมะเร็งตับที่ adjusted OR = 3.488(95%CI0.969 – 12.50) และ 1.241(95% CI0.484 – 3.182) ตามลำดับ การป่วยเป็นโรคพยาธิมีความสัมพันธ์ในระดับมากต่อการเป็นมะเร็งตับ adjusted OR=5.734(95%CI 2.186 –15.040) และโรคเบาหวาน มีความสัมพันธ์ต่อการเกิดมะเร็งตับ adjusted OR = 1.266(95% CI 0.417 – 3.849) ดังนั้น ควรผลักดันให้มีการเจาะเลือดเพื่อหา HBsAG carrier ในผู้ป่วยที่มีประวัติการป่วยเป็นตับอักเสบและเบาหวาน มีการพัฒนาการใช้สื่อ ประชาสัมพันธ์ที่เหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมายเพื่อให้มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมด้านการบริโภคอาหาร และการใช้ยาถ่ายพยาธิ