ผลของโปรแกรมการพัฒนาการมีส่วนร่วมของผู้นำชุมชนในหมู่บ้านจัดการสุขภาพ ตำบลโนนสมบูรณ์ อำเภอเมืองบึงกาฬ จังหวัดบึงกาฬ

บทคัดย่อ

                   หมู่บ้านจัดการสุขภาพ เป็นเป้าหมายสูงสุดของการพัฒนาสุขภาพระดับหมู่บ้าน ที่ต้องการให้ประชาชนในหมู่บ้านสามารถพึ่งพาตนเองด้านสุขภาพได้ การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง  มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการพัฒนาการมีส่วนร่วมในการพัฒนาหมู่บ้านจัดการสุขภาพ  ตามเกณฑ์หมู่บ้านจัดการสุขภาพ ศึกษาในพื้นที่ตำบลโนนสมบูรณ์ อำเภอเมืองบึงกาฬ จังหวัดบึงกาฬ  กลุ่มตัวอย่างได้แก่ ผู้นำชุมชน จำนวน 48 คน  เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง  ดำเนินกิจกรรมตามโปรแกรมที่จัดขึ้น โดยใช้เทคนิคกระบวนการแบบมีส่วนร่วมในทุกขั้นตอน  การเก็บรวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบสอบถามที่สร้างขึ้น และแบบประเมินหมู่บ้านจัดการสุขภาพ ของกระทรวงสาธารณสุข  สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล  ได้แก่  ร้อยละ  ค่าเฉลี่ย  ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน  และ วิเคราะห์โดยใช้ t-test

                  ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการทดลอง ผู้นำชุมชนมีระดับคะแนนเฉลี่ยด้านการมีส่วนร่วมในหมู่บ้านจัดการสุขภาพ  ทั้งโดยรวมและรายด้าน คือ ด้านการค้นหาปัญหา การวางแผน  การดำเนินงาน การรับประโยชน์ และด้านติดตามประเมินผล เพิ่มขึ้นจากก่อนการทดลอง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.05) และหมู่บ้านที่เป็นพื้นที่ทดลองมีการจัดกิจกรรมตามแผนงาน/โครงการพัฒนาได้อย่างครบถ้วนและถูกต้องรวมทั้งเกิดการมีส่วนร่วมของชุมชนมากขึ้น ส่งผลให้ผ่านเกณฑ์การประเมินหมู่บ้านจัดการสุขภาพในที่สุด

                 โดยสรุป  ปัจจัยแห่งความสำเร็จของการพัฒนาครั้งนี้ คือ  1) การสร้างการเรียนรู้ร่วมกันระหว่างชุมชนเพื่อสร้างให้เกิดแรงผลักดันของชุมชนโดยการเรียนรู้ในพื้นที่ใกล้เคียงที่ผ่านเกณฑ์แล้ว 2) หน่วยงานและภาคีเครือข่ายในชุมชนให้การสนับสนุนและเข้าร่วมกิจกรรมเป็นอย่างดี  และ 3) มีผู้นำชุมชนที่เข้าใจสภาพและบริบทของพื้นที่และมีเทคนิคการนำกระบวนการจัดการการมีส่วนร่วมไปสู่การปฏิบัติอย่างเป็นรูปธรรม