ผลของโปรแกรมส่งเสริมการรับรู้ความสามารถตนเองในการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม

ผู้แต่ง

  • นวลนิตย์ บุตรดีสุวรรณ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดมหาสารคาม

คำสำคัญ:

โปรแกรมส่งเสริมการรับรู้ความสามารถตนเอง, การดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ, คราบจุลินทรีย์

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมส่งเสริมการรับรู้ความสามารถตนเองในการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม และเพื่อเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยการรับรู้ความสามารถตนเอง ความคาดหวังต่อผลลัพธ์การปฏิบัติ พฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก และดัชนีคราบจุลินทรีย์

รูปแบบและวิธีวิจัย : การวิจัยเป็นแบบกึ่งทดลอง (Quasi–Experimental Research) ซึ่งประยุกต์ใช้ทฤษฎีการรับรู้ความสามารถตนเอง
(Self-Efficacy Theory) ของผู้สูงอายุในกลุ่มทดลอง 30 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ 30 คน รวม 60 คน ใช้วิธีการสุ่มอย่างง่าย กลุ่มทดลองได้รับโปรแกรมส่งเสริมการรับรู้ความสามารถตนเองในการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ เน้นฝึกทักษะการแปรงฟันถูกวิธีอย่างน้อย 2 นาทีโดยมีทีมวิจัยเป็นพี่เลี้ยงทำแบบสอบถามและตรวจสุขภาพช่องปาก จากนั้นนำข้อมูลมาวิเคราะห์เพื่อเปรียบเทียบคะแนนเฉลี่ยการรับรู้ความสามารถตนเอง  ความคาดหวังต่อผลลัพธ์การปฏิบัติ พฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปาก ดัชนีคราบจุลินทรีย์ของผู้สูงอายุด้วยสถิติ Paired t-test และ Independent t-test กำหนดนัยสำคัญเชิงสถิติที่ระดับ 0.05

ผลการศึกษา : คะแนนเฉลี่ยการรับรู้ความสามารถตนเอง ความคาดหวังต่อผลลัพธ์การปฏิบัติ และพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ ก่อนทดลองและหลังการทดลอง กลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ภายหลังการทดลองกลุ่มทดลองมีคะแนนเฉลี่ยดัชนีคราบจุลินทรีย์ลดลงกว่าก่อนการทดลอง และลดลงกว่ากลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญเชิงสถิติ
(p-value<0.05)

สรุปผลการศึกษา : โปรแกรมส่งเสริมการรับรู้ความสามารถตนเองในการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุนี้ สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในการลดคราบจุลินทรีย์ของผู้สูงอายุได้

References

ธัญวรัตน์ แจ่มใส. นโยบายเกี่ยวกับสวัสดิการของผู้สูงอายุในประเทศไทย. วารสารมจรการพัฒนาสังคม. 2564;6(3):1-12.

อรวรรณ นามมนตรี, กานต์ชนก สมใจ, อสมาภรณ์ บุญข่าย, เสาวนีย์ บุพตา. คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุในเขตตำบลห้วยเหนือ อำเภอขุขันธ์ จังหวัดศรีสะเกษ. วารสารทันตาภิบาล. 2565;33(1):16-27.

สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย. แผนงานทันตสุขภาพสำหรับผู้สูงอายุประเทศไทย. กระทรวงสาธารณสุข: ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย; 2558.

ไพสิฐ ภิโรกาศ. ผลของโปรแกรมส่งเสริมความสามารถของตนเองต่อพฤติกรรมการดูแลทางทันตสุขภาพของผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุ อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ [วิทยานิพนธ์ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2563.

ไพสิฐ ภิโรกาศ, อรวรรณ กีรติสิโรจน์. ผลของโปรแกรมประยุกต์ความสามารถของตนเองต่อพฤติกรรมการดูแลทางทันตสุขภาพของผู้สูงอายุในชมรมผู้สูงอายุ อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์. วารสารสุขศึกษา. 2562;42(2):110-122.

วัชลาวลี เกตุดี, วุฒิชัย จริยา. ผลของโปรแกรมส่งเสริมการรับรู้ความสามารถตนเองในการป้องกันโรคฟันผุ ความคาดหวังในผลลัพธ์ของการป้องกันโรคฟันผุ และพฤติกรรมการป้องกันโรคฟันผุในนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนแห่งหนึ่งในจังหวัดพิษณุโลก.

วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย. 2563;14(3):175-191.

สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย. รายงานผลการสำรวจสภาวะสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 8 ประเทศไทย พ.ศ. 2560. นนทบุรี: สามเจริญพาณิชย์; 2561.

อักษร พึ่งวิรวัฒน์. ความรู้และการรับรู้โอกาสเสี่ยงต่อการติดเชื้อบริเวณช่องปากและใบหน้าที่มีสาเหตุจากฟันในผู้ป่วยสูงอายุที่เป็นเบาหวาน [วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตร์มหาบัณฑิต]. สงขลา: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์; 2563.

พรรณราย เขียวไสว, ศุภชัย สุทธิมัณฑนกุล. ช่องพังผืดของศีรษะและการติดเชื้อ เอ็นโดสาร. 2553;15(1):4-12.

สำนักงานสถิติแห่งชาติ. จำนวนและสัดส่วนประชากรจากการทะเบียนจำแนกตามกลุ่มอายุ (วัยเด็ก วัยแรงงาน วัยสูงอายุ) เพศ ภาค และจังหวัด พ.ศ.2555-2564. [อินเตอร์เน็ต]. (ม.ป.ท.): [เข้าถึงเมื่อ 11 มิถุนายน 2565]. เข้าถึงได้จาก: http://statbbi.nso.go.th/staticreport/page/sector/th/01.aspx

Health Data Center [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข. 2565. กลุ่มรายงานมาตรฐาน ส่งเสริมป้องกัน การคัดกรอง จำนวนผู้สูงอายุในเขตพื้นที่รับผิดชอบจำแนกตามความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวัน. [เข้าถึงเมื่อ 30 กรกฏาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก :

https://mkm.hdc.moph.go.th/hdc/reports/

Health Data Center[อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข. 2565. กลุ่มรายงานมาตรฐาน ข้อมูลเพื่อตอบสนอง service plan สาขาสุขภาพช่องปาก. [เข้าถึงเมื่อ 30 สิงหาคม 2565]. เข้าถึงได้จาก : https://mkm.hdc.moph.go.th/hdc/reports/

ภาสิต ศิริเทศ, ณพวิทย์ ธรรมสีหา. ทฤษฎีการรับรู้ความสามารถของตนเองกับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพของผู้สูงอายุ. วารสารพยาบาลทหารบก. 2562;20(2):58-65.

สมโภชน์ เอี่ยมสุภาษิต. ทฤษฎีและเทคนิคการปรับพฤติกรรม. พิมพ์ครั้งที่ 9. กรุงเทพฯ:สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย;2562.

อรุณ จิรวัฒน์กุล. ชีวสถิติสำหรับงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์สุขภาพ. ขอนแก่น: ภาควิชาชีวสถิติ คณะสาธารณสุขศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น; 2551.

บุญชม ศรีสะอาด. การวิจัยเบื้องต้น. พิมพ์ครั้งที่ 10. กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น; 2560.

พลอยไพลิน อเนกแสน, กนกกาญจน์ ราชชมภู. ผลของโปรแกรมคุณภาพชีวิตในช่องปากด้วยการเรียนรู้การสนทนากลุ่มเพื่อส่งเสริมพฤติกรรมด้านทันตสุขภาพของผู้สูงอายุในเขตเทศบาลตำบลท่าคันโท อำเภอท่าคันโท จังหวัดกาฬสินธุ์ [รายงานวิจัยหลักสูตรสาธารณสุขศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาทันตสาธารณสุข]. ขอนแก่น: วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร; 2562.

เกศสุดา เงินประเสริฐศิริ. การใช้ปองโซ 4 อาร์เป็นสารย้อมติดสีคราบจุลินทรีย์ [วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต]. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย; 2538.

ขวัญเรือน ชัยนันท์, สุรีย์ จันทรโมลี, ประภาเพ็ญ สุวรรณ, มยุนา ศรีสุภนันต์. การพัฒนารูปแบบการดูแลสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุโรคเรื้อรัง เทศบาลนครรังสิต จังหวัดปทุมธานี. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้. 2561;5(1):91-107.

Paula, C. The Impact of Motivational Interviewing in Reducing Plaque and Bleeding Indices on Probing in Adult Users of the Family Health Strategy. Brazilian Research in Pediatric Dentistry and Integrated Clinic. 2015;15(1):183-196.

เปรมฤดี ศรีสังข์, นุชวรา ดอนเกิด. ผลของการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านและแรงสนับสนุนทางสังคมต่อการดูแลสุขภาพช่องปากผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มารับบริการที่โรงพยาบาลบุ่งคล้า จังหวัดบึงกาฬ. วารสารทันตาภิบาล. 2562;30(2):107-120.

Downloads

เผยแพร่แล้ว

2023-04-24