การศึกษาเปรียบเทียบผลการควบคุมโรคไม่ติดต่อเรื้อรังของเครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิบ้านเสด็จ กรณีศึกษาโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านเสด็จ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลนิคม 16 โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทรายทอง อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบผลการควบคุมโรคไม่ติดต่อเรื้อรังกลุ่มโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงในผู้ป่วยของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล (รพ.สต.) บ้านเสด็จ รพ.สต.นิคม 16 รพ.สต.ทรายทอง ในความรับผิดชอบของทีมหมอครอบครัวเครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิบ้านเสด็จ

รูปแบบและวิธีวิจัย : เป็นการศึกษาภาคตัดขวางโดยเก็บข้อมูลจากผู้ป่วยโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงใน รพ.สต.ทั้ง 3 แห่งที่มาตรวจเลือดประจำปี ตั้งแต่ ตุลาคม 2566 – มกราคม 2567 จำนวน 944 คน ประกอบด้วย ข้อมูลทั่วไป ระดับน้ำตาล น้ำตาลสะสม ความดันโลหิต และสีตามระบบปิงปอง 7 สี ด้วยสถิติเชิงพรรณนา เปรียบเทียบผลการรักษาราย รพ.สต. ด้วยสถิติ One-way ANOVA และ Bonferroni test

ผลการศึกษา :  ผลการควบคุมโรคเบาหวาน พบว่าค่าเฉลี่ยน้ำตาลในกระแสเลือดขณะอดอาหาร (FBS) พบอยู่ในช่วง 91 (33.32 ) ถึง 96 (25.83) ถือว่าควบคุมได้ดี แต่จากค่าเฉลี่ยน้ำตาลสะสม (HbA1c) พบว่ามีค่ามากกว่า 7 % แต่ไม่เกิน 8 % ทั้ง 3 รพ.สต. ซึ่งเป็นที่ยอมรับได้สำหรับผู้สูงอายุ  ผลการควบคุมโรคความดันโลหิตสูง ตามระบบปิงปอง 7 สีพบว่าส่วนใหญ่อยู่ในกลุ่มสีเขียวถือว่าควบคุมได้ดี เมื่อวิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติเชิงอนุมานพบว่า รพ.สต.เสด็จควบคุมโรคเบาหวานได้ดีกว่า รพ.สต.ทรายทองอย่างมีนัยสำคัญ (p=0.002)  เมื่อทดสอบค่าความดันเฉลี่ยตัวบน พบว่า รพ.สต.เสด็จควบคุมดีกว่า รพ.สต.นิคม16 และ รพ.สต. ทรายทองควบคุมดีกว่า รพ.สต.นิคม 16 อย่างมีนัยสำคัญ (p=0.001) และ (p=0.019) ตามลำดับ ส่วนค่าความดันเฉลี่ย ตัวล่างและค่าเฉลี่ยน้ำตาลในกระแสเลือดขณะอดอาหาร พบว่าไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ทั้ง 3 รพ.สต.

สรุปผลการศึกษา : ผลการควบคุมโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงของ รพ.สต.ทั้ง 3 แห่งภาพรวมอยู่ในระดับดีและยอมรับได้ แต่ยังพบว่ายังมีความแตกต่างกันเมื่อวิเคราะห์เชิงลึกทางสถิติเชิงอนุมาน ถึงแม้จะได้รับการรักษาจากทีมหมอครอบครัวเดียวกันจึงควรมึการพัฒนาและปรับปรุงรูปแบบการบริการใหม่ในอนาคต เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพและความเท่าเทียมในระบบเครือข่ายหน่วยบริการปฐมภูมิ