ปัจจัยที่มีผลต่อสุขภาพจิตของมารดาวัยรุ่นหลังคลอด
คำสำคัญ:
ความสำเร็จในการดำรงบทบาทการเป็นมารดาวัยรุ่น, สุขภาพจิตของมารดา, การสนับสนุนทางสังคม, มารดาวัยรุ่นหลังคลอดบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อสุขภาพจิตของมารดาวัยรุ่นหลังคลอด
วิธีการศึกษา : เป็นการวิจัยเชิงพรรณนาหาความสัมพันธ์เชิงทำนาย กลุ่มตัวอย่างคือ มารดาคลอดปกติ โรงพยาบาลตรัง จำนวน 144 ราย เครื่องมือประกอบด้วย 1) ข้อมูลพื้นฐาน 2) แบบประเมินสุขภาพจิต 3) แบบประเมินการสนับสนุนทางสังคม และ 4) แบบประเมินความสำเร็จในการดำรงบทบาทการเป็นมารดาวัยรุ่น โดยเครื่องมือทั้งชุดมีค่าความเที่ยงของแบบสอบถาม (Cronbach’s Alpha Coefficient) เท่ากับ 0.89 แบบประเมินชุดที่ 2 3 และ 4 มีค่าเท่ากับ 0.85 0.91 และ 0.87 ตามลำดับ วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณ
ผลการศึกษา : สุขภาพจิตของมารดาวัยรุ่นหลังคลอดอยู่ในระดับเท่ากับคนทั่วไป ร้อยละ 90.97 ได้รับการสนับสนุนทางสังคมในระดับมาก (Mean=3.83, SD=0.195) และมีความสำเร็จในการดำรงบทบาทความเป็นมารดาวัยรุ่นในระดับมาก (Mean=3.93, SD=0.216) ผลการวิเคราะห์ถดถอยพหุคูณพบว่า การสนับสนุนทางสังคมและความสำเร็จในการดำรงบทบาทความเป็นมารดาวัยรุ่นสามารถทำนายสุขภาพจิตของมารดาหลังคลอดได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (R²=0.242, F=2.911, p<0.001) โดยการสนับสนุนทางสังคมมีค่าสัมประสิทธิ์ถดถอย β=0.186 (p<0.05) และความสำเร็จในการดำรงบทบาทความเป็นมารดาวัยรุ่นมีค่าสัมประสิทธิ์ถดถอย β=-0.288 (p<0.05)
สรุปผลการศึกษา : การสนับสนุนทางสังคมและความสำเร็จในการดำรงบทบาทความเป็นมารดาวัยรุ่นสามารถทำนายสุขภาพจิตของมารดาวัยรุ่นหลังคลอดได้ ดังนั้น การให้เวลาในการให้ความรู้ การฝึกทักษะ การให้กำลังใจ ตลอดจนการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของครอบครัว ล้วนเป็นปัจจัยสำคัญที่จะช่วยบรรเทาปัญหาทางสุขภาพจิตของมารดาวัยรุ่นหลังคลอดได้อย่างมีประสิทธิภาพมากที่สุด
เอกสารอ้างอิง
ช่อผกา คงต้นกุล, ฉวี เบาทรวง, พรรณพิไล ศรีอาภรณ์. ทัศนคติการเป็นมารดา ความอ่อนล้า และความสามารถในการปฏิบัติหน้าที่ของมารดาวัยรุ่น. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 2565;49(3):364-75.
Pillitteri A. Maternal and child nursing. 8thed. Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins Publication; 2022.
วรัญญา มูลธิโต, พรรณพิไล ศรีอาภรณ์, ฉวี เบาทรวง. ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด การสนับสนุนทางสังคม และความสามารถในการปฏิบัติหน้าที่ของมารดาวัยรุ่น. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 2560;44(2):23-33.
สุริยา ยอดทอง, รุ่งฤดี อุสาหะ, อาภรณ์ ภู่พัทธยากร. ความเครียดและการเผชิญความเครียด ของมารดาวัยรุ่นครรภ์แรกหลังคลอด. วารสารการแพทย์โรงพยาบาลศรีสะเกษ สุรินทร์ บุรีรัมย์. 2563;35(2):381-91.
ยุุพาภรณ์ อภินันท์ดา, เกษตรชัย หีม, ฤทัยชันนี สิทธิชัย. ปัจจัยที่ส่งผลต่อความเครียดในการ เลี้ยงดูบุตรของแม่วัยรุ่นที่รับเงินอุดหนุนเพื่อการเลี้ยงดูเด็กแรกเกิดในจังหวัดพัทลุง. วารสารปาริชาติ มหาวิทยาลัยทักษิณ. 2565;35:69-82.
Guintivano J, Manuck T, Meltzer-Brody S. Predictors of Postpartum Depression: A Comprehensive Review of the Last Decade of Evidence. Clinical Obstetrics and Gynecology. 2018;61(3):591–603.
Rahmadhani W, Kusumastuti K, Chamroen P. Prevalence and Determinants of Postpartum Depression Among Adolescent Mothers: A Cross-sectional study. International. Journal of Health Sciences. 2022;6(2):533-44.
Roberts KJ, Smith C, Cluver L, Toska E, Sherr L. Understanding mental health in the context of adolescent pregnancy and HIV in sub-Saharan Africa: A systematic review identifying a critical evidence gap. AIDS and Behavio. 2021;25(7):2094-107.
Sunthorn W, Thapinta D, Panuthai S, Xuto P. Factors explaining postpartum depression among Thai adolescent mothers. Pacific Rim International Journal of Nursing Research. 2021;25(1):48-59.
Tembo CP, Burns S, Portsmouth L. Protocol: Maternal mental health of adolescent Mothers : a cross-sectional mixed-method study protocol to determine cultural and social factors and mental health needs in Lilongwe, Malawi. The British Medical Journal. 2022;12(5):1-8.
รุ่งฤดี อุสาหะ, อิงหทัย ดำจุติ, สุริยา ยอดทอง. ภาวะซึมเศร้าหลังคลอด การสนับสนุนทางสังคม และ การดำรงบทบาทมารดาของมารดาวัยรุ่น หลังคลอด. สักทอง:วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สทวท.). 2566;10(1):79-97.
กุสุมา แสนบุญมา, ธัญญมล สุริยนิมิตสุข, กิตติพร ประชาศรัยสรเดช, นวพร มามาก.ปัจจัยทำนายภาวะซึมเศร้าในมารดาครรภ์แรก. วารสารพยาบาลกระทรวงสาธารณสุข. 2564;31(2):128-39.
Mercer, R.T. The process of maternal role attainment over the first year. Nursing Research. 1985;34(4):198-204.
House, J.S. Work stress and social support. MA : Addison -Wesley;1981
Krejcie, & D.W. Morgan. Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement. 1970;30(3):607-610.
อภิชัย มงคล, ยงยุทธ วงศภิรมยศานติ์, ทวี ตั้งเสรี, วัชนี หัตถพนม, ไพรวัลย์ ร่มซ้าย, วรวรรณ จุฑา. แบบประเมินดัชนีชี้วัดสุขภาพจิตคนไทยฉบับสมบูรณ์ (55ข้อ). [อินเทอร์เน็ต]. [เข้าถึง เมื่อ 18 พ.ค. 2562]. เข้าถึงได้จาก: https://dmh.go.th/test/thaihapnew/thi54.asp.
นลินี สิทธิบุญมา, กรรณิการ์ กันธะรักษา, บังอร ศุภวิทิตพัฒนา. ความเครียดการสนับสนุนทางสังคมและภาวะซึมเศร้าหลังคลอดของมารดาครรภ์แรก. พยาบาลสาร. 2563;47(2):169-179.
ศรีสมร ภูมนสกุล, อรพรรณ สมบูรณ์ทรัพย์, อุษา ศิริวัฒนโชค. การพัฒนาแบบวัดความสำเร็จในการดำรงบทบาทมารดา.วารสารพยาบาลศาสตร์. 2547;22(1):28-38.
สุพรรณิกา ปานศรี, วรรณา พาหุวัฒนกร, ฉวีวรรณ อยู่สำราญ, วิมลนันท์ พุฒิวณิชพงศ์. ปัจจัยด้านการปรับตัวที่มีอิทธิพลต่อสุขภาพจิตของมารดาหลังคลอด. วารสารพยาบาลทหารบก. 2562;20(2):160-169.
อนุชิดา อายุยืน, วรรณี เดียวอิศเรศ, ตติรัตน์ เตชะศักดิ์ศรี. ความชุกและรูปแบบของการเกิดภาวะอารมณ์เศร้าในมารดาวัยรุ่นหลังคลอดในโรงพยาบาลแห่งหนึ่ง. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา. 2563;28(4):1-11.
ศิริรัตน์ อินทรเกษม, พยอม สินธุศิริ, ดารุนนีย์ สวัสดิโชตติ์, ดัชนี สุวรรณคม, จรินทร โคตรพรม, วรนุช ไชยวาน. แนวทางในการส่งเสริมความสำเร็จในการดำรงบทบาทการเป็นมารดาวัยรุ่น: กรณีศึกษาจังหวัดนครพนม. วารสารพยาบาลทหารบก. 2562;20(1):128-37.
พิมพ์ศิริ พรหมใจษา, กรรณิการ์ กันธะรักษา, จันทรรัตน์ เจริญสันติ. ผลของการส่งเสริมการ สนับสนุนทางสังคมต่อบทบาทการเป็นมารดาในสตรีตั้งครรภ์วัยรุ่น. พยาบาลสาร มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. 2557;41(2):97-106.
บุศรา แสงสว่าง, วรรณี เดียวอิศเรศ, ภรภัทร เฮงอุดมทรัพย์.บทบาทของการสนับสนุนทางสังคมจากครอบครัวและผดุงครรภ์ ป้องกันการเกิดภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในมารดาวัยรุ่นได้หรือไม่? การศึกษานําร่องถึงความเป็นไปได้. วารสารเภสัชศาสตร์และวิทยาการสุขภาพ. 2564;16(2):109-19.
เสาวลักษณ์ เสียงนันท์. ผลของโปรแกรมการส่งเสริมความมีคุณค่าในตนเองในการปฏิบัติบทบาทการเป็นมารดาต่อภาวะซึมเศร้าหลังคลอดในมารดาวัยรุ่น. [วิทยานิพนธ์ พยาบาล ศาสตรมหาบัณฑิต]. ปทุมธานี:มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์; 2561.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
วารสารนี้เป็นลิขสิทธิ์ของโรงพยาบาลมหาสารคาม
