ความชุกและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับภาวะโภชนาการของเด็ก ที่เข้ารับบริการในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ในเขตเทศบาลตำบลประโคนชัย อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์ : เพื่อศึกษาภาวะโภชนาการของเด็ก โดยดูจากรูปแบบของการเลี้ยงดู การรับประทานอาหาร ทั้งอาหารหลัก อาหารว่าง ขนมขบเคี้ยว การดื่มนมและเครื่องดื่มต่างๆ และศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างภาวะโภชนาการของเด็กกับพฤติกรรมการบริโภค

วิธีการศึกษา : เป็นการศึกษาภาคตัดขวาง ศึกษาระหว่าง เดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2557 ถึงเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2557 ที่ศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก 2 แห่ง ในเขตเทศบาลตำบลประโคนชัย อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์ คือศูนย์พัฒนาเด็กเล็กโรงเรียนเทศบาลตำบลประโคนชัย และโรงเรียนอนุบาลกัลยาประสิทธิ์   โดยใช้แบบสอบถามเรื่องการเลี้ยงดูด้านโภชนาการของเด็ก ข้อมูลที่ได้จะนำมาวิเคราะห์โดยใช้สถิติเชิงพรรณนาแสดงในรูปความถี่ และร้อยละ วิเคราะห์ปัจจัยเสี่ยงต่างๆ ที่อาจมีผลต่อภาวะโภชนาการที่ผิดปกติโดยใช้ multivariate regression analysis 

ผลการศึกษา : สัดส่วนระหว่างเด็กชายต่อเด็กหญิง เท่ากับ 1.43:1 ส่วนใหญ่มารดาเป็นผู้เลี้ยงดูหลัก เด็กโดยส่วนใหญ่มีน้ำหนักตามเกณฑ์ส่วนสูงปกติ     ร้อยละ 6.2  มีน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ และร้อยละ 11.6 และ 10.7 มีภาวะน้ำหนักเกินและอ้วน ในกลุ่มเด็กที่มีน้ำหนักเกิน และอ้วนพบว่า ร้อยละ 18.2 เป็นเพศชาย และร้อยละ 28.3 เป็นเพศหญิงและพบว่า ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะโภชนาการของเด็ก คือการรับประทานอาหารประเภทธัญพืช/ขนมปัง (p-value = 0.016) นั่นคือ เด็กกลุ่มที่รับประทานอาหารประเภทธัญพืช/ขนมปังสัปดาห์ละ 0-2 ครั้ง มีผลโภชนาการปกติถึง ร้อยละ 29.5 มีภาวะน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ ร้อยละ 2.7 ภาวะน้ำหนักเกิน ร้อยละ 5.4 และมีภาวะเป็นโรคอ้วน ร้อยละ 4.5 ส่วน เด็กที่รับประทานทุกวัน นั้นไม่มีผลต่อภาวะปกติ น้ำหนักเกิน และโรคอ้วน แต่มีผลต่อน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์เพียงเล็กน้อยคือ ร้อยละ 0.9 นั่นเอง ส่วนปัจจัยพื้นฐานอื่น ๆ ไม่มีผลต่อภาวะโภชนาการของเด็ก

สรุป: ในการศึกษานี้ เด็กโดยทั่วไปได้รับการดูแลทางด้านโภชนาการ และพฤติกรรมสุขภาพอื่นๆอยู่ในเกณฑ์ดี และพบว่ามีเด็กส่วนน้อยที่มีปัญหาในเรื่องของน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ น้ำหนักเกิน และอ้วน ทั้งนี้เนื่องจากการรับประทานอาหารของเด็กกลุ่มนี้โดยเฉพาะเครื่องดื่ม และอาหารที่ไม่มีประโยชน์ มีสัดส่วนในการรับประทานจำนวนน้อยต่อสัปดาห์ และปัจจัยที่มีผลต่อภาวะโภชนาการของเด็ก คือการรับประทานอาหารประเภทธัญพืช/ขนมปัง โดยส่งผลต่อน้ำหนักเด็กปกติ เมื่อรับประทานไม่เกิน 2 ครั้งต่อสัปดาห์ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05