ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากเพื่อป้องกันโรคฟันผุและโรคเหงือกอักเสบของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4–6 ในเขตอำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

                ปัญหาโรคฟันผุและโรคเหงือกอักเสบถือว่าเป็นปัญหาสำคัญที่พบได้ในประชากรทุกกลุ่มอายุโดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มเด็กนักเรียนประถมศึกษามีอัตราการเกิดโรคฟันผุและโรคเหงือกอักเสบค่อนข้างสูง การวิจัยกึ่งทดลองครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากโดยฐานการเรียนรู้ร่วมกันเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมป้องกันโรคฟันผุและโรคเหงือกอักเสบของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4–6 ในเขตอำเภอเสลภูมิ จังหวัดร้อยเอ็ด คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบสุ่มตามเกณฑ์ จำนวน 83 คน แบ่งเป็น กลุ่มทดลองโรงเรียนบ้านดงหวาย ตำบลเกาะแก้ว จำนวน 38 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ โรงเรียนบ้านนากระตึบ ตำบลท่าม่วง จำนวน   45 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยได้แก่ กิจกรรมตามโปรแกรมประกอบด้วยฐานกิจกรรม 6 อย่าง คือ  1) ฐานการจัดการให้ความรู้เรื่องโรคฟันผุและโรคเหงือกอักเสบ 2) ฐานสาธิตการแปรงฟันที่ถูกวิธีและการใช้เม็ดสีย้อมฟัน 3) ฐานการเล่าเรื่องจากประสบการณ์หรือปัญหาเรื่องโรคฟันผุและโรคเหงือกอักเสบที่รุนแรง 4) ฐานกิจกรรมการเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ 5) ฐานการสร้างความตระหนักโดยการจัดกิจกรรมแรลลี่ 6) ฐานการจัดนิทรรศการ กลุ่มทดลองได้จัดกิจกรรมเป็นระยะเวลา 12 สัปดาห์ตามโปรแกรมที่พัฒนาขึ้น สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลเป็นสถิติเชิงพรรณนา ได้แก่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐานและสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ Paired t – test และ Independent t-test  

                ผลการศึกษาพบว่า ภายหลังการทดลองกลุ่มทดลองมีการเปลี่ยนแปลงที่เพิ่มขึ้นของคะแนนเฉลี่ยด้านการรับรู้โอกาสเสี่ยงของการเกิดโรค  การรับรู้ความรุนแรงของการเกิดโรค การรับรู้ประโยชน์และอุปสรรคของการเกิดโรค พฤติกรรมการแปรงฟันอย่างถูกวิธี ส่วนด้านปริมาณแผ่นคราบจุลินทรีย์ลดลงอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 และพบว่าเด็กนักเรียนมี Cavity free เพิ่มขึ้น

              โดยสรุปผลของโปรแกรมนี้ทำให้เด็กนักเรียนมีสุขภาพช่องปากที่ดี โดยปัจจัยที่ทำให้สำเร็จ  คือ การเรียนรู้แบบมีส่วนร่วมผ่านฐานกิจกรรม การได้รับจากประสบการณ์จริง การปฏิบัติจริง