ผลของการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านและแรงสนับสนุนทางสังคมต่อการดูแลสุขภาพช่องปากผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มารับบริการที่โรงพยาบาลบุ่งคล้า จังหวัดบึงกาฬ

บทคัดย่อ

          การศึกษาครั้งนี้เป็นการทำวิจัยแบบกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลของการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านและแรงสนับสนุนทางสังคมในการดูแลสุขภาพช่องปากผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มารับบริการที่โรงพยาบาลบุ่งคล้า จังหวัดบึงกาฬ กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยผู้ป่วยโรคเบาหวาน  74 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลอง 37 คน และกลุ่มเปรียบเทียบ 37 คน โดยกลุ่มทดลองได้ประยุกต์ใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านและแรงสนับสนุนทางสังคม  ในการส่งเสริมทันตสุขภาพระยะเวลา 6 สัปดาห์ ประกอบด้วยกิจกรรมต่างๆ ได้แก่ การย้อมแผ่นคราบจุลินทรีย์ด้วยเมล็ดผักปลังสุก  การฝึกปฏิบัติแปรงฟันถูกวิธี  และการใช้น้ำยาบ้วนปากสมุนไพร การบรรยายประกอบสื่อและVDO การเสนอตัวแบบ  การสนทนากลุ่ม  การเยี่ยมบ้าน และการสนับสนุนทางสังคมจากผู้วิจัย  เจ้าพนักงานทันตสาธารณสุข และอาสาสมัครประจำหมู่บ้าน  เก็บรวบรวมข้อมูล โดยใช้แบบสัมภาษณ์ และแบบบันทึกปริมาณแผ่นคราบจุลินทรีย์  วิเคราะห์ข้อมูลโดย  ข้อมูลเชิงพรรณนาใช้สถิติ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การแจกแจงความถี่ เปรียบเทียบความแตกต่างของคะแนนเฉลี่ยภายในกลุ่มใช้สถิติ Paired t-test เปรียบเทียบความแตกต่างของคะแนนเฉลี่ยระหว่างกลุ่มใช้สถิติ Independent t-test และ Mann-Whitney U test กำหนดนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05

          ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีค่ามัธยฐานด้านความรู้เกี่ยวกับสุขภาพช่องปากดีกว่าก่อนทดลอง และกลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ(p-value <0.001) คะแนนเฉลี่ยของทัศนคติ การดูแลสุขภาพช่องปากดีกว่าก่อนทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value= 0.045, 0.001ตามลำดับ)  คะแนนเฉลี่ยของการปฏิบัติตัวในการดูแลสุขภาพช่องปาก ดีกว่าก่อนทดทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ  (p-value= 0.003, <0.001ตามลำดับ)  ส่วนคะแนนเฉลี่ยปริมาณแผ่นคราบจุลินทรีย์ในกลุ่มทดลอง ลดลงกว่าก่อนทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value <0.001).

สรุปการใช้ภูมิปัญญาชาวบ้านและแรงสนับสนุนทางสังคมในการส่งเสริมทันตสุขภาพ
กลุ่มผู้ป่วยเบาหวาน มีผลทำให้กลุ่มผู้ป่วยมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพช่องปากเพิ่มมากขึ้น
ทำให้สามารถปฏิบัติได้อย่างถูกวิธี มีปริมาณคราบจุลินทรีย์ที่ลดลง ซึ่งเป็นปัจจัยหนึ่งที่ช่วยลดโรคในช่องปากได้และสามารถนำไปเป็นแนวทางในการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยโรคเบาหวานต่อไป