ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุ ในโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลเมืองนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

การวิจัยเชิงสหสัมพันธ์ครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุในโรงเรียนผู้สูงอายุเทศบาลเมืองนางรอง จังหวัดบุรีรัมย์ จำนวน 115 คน เก็บข้อมูลโดยใช้ แบบตรวจสุขภาพช่องปาก และแบบสอบถามได้แก่ ความรู้ เจตคติ และการปฏิบัติในการดูแลสุขภาพช่องปาก  ปัจจัยสนับสนุนทางสังคม และคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปาก (OHIP14)  มีค่าความเชื่อมั่น KR 20 ของแบบวัดความรู้ เท่ากับ 0.7  และ ค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาคของแบบวัดเจคติ การปฏิบัติในการดูแลสุขภาพช่องปาก ปัจจัยสนับสนุนทางสังคม และOHIP14 อยู่ระหว่าง 0.7 ถึง 0.9  วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนา สถิติสหสัมพันธ์ แบบสเปียร์แมน ไควสแคว์ และ ฟิชเชอร์เอ็กแซกเทสต์

ผลการศึกษาพบว่า กลุ่มตัวอย่างประเมินสุขภาพช่องปากของตนเองอยู่ในระดับพอใช้ ร้อยละ 54.8 และคิดว่าปัญหาเกี่ยวกับช่องปากไม่กระทบกระเทือนในการทำกิจวัตรประจำวัน ร้อยละ 40.0
ส่วนความสัมพันธ์ของตัวแปร พบว่า เจตคติและการปฏิบัติมีความสัมพันธ์ทางลบในระดับต่ำกับการได้รับผลกระทบของสุขภาพช่องปากต่อการดำเนินชีวิตประจำวันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r_s = -0.233, p-value = 0.012 และ r_s = -0.196, p-value = 0.036) จำนวนฟันแท้และจำนวนคู่สบฟันหลังมีความสัมพันธ์ทางลบในระดับปานกลางกับการได้รับผลกระทบของสุขภาพช่องปากต่อการดำเนินชีวิตประจำวันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r_s = -0.373, p-value <0.001 และ r_s = -0.473, p-value <0.001) ค่าเฉลี่ยฟันผุ ถอน อุด มีความสัมพันธ์ทางบวกในระดับปานกลางกับการได้รับผลกระทบของสุขภาพช่องปากต่อการดำเนินชีวิตประจำวันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (r_s = 0.348, p-value <0.001)  การมีร่องลึกปริทันต์มีความสัมพันธ์กับผลกระทบของสุขภาพช่องปากต่อการดำเนินชีวิตประจำวันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value =0.008)  การศึกษาครั้งนี้มีข้อเสนอแนะ  ควรปรับหลักสูตรการการเรียนการสอนในโรงเรียนผู้สูงอายุ โดยเน้นให้ผู้สูงอายุตระหนักถึงความสำคัญในการดูแลสุขภาพช่องปาก ส่งเสริมทักษะการดูแลสุขภาพช่องปาก และให้ความรู้เกี่ยวกับสุขภาพช่องปากหลายช่องทาง  รวมทั้งจัดให้ผู้สูงอายุเข้าถึงบริการทางทันตกรรมให้มากขึ้น