ผลของโปรแกรมดูแลสุขภาพช่องปากด้วยการเรียนรู้เชิงกระบวนการสนทนากลุ่มต่อพฤติกรรม การดูแลตนเองทางทันตสุขภาพของผู้ป่วยเบาหวาน ในเขตพื้นที่ให้บริการ สุขศาลาเทศบาลตำบลท่าคันโท อำเภอท่าคันโท จังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

          การศึกษาครั้งนี้มีความมุ่งหมายเพื่อศึกษาผลของโปรแกรม ดูแลสุขภาพช่องปากด้วยการเรียนรู้เชิงกระบวนการสนทนากลุ่มต่อ พฤติกรรมการดูแลตนเองทางทันตสุขภาพของผู้ป่วยเบาหวาน ซึ่ง ทำการศึกษาในพื้นที่เทศบาลตำบลท่าคนโท อำเภอท่าคนโท จังหวัด กาฬสินธุ์ รูปแบบเป็นการวิจัยกึ่งทดลอง ในกลุ่มต่วอย่าง 2 กลุ่ม จำนวน 62 คน แบ่งเป็นกลุ่มทดลองและกลุ่มเปรียบเทียบ กลุ่มละ 31 คน ใช้ระยะเวลาทั้งสิ้น 8 สัปดาห์ โดยกลุ่มทดลองได้รับ โปรแกรมดูแลสุขภาพช่องปาก ด้วยการใช้ ชุดกิจกรรมการให้ความ รู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานและสุขภาพช่องปาก กิจกรรมสนทนากลุ่ม กิจกรรมชุดอัญชันฟันสะอาด การสาธิตตลาดสุขภาพโดยแบ่งเป็น ฐานการเรียนรู้ และการเยี่ยมบ้านโดยผู้วิจัยและทีมสหวิชาชีพ เก็บ รวบรวมข้อมูลโดยใช้แบบประเมินความรู้โรคเบาหวานและสุขภาพ ช่องปาก แบบสอบถามการรับรู้ความสามารถในการดูแลตนเองและ สุขภาพช่องปาก แบบสอบถามพฤติกรรมการปฏิบัติในการดูแล ตนเองและการดูแลสุขภาพช่องปาก และแบบบันทึกการตรวจดัชนี คราบจุลินทรีย์ในช่องปาก ข้อมูลที่ได้นำไปวิเคราะห์ข้อมูลโดยสถิติ พรรณนาด้วยการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบน มาตรฐาน และสถิติเชิงอนุมานเพื่อทดสอบค่าที (t-test) โดยใช้ สถิติที่เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่าง 2 กลุ่มที่ไม่เป็นอิสระ จากกัน (Paired t-test) และสถิติที่เปรียบเทียบค่าเฉลี่ยของกลุ่มตัวอย่าง 2 กลุ่มที่เป็นอิสระจากกัน (Independent t-test)

           ผลการวิจัยพบว่า ภายหลังการทดลอง กลุ่มทดลองมีค่า เฉลี่ยคะแนนความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานและสุขภาพช่องปาก การรับรู้ความสามารถตนเองในการดูแลตนเองและการดูแลสุขภาพ ช่องปาก และพฤติกรรมการปฏิบัติในการดูแล ตนเองและการดูแลสุขภาพช่องปาก มากกว่ากลุ่ม เปรียบเทียบ อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.001) มีคราบจุลินทรีย์ในช่องปากลดลงกว่ากลุ่ม เปรียบเทียบอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p-value < 0.001)

          โดยสรุป ปัจจัยแห่งความสำเร็จของการวิจัย ครั้งนี้ พบว่า โปรแกรมดูแลสุขภาพช่องปาก ทำให้เกิดความเข้าใจบริบทของชุมชน ผู้ป่วยเบาหวาน และเจ้าหน้าที่ให้บริการสุขศาลา ด้วยกระบวนการ สนทนากลุ่มเพื่อการมีส่วนร่วมในการดูแลทันตสุขภาพของผู้ป่วยเบาหวาน