การพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพช่องปากเด็กเล็ก โดยผู้ปกครอง บ้านหินเหล็กไฟ อำเภอคูเมือง จังหวัดบุรีรัมย์

บทคัดย่อ

            การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการพัฒนาระบบการดูแลสุขภาพช่องปากเด็กเล็ก โดยผู้ปกครอง โดยใช้กระบวนการวางแผนแบบมีส่วนร่วม (AIC) ในการกำหนดรูปแบบการมีส่วนร่วมของผู้ปกครอง อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ผู้นำชุมชน และเจ้าหน้าที่สาธารณสุข จำนวน 97 คน เครื่องมือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูลคือ  แบบสอบถามด้านความรู้  การดูแลสุขภาพช่องปากและความพึงพอใจในการดำเนินงานของผู้ปกครอง แบบสำรวจสภาวะฟันน้ำนมผุ แบบสังเกต และแนวทางการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลเชิงปริมาณโดยใช้สถิติการแจกแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ด้วยการทดสอบ Pair sample t-test และข้อมูลเชิงคุณภาพโดยการวิเคราะห์เนื้อหา

            ผลการวิจัยพบว่ากระบวนการพัฒนาครั้งนี้ ประกอบด้วย 6 ขั้นตอน คือ 1) การศึกษาข้อมูลพื้นฐานและวิเคราะห์ปัญหา 2) การประชุมวางแผนแก้ไขปัญหา 3) การดำเนินการตามแผน 4) การดูแลสุขภาพช่องปากเด็กเล็ก 3 ระดับ 5) ตรวจสุขภาพช่องปากซ้ำเพื่อติดตามการรักษา 6) สรุปและประเมินผล  นอกจากนั้นยังพบว่าผลลัพธ์เชิงปริมาณในกระบวนการนี้ส่งผลให้ความรู้ การดูแลสุขภาพช่องปากเด็กเล็ก ความพึงพอใจในการดำเนินงานของผู้ปกครอง และสภาวะสุขภาพช่องปากเด็กเล็ก เพิ่มขึ้นมากกว่าก่อนดำเนินการพัฒนาอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (P<0.05) ปัจจัยแห่งความสำเร็จของการพัฒนาครั้งนี้ จะต้องอาศัยการมีส่วนร่วม(participation) ในทุกขั้นตอน โดยใช้ภาคีเครือข่าย(partnership) ในชุมชนเป็นกลไกเชื่อมโยงการปฏิบัติงานกับคนในชุมชน เกิดการดำเนินงานด้านการดูแลสุขภาพช่องปากในชุมชนอย่างต่อเนื่อง(continuity) เรียกว่า PPC-Model  ซึ่งเป็นรูปแบบการดำเนินการที่ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงที่ดีขึ้น เกิดการพัฒนาที่เหมาะสมกับบริบทของชุมชนมากขึ้น