การบริหารจัดการโครงการนมฟลูออไรด์โรงเรียนประถมศึกษาในรูปแบบภาคีเครือข่าย อำเภอพระยืน จังหวัดขอนแก่น

บทคัดย่อ

           การดำเนินงานโครงการนมฟลูออไรด์อำเภอพระยืน นักเรียนชั้นประถมศึกษาจะได้ดื่มนมฟลูออไรด์ชนิดพาสเจอร์ไรส์วันละ 1 ถุงทุกวัน ซึ่งกระบวนการเก็บรักษานมให้อยู่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมตั้งแต่บริษัทผู้ผลิตจนถึงนักเรียนจะทำให้นมมีคุณภาพ ไม่บูดเสีย ดังนั้นการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบผลก่อนและหลังการพัฒนาระบบบริหารจัดการโครงการนมฟลูออไรด์ชนิดพาสเจอร์ไรส์โรงเรียนประถมศึกษาในรูปแบบภาคีเครือข่าย ในด้านการจัดเก็บรักษานมอย่างมีคุณภาพ และติดตามกำกับการทำงานในรูปแบบภาคีเครือข่าย กิจกรรมสำคัญคือ 1) สำรวจข้อมูลพื้นฐานโรงเรียนและภาคีเครือข่าย 2) จัดตั้งเครือข่ายนมฟลูออไรด์ป้องกันฟันผุอำเภอพระยืน ซึ่งประกอบด้วย ครูอนามัยโรงเรียน โรงงานผู้ผลิตนม ผู้ขนส่งนม องค์การบริหารส่วนท้องถิ่นและทันตบุคลากร 3) อบรมให้ความรู้เรื่องการเก็บรักษานมอย่างมีคุณภาพ 4) จัดประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อระดมสมองและร่วมกันกำหนดแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจน ในการบริหารจัดการการดื่มนมฟลูออไรด์ในรูปแบบเครือข่าย ผลการดำเนินงานพบว่าผู้เข้าอบรมมีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้ก่อนอบรม 10.97 ± 1.76 และค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้หลังอบรม 12.80 ± 1.30 ผลการเปรียบเทียบพบว่ามีค่าเฉลี่ยคะแนนความรู้เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.001) หลังจากนั้นมีการสำรวจเพื่อเก็บข้อมูล 1 ปีภายหลังนำข้อตกลงแนวทางการบริหารจัดการการดื่มนมฟลูออไรด์ไปดำเนินการในโรงเรียน พบว่า หัวข้อที่ภาคีเครือข่ายคือโรงเรียนและผู้ขนส่งนมปฏิบัติได้ถูกต้องเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่  ถังเก็บนมมีขนาดเพียงพอกับปริมาณนมเมื่อบรรจุน้ำแข็งแล้วปิดฝาถังเก็บนมได้ (p=0.03)  การจัดเรียงน้ำแข็งในถังเก็บนมเหมาะสมในโรงเรียนขนาดเล็ก (p<0.001) อุณหภูมินมที่วัดได้อยู่ในช่วง 2-8 องศาเซลเซียส(p<0.01)  และลักษณะทางกายภาพของนมปกติ (p<0.01) แต่อย่างไรก็ตามยังมีประเด็นที่ต้องกำกับติดตามเพิ่มเติมได้แก่ การทำความสะอาดถังเก็บนมและทำให้แห้งทุกวันหลังเลิกเรียน ผู้ขนส่งนมควรเพิ่มปริมาณน้ำแข็งในถังเก็บนมในโรงเรียนขนาดกลางและความถี่ในการวัดอุณหภูมินม ปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จของโครงการคือ การเพิ่มความรู้และจัดทำแนวทางปฏิบัติร่วมกันที่ชัดเจนสำหรับเครือข่ายในการดำเนินงาน