Factors Related to Quality of Life in the Oral Health Dimension of Type 2 Diabetes Patients, Nong Hin District, Loei Province: A Cross-Sectional Analytical Study
Keywords:
Oral health quality of life, Type 2 diabetes, Dental health literacy, Oral health care behaviorAbstract
This cross-sectional study aimed to study the factors associated with oral health- related quality of life in patients with type 2 diabetes in Nong Hin District, Loei Province, between March 1, 2024 and February 28, 2025. A total of 164 subjects were randomly selected. Data were collected using a structured questionnaire that was reviewed for content validity by four experts and tested for reliability. The Konbach alpha coefficient was 0.92. Descriptive statistics were used to analyze general data. Frequency distributions, percentages, means, and standard deviations were presented. And the logistic regression statistics to analyze the factors related to the quality of life in the oral health dimension of patients with type 2 diabetes presented the Adjusted OR (ORadj) value, the 95% confidence interval, and the p-value value set the level of statistical significance at 0.05.
The results of the study found that the oral health quality of patients with type 2 diabetes was mostly low at 51.22 percent. Factors related to oral health quality of life were diabetes duration of 5 years or more (ORadj = 3.76, 95%CI = 1.82 to 7.77) and poor oral health knowledge (ORadj = 4.50, 95%CI = 2.90 to 9.65). Conclusion: Dental personnel and related agencies should encourage patients with type 2 diabetes to develop better knowledge and understanding of oral health. To promote quality of life in the dimension of good oral health.
References
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. คู่มือการดูแลตนเองเบื้องต้น เรื่องเบาหวาน “รู้ทันเบาหวาน”. กรุงเทพฯ: สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก ในพระบรมราชูปถัมภ์; 2546.
กรรณิกา เรืองเดช ชาวสวนศรีเจริญ, ปฏิภัทร เคลือบคล้าย, ลีละชาติ ประเสริฐ. ปัจจัยทำนายพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุในโครงการฟันเทียมพระราชทานของโรงพยาบาล วังวิเศษ จังหวัดตรัง. วารสารเครือข่ายวิทยาลัยพยาบาลและการสาธารณสุขภาคใต้. 2561; 5(3): 152-68.
กองทันตสาธารณสุข สำนักงานอนามัย กรุงเทพมหานคร. แนวทางเวชปฏิบัติทางทันตกรรม สำหรับคลินิกทันตกรรม สำนักอนามัย. นนทบุรี: ธนพรพาณิช; 2554.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. ประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพ กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2557.
กิติคุณ บัวบาน. ความสัมพันธ์ระหว่างสภาวะสุขภาพช่องปากกับคุณภาพชีวิตในผู้สูงอายุ อำเภอแม่ระมาด จังหวัดตาก. วารสารพฤฒาวิทยาและเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ. 2560; 16(2-3): 45-56.
จิรนันท์ อาษาพนม, วิทัศน์ จันทรโพธิ์ศรี. พฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากและปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2 ที่มารับบริการในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลในเขตอำเภอฆ้องชัย จังหวัดกาฬสินธุ์. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ. 2556; 6(2): 162-71.
ราพร ขีดดี, สุรัตน์ มงคลชัยอรัญญา, นพวรรณ โพชนุกูล, พงศธร จินตกานนท์, พัชรวรรณ สุขุมาลินท์. รายงานผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากแห่งชาติครั้งที่ 8 ประเทศไทย พ.ศ. 2560. นนทบุรี: สำนักทันตสาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข; 2561.
จุฬนาริน วิทยวรรณกุล, อรวรรณ นามมนตรี, วรวัฒน์ แก่นจันทร์. สภาวะทันตสุขภาพและคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของนักเรียนประถมศึกษา อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น. วารสารทันตาภิบาล. 2562; 30(2): 131-41.
ธีรวุฒิ เอกะกุล. ระเบียบวิธีวิจัยทางพฤติกรรมศาสต์รและสังคมศาสตร์. อุบลราชธานี: สถาบันราชภัฏอุบลราชธานี; 2543.
ฉัตรนภา จบศรี. ความรอบรู้ทางทันตสุขภาพของผู้ปกครองที่มีผลต่อพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากเด็กก่อนวัยเรียนโดยผู้ปกครองของเด็กอำเภอเมืองนครสวรรค์จังหวัดนครสวรรค์ [วิทยานิพนธ์ ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร; 2565.
ปฐมพงษ์ คำแดง. ภาวะซึมเศร้าและคุณภาพชีวิตมิติสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ [การค้นคว้าอิสระ ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2559.
ปาลีรัตน์ วงศ์ฤทธิ์, บุษราคัม สุภาพบุรุษ, เนตรชนก เจริญรัตน์. ปัจจัยที่มีผลต่อการดูแลสุขภาพช่องปากของนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 4-6 โรงเรียนท่าศาลา อำเภอท่าศาลา จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารการพัฒนาชุมชนและคุณภาพชีวิต. 2562; 7(3): 317-27.
พัชราวรรณ ศรีศิลปะนันทน์, นฤมนัส คอวนิช, สุธา เจียรมณีโชติชัย, สุปราณี ดาโลดม, นนทลี วีรชัย, วรางคณา เวชวิธี. รายงานการวิจัยเรื่อง ผลของการใส่ฟันเทียมต่อสุขภาพ และคุณภาพชีวิต. เชียงใหม่: พงษ์สวัสดิ์การพิมพ์; 2553.
เมธินี คุปพิทยานันท์, สุพรรณี ศรีวิริยกุล. การสร้างเสริมสุขภาพช่องปาก ประตูสู่สุขภาพที่ดี ในทุกช่วงวัยของชีวิต. กรุงเทพฯ: สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก ในพระบรมราชูปถัมภ์; 2555.
รถนา ไวยวาจี, สุภาภรณ์ ฉัตรชัยวิวัฒนา, นุจรี ประทีปะวณิช จอห์นส, มุขดา ศิริเทพทวี. ผลกระทบของการเกิดโรคปริทันต์อักเสบและสภาวะอื่นๆ ในช่องปากต่อคุณภาพชีวิต ในมิติสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในจังหวัดสระแก้ว. การประชุมหาดใหญ่วิชาการ ครั้งที่ 4 เรื่อง “การวิจัยเพื่อพัฒนาสังคมไทย”, 10 พฤษภาคม 2556, สงขลา: มหาวิทยาลัยหาดใหญ่; 2556. หน้า 72-81.
วัชราภรณ์ เสนสอน, สุภาภรณ์ ฉัตรชัยวิวัฒนา, เสาวนันท์ บำเรอราช. โรคเบาหวานกับสุขภาพช่องปาก. วิทยาสารทันตแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 2553; 13(2): 132-47.
ศิริพันธ์ หอมแก่นจันทร์. ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของผู้ป่วยเบาหวามชนิดที่ 2 โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพดำบลในเขตอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง [การค้นคว้าอิสระ ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. ลำปาง: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ศูนย์ลำปาง; 2559.
เศรษฐพล เจริญธัญรักษ์, จิราพร เขียวอยู่, วิลาวัลย์ วีระอาชากุล. คุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพ ช่องปากของผู้ป่วยเบาหวาน : กรณีศึกษาในเขตอำเภอสุวรรณคูหา จังหวัดหนองบัวลำภู. ศรีนครินทร์เวชสาร. 2557; 29(4): 339-44.
สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย. แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับโรคเบาหวาน 2557. กรุงเทพฯ: อรุณการพิมพ์; 2557.
สำนักทันตสาธารณสุขกรมอนามัย. รายงานผลการสำรวจสภาวะสุขภาพซ่องปากแห่งชาติ ครั้งที่ 9 ประเทศไทย พ.ศ. 2565. นนทบุรี: สามเจริญพาณิชย์ (กรุงเทพ) จำกัด; 2566.
สถาพร จันทร. คุณภาพชีวิตที่สัมพันธ์กับสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุในเขตเทศบาล เมืองฉะเชิงเทรา. วิทยาสารทันตสาธารณสุข. 2551; 13(3): 158-68.
สุมิตรา ชูแก้ว, ยุพาพิน ศิรโพธิ์งาม, วรรณภา ประไพพานิช. ความรู้ทัศนคติและการปฏิบัติตามการรับรู้ของพยาบาลในการช่วยเหลือและสร้างสุขภาพของญาติผู้ดูแลผู้ป่วยโรคเรื้อรัง. รามาธิบดีพยาบาลสาร. 2555; 18(2): 249-58.
อภิญญา เมฆรักษาวนิช. สภาวะปริทันต์ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ในโรงพยาบาลเกาะคา จังหวัดลำปาง. [การค้นคว้าอิสระ ปริญญาสาธารณสุขศาสตรมหาบัณฑิต]. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่; 2552.
สุพัตรา วัฒนเสน, อัยลดา จันทะพา, กนิษฐา ตานิโก, ศิริวิมล ปัญญาผล, พัชรา อินขะ. ความสัมพันธ์ระหว่างพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากและคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของผู้ต้องขังในเรือนจำกลาง จังหวัดขอนแก่น. วารสารทันตภิบาล. 2560; 28(1): 101-13.
Adulyanon S, Sheiham A. Oral impacts on daily performances. In G.D. Slade (Ed.), Measuring oral health and quality of life. Chapel Hill: University of North Carolina; 1997.
Allen EM, Ziada HM, O'Halloran D, Clerehugh V, Allen PF. Attitudes awareness and oral health-related quality of life in patients with diabetes. J Oral Rehabil. 2008; 35(3): 218-23.
American Diabetes Association. Diagnosis and Classification of Diabetes Mellitus. Diabetes care. 2014; 37(1): 81-90.
Atchison KA, Dolan TA. Development of the Geriatric Oral Health Assessment Index. J Dent Educ. 1990; 54(11): 680-87.
Bloom BS, Madaus GF, Hastings JT. Handbook on Formative and Summative Evaluation of Student Learning. New York: McGraw-Hill; 1971.
Busato IM, Ignácio SA, Brancher JA, Moysés ST, Azevedo-Alanis LR. Impact of clinical status and salivary conditions on xerostomia and oral health-related quality of life of adolescents with type 1 diabetes mellitus. Community Dent Oral Epidemiol. 2012; 40(1): 62-9.
Collin HL, Uusitupa M, Niskanen L, Koivisto AM, Markkanen H, Meurman JH. Caries in patients with non-insulin-dependent diabetes mellitus. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 1998; 85(6): 680-85.
Krisdapong S, Sheiham A, Tsakos G. Oral health-related quality of life of 12- and 15-year-old Thai children: findings from a national survey. Community Dent Oral Epidemiol. 2009; 37(6): 509-17.
Li Z, Zhu L, Sha Y. Effects of periodontal health and related factors on the oral health-related quality of life in type 2 diabetic patients with chronic periodontitis. Hua Xi Kou Qiang Yi Xue Za Zhi. 2011; 29(4): 379-83.
Locker D. Measuring oral health: a conceptual framework. Community Dent Health. 1988; 5(1): 3-18.
Löe H. Periodontal disease. The sixth complication of diabetes mellitus. Diabetes Care. 1993; 16(1): 329-34.
Mealey BL, Oates TW; American Academy of Periodontology. Diabetes mellitus and periodontal diseases. J Periodontol. 2006; 77(8): 1289-303.
Nammontri O. Validation of the Thai Version of the 14- Item Oral Health Impact Profile (Thai OHIP-14) amongst the General Thai Adult Population in a Community Setting. Journal of Health Research. 2017; 31(6): 481-86.
Slade GD. Derivation and validation of a short-form oral health impact profile. Community Dent Oral Epidemiol. 1997; 25(4): 284-90.
กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. ประเมินความรอบรู้ด้านสุขภาพ. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2557.
Hsieh FY, Bloch DA, Larsen MD. A simple method of sample size calculation for linear and logistic regression. Stat Med. 1998; 17(14): 1623-34.
จรัสศรี ศรีนฤพัฒน์, นพวรรณ โพชนุกูล, ปิ่นปินัทธ์ วณิชย์สายทอง. การสำรวจความรอบรู้ด้านทันตสุขภาพและคุณภาพชีวิตในมิติสุขภาพช่องปากของเด็กและเยาวชนในสถานพินิจคุ้มครองเด็กและเยาวชน ศูนย์ฝึกและอบรม เด็กและเยาวชนของประเทศไทยปี 2566. วารสารการส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม. 2567; 47(1): 80-93.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Thai Dental Nurse Journal
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารทันตาภิบาล
