การพัฒนาวิธีตรวจวิเคราะห์ Benzo (a) pyrene ในน้ำมันบริโภค
คำสำคัญ:
Benzo(a)pyrene, Edible oil, Polycyclic aromatic hydrocarbonsบทคัดย่อ
ได้ศึกษาและพัฒนาวิธีตรวจวิเคราะห์ Benzo (a) pyrene (BaP) ในน้ำมันบริโภคซึ่ง BaP เป็น marker ของสารกลุ่ม Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) ในน้ำมันบริโภค เนื่องจากองค์การอนามัยโลกกำหนดเป็นสารก่อมะเร็งต่อมนุษย์ วิธีที่พัฒนาขึ้นนำไปใช้ในการสำรวจปริมาณ BaP ในน้ำมันบริโภคที่จำหน่ายในประเทศ ผู้วิจัยได้ศึกษาและเลือกใช้เทคนิค liquid-liquid extraction ร่วมกับ solid phase extraction (SPE) ตรวจวิเคราะห์ชนิดและปริมาณของ BaP ด้วย HPLC-Fluorescence detector จากการทดสอบความถูกต้องของวิธี (Method validation) พบว่ามีความเหมาะสมของระบบโครมาโทกราฟ มีความจำเพาะเจาะจง คือสาร BaP ให้พีคที่เวลา 15.3 นาที โดยไม่ถูกรบกวนจากสารอื่น มีความสัมพันธ์เชิงเส้นระหว่างความเข้มข้นของสารละลายมาตรฐานกับพื้นที่ใต้พีคตลอดช่วงความเข้มข้น 1-10 นาโนกรัมต่อมิลลิลิตร และความสัมพันธ์ของความเข้มข้นสารมาตรฐานที่เติมกับความเข้มข้นที่ตรวจพบในช่วง 1-10 ไมโครกรัมต่อกิโลกรัม โดยมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน (r) เท่ากับ 0.9997 และ 0.9996 ตามลำดับ ขีดจำกัดของการตรวจพบ (Limit of detection, LOD) เท่ากับ 0.5 ไมโครกรัมต่อกิโลกรัม และขีดจำกัดของการหาเชิงปริมาณ (Limit of quantitation, LOQ เท่ากับ 1.0 ไมโครกรัมต่อกิโลกรัม ผลการทดสอบร้อยละการคืนกลับจากการวิเคราะห์ spiked sample ที่ความเข้มข้น 4 ระดับ ระดับละ 10 ซ้ำ ได้ค่า mean recovery อยู่ในช่วงเท่ากับร้อยละ 81-86 และมีความเที่ยง (precision) ทั้ง repeatability แสดงด้วยค่า %RSD อยู่ในช่วงร้อยละ 3.2-7.4 และ within-laboratory reproducibility เท่ากับร้อยละ 86 การประเมินค่าความไม่แน่นอนของการวัดได้ค่า relative standard uncertainty เท่ากับ 15.6% โดยค่าความไม่แน่นอนขยายสัมพัทธ์ (Relative expanded uncertainty, U) เท่ากับ 31.2% เมื่อนำวิธีที่พัฒนามาสำรวจปริมาณ BaP ในน้ำมันบริโภค ในช่วงปี พ.ศ. 2551-2556 รวม 126 ตัวอย่าง พบสาร BaP 34 ตัวอย่าง คิดเป็นร้อยละ 27.0 ปริมาณที่ตรวจพบอยู่ในช่วงน้อยกว่า 1.0 ถึง 21.6 ไมโครกรัมต่อกิโลกรัม โดยมี 9 ตัวอย่าง ได้แก่ น้ำมันเมล็ดชา น้ำมันรำข้าว น้ำมันมะพร้าว และน้ำมันที่ไม่ระบุหรือไม่ทราบชนิด ตรวจพบปริมาณ BaP สูงกว่ามาตรฐานปริมาณสูงสุดที่ยอมให้มีได้ (Maximum Limit, ML) ในน้ำมันและไขมันบริโภคที่สหภาพยุโรปกำหนดไว้ที่ปริมาณ 2 ไมโครกรัมต่อกิโลกรัม
References
จิตผกา สันทัดรบ, ทองสุข ปายะนันทน์ และกนกพร อธิสุข. การพัฒนาวิธีตรวจวิเคราะห์ Benzo(a) pyrene ในเนื้อสัตว์ปิ้งย่าง. ว กรมวิทย พ 2552; 51(3-4): 177-86.
U.S. Department of Health and Human Services. Toxicological profile for polycyclic aromatic hydrocarbons. Atlanta, Georgia: U.S. Government Printing Office; 1995.
Barranco A, Alonso-Salces RM, Bakkali A, Berrueta LA, Gallo B, Vicente F, et al. Solid-phase clean-up in the liquid chromatographic determination of polycyclic aromatic hydrocarbons in edible oils. J Chromatogr A 2003; 988: 33-40.
Martinez-Lopez S, Morales-Noe A, Pastor-Garcia A, Morales-Rubio A, de la Guardia M. Sample preparation improvement in polycyclic aromatic hydrocarbons determination in olive oils by gel permeation chromatography and liquid chromatography with fluorescence detector. J AOAC Int 2005; 88(4): 1247-54.
Wu S, Yu W. Liquid-liquid extraction of polycyclic aromatic hydrocarbons in four different edible oils from China. Food Chem 2012; 134: 597-601.
Hossain MA, Salehuddin SM. Polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in edible oil by gas chromatography coupled with mass spectroscopy. Arabian J Chem 2012; 5: 391-96.
Payanan T, Leepipatpiboon N, Varanusupakul P. Low-temperature cleanup with solid-phase extraction for the determination of polycyclic aromatic hydrocarbons in edible oils by reversed phase liquid chromatography with fluorescence detection. Food Chem 2013; 141: 2720-6.
Drabova L, Tomaniova M, Kalachova K, Kocourek V, Hajslova J, Pulkrabova J. Application of solid phase and two-dimensional gas chromatography coupled with time-of-flight mass spectrometry for fast analysis of polycyclic aromatic hydrocarbons in vegetable oils. Food Control 2013; 33: 489-497.
Thompson M, Recent trends in inter-laboratory precision at ppb and sub-ppb concentrations in relation to fitness for purpose criteria in proficiency testing. Analyst 2000; 125: 385-6.
Ellison SLR, Williams A, editors. EURACHEM/CITAC Guide: quantifying uncertainty in analytical measurement. 3rd ed. United Kingdom: EURACHEM; 2012.
Benzo(a)pyrene. In: A review of human carcinogens Part F: chemical agents and related occupation. (IARC Monographs Evaluation Carcinogenic Risks Hunans; 100F). Lyon, France: International Agency for Research on Cancer; 2012. p. 111-144.
Commission regulation (EC) No. 208/2005 of 4 February 2005 amending regulation (EC) No 466/2001 as regards polycyclic aromatic hydrocarbons. Official Journal of European Union 2005: L 34/3-4.
Commission regulation (EC) No. 835/2011 of 19 August 2011. Amending regulation (EC) No 1881/2006 as regards maximum levels for polycyclic aromatic hydrocarbons in foodstuffs. Official Journal of European Union 2011: L 215/7.
Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) [online]. [cited 2014 Jan 16]; [2 screens]. Available from: URL: https://webgate.ec.europa.eu/rasff-window/portal/?event=SearchForm&cleanSearch=1.
