ผลของขมิ้นชันต่อการยับยั้งเชื้อแบคทีเรียก่อโรคในระบบทางเดินอาหารของคน

ฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียของสารสกัดขมิ้นชัน

บทคัดย่อ

          เชื้อดื้อยาต้านจุลชีพเป็นภัยคุกคามที่สำคัญส่งผลกระทบในวงกว้างทั้งต่อคน สัตว์ และสิ่งแวดล้อมในระดับประเทศและระดับโลก การใช้สารสกัดสมุนไพรจึงเป็นทางเลือกหนึ่งที่อาจช่วยลดการใช้ยาต้านจุลชีพได้ ขมิ้นชัน (Curcuma longa L. วงศ์ Zingiberaceae) มีสารกลุ่มเคอร์คูมินอยด์ที่มีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่หลากหลาย เช่น ฤทธิ์ต้านแบคทีเรีย ต้านอักเสบ รักษาความผิดปกติในทางเดินอาหาร การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทดสอบฤทธิ์หลอดทดลองของสารสกัดหยาบเอทานอล ขมิ้นชัน 3 พันธุ์ปลูก ได้แก่ แดงสยาม ตรัง 1 และตรัง 84–2 ในการยับยั้งแบคทีเรียก่อโรคทางเดินอาหารของคน 6 ชนิด ได้แก่ Salmonella spp., Shigella spp., Vibrio spp., Bacillus cereus, pathogenic Escherichia coli และ Staphylococcus aureus จำนวน 40 สายพันธุ์ (isolate) ผลพบว่าเมื่อทดสอบด้วยวิธี broth microdilution สารสกัดหยาบเอทานอลขมิ้นชันทั้ง 3 พันธุ์ปลูก มีฤทธิ์ต้านเชื้อ Vibrio spp., Bacillus cereus และ Staphylococcus aureus ได้โดยความเข้มข้นต่ำสุดที่ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อได้ที่ร้อยละ 90 (minimal inhibitory concentration at 90%, MIC₉₀) ของสารสกัดมีค่าเท่ากับ 1–10, 3.3–5.2 และ 3.2–7.5 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ตามลำดับ โดยสารสกัดขมิ้นชันพันธุ์ตรัง 1 ยับยั้ง เชื้ออหิวาต์ (Vibrio cholerae) ได้ดีที่สุด ที่ค่า MIC₉₀ เท่ากับ 3.2 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร อย่างไรก็ตามสารสกัดขมิ้นชันทั้งหมดที่ค่าความเข้มข้น 25–1,000 มิลลิกรัมต่อมิลลิลิตร ไม่มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ Salmonella spp., Shigella spp. และ pathogenic Escherichia coli ข้อมูลจากการศึกษานี้จึงเป็นประโยชน์ในการพัฒนาขมิ้นชันให้เป็นผลิตภัณฑ์สมุนไพรต่อไป