การพัฒนาและประเมินประสิทธิภาพเทคนิค Real-time PCR เพื่อการตรวจยีนดื้อยา vancomycin และ methicillin ในเชื้อ Staphylococcus aureus และ Enterococcus spp.
Real-time PCR ตรวจยีนดื้อยา vancomycin และ methicillin ในเชื้อ Staphylococcus aureus และ Enterococcus spp.
คำสำคัญ:
เรียลไทม์พีซีอาร์, VRE, VRSA, MRSAบทคัดย่อ
Vancomycin-resistant Staphylococcus aureus (VRSA), methicillin resistant Staphylococcus aureus (MRSA) และ vancomycin-resistant Enterococcus spp. (VRE) เป็นเชื้อแบคทีเรียดื้อยากลุ่มแกรมบวกที่ใช้เป็นสัญญาณเตือนการเฝ้าระวังเชื้อดื้อยาระดับประเทศ การตรวจยีนดื้อยาของเชื้อกลุ่มนี้ต้องการเทคนิคที่รวดเร็วและแม่นยำสูง การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาวิธี Real-time PCR สำหรับตรวจยีนดื้อยาสำคัญชนิด van และ mec ของกลุ่มแบคทีเรียดื้อยา VRE และ MRSA ตามลำดับ และเฝ้าระวังเชื้อ VRSA ในการทดสอบรอบเดียว เพื่อใช้ติดตามสถานการณ์การดื้อยาและยีนดื้อยาอย่างต่อเนื่อง การประเมินประสิทธิภาพของวิธีที่พัฒนาที่ใช้ 3 หลอดปฏิกิริยาในการตรวจ พบว่าสามารถตรวจยีน vanA ความเข้มข้นต่ำสุดเท่ากับ 0.6 CFU/μL และยีน vanB, vanC1, vanC2/C3 และ mecA ที่ความเข้มข้นต่ำสุดที่ 6.0 CFU/μL ค่า PCR efficiency ของการตรวจทั้ง 5 ยีน อยู่ในช่วง 89–103% การเปรียบเทียบความสอดคล้องของวิธีที่พัฒนากับวิธี PCR เมื่อตรวจตัวอย่างเชื้อสายพันธุ์มาตรฐานที่เป็นเชื้อดื้อยา VRE และ MRSA ที่เก็บรวบรวมที่ศูนย์วิทยาศาสตร์การแพทย์ที่ 12 สงขลา กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ในระหว่าง พ.ศ. 2564–2566 จำนวน 132 สายพันธุ์ พบความสอดคล้องตรงกันอย่างสมบูรณ์ (kappa = 1.0) ค่าความไวและความจำเพาะ ร้อยละ 100 วิธีที่พัฒนานี้สามารถรายงานผลได้เร็วขึ้น เนื่องจากสามารถตรวจยีน van และ mec ได้ในการทดสอบครั้งเดียวกัน และไม่มีขั้นตอนหลังปฏิกิริยา PCR จึงสามารถนำไปใช้ในงานประจำในห้องปฏิบัติการจุลชีววิทยาที่มีตัวอย่างตรวจจำนวนมากได้
เอกสารอ้างอิง
คณะกรรมการประสานและบูรณาการงานดื้อยาต้านจุลชีพ. แผนยุทธศาสตร์การจัดการการดื้อยาต้านจุลชีพประเทศไทย พ.ศ. 2560-2564. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2558.
นิธิมา สุ่มประดิษฐ์, ศิริตรี สุทธจิตต์, สิตานันท์ พูนผลทรัพย์, รุ่งทิพย์ ชวนชื่น, ภูษิต ประคองสาย. ภูมิทัศน์ของสถานการณ์และการจัดการการดื้อยาต้านจุลชีพในประเทศไทย. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2558.
อรุณลักษณ์ ลุลิตานนท์, ธิดารัตน์ ดำนา, อรุณวดี ชนะวงศ์, พิพัฒน์ ศรีเบญจลักษณ์, นิชา เจริญศรี, เสกสิทธิ์ สังคีรี และคณะ. การติดตามสถานการณ์ของเชื้อ methicillin-resistant Staphylococcus aureus ที่ไวต่อ vancomycin และ chlorhexidine ลดลง ในโรงพยาบาลศรีนครินทร์. ว เทคนิคการแพทย์และกายภาพบำบัด 2555; 24(1): 22-8.
ธันวา วงษ์สุก, ดารณี นุตาลัย. การทดสอบความไวสารต้านจุลชีพ vancomycin, daptomycin และ linezolid ของเชื้อ methicillin-resistant Staphylococcus aureus. ว การแพทย์และวิทยาศาสตร์สุขภาพ 2558; 22(3): 25-33.
Santimaleeworagun W, Preechachuawong P, Samret W, Jitwasinkul T. The first report of a methicillin-resistant Staphylococcus aureus isolate harboring type IV SCCmec in Thailand. Pathogens 2021; 10(4): 430. (8 pages).
Thunyaharn S, Boonsiri T, Visawapoka U, Santimaleeworagun W, Nitchapanit S, Noonai A, et al. Prevalence of methicillin-resistant Staphylococcus aureus and other Staphylococcal nasal carriages among healthcare workers, Pramongkutklao Hospital. J Southeast Asian Med Res 2022; 6: e0122. (10 pages).
Trakulsomboon S, Danchaivijitr S, Rongrungruang Y, Dhiraputra C, Susaemgrat W, Ito T, et al. First report of methicillin-resistant Staphylococcus aureus with reduced susceptibility to vancomycin in Thailand. J Clin Microbiol 2001; 39(2): 591-5.
Lulitanond A, Chanawong A, Sribenjalux P, Kaewkes W, Charoensri N, Leumsai D, et al. Occurrence of methicillin-resistant Staphylococcus aureus with reduced susceptibility to vancomycin in Srinagarind Hospital. J Infect Dis Antimicrob Agents 2005; 22(1): 9-14.
Lulitanond A, Engchanil C, Chaimanee P, Vorachit M, Ito T, Hiramatsu K. The first vancomycin-intermediate Staphylococcus aureus strains isolated from patients in Thailand. J Clin Microbiol 2009; 47(7): 2311-6.
Ejaz M, Syed MA, Jackson CR, Sharif M, Farya R. Epidemiology of Staphylococcus aureus non-susceptible to vancomycin in South Asia. Antibiotics 2023; 12(6): 972. (14 pages).
Kest H, Kaushik A. Vancomycin-resistant Staphylococcus aureus: formidable threat or silence before the storm? J Infect Dis Epidemiol 2019; 5(5): 93. (9 pages).
Cong Y, Yang S, Rao X. Vancomycin resistant Staphylococcus aureus infections: a review of case updating and clinical features. J Adv Res 2020; 21:169-76.
ศูนย์เฝ้าระวังเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพแห่งชาติ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์. Antimicrobial resistant 2000-2022. [ออนไลน์]. 2567; [สืบค้น 31 ม.ค. 2567]. เข้าถึงได้ที่: URL: http://narst.dmsc.moph.go.th.
Hemapanpairoa J, Changpradub D, Thunyaharn S, Santimaleeworagun W. Vancomycin-resistant enterococcal infection in a Thai university hospital: clinical characteristics, treatment outcomes, and synergistic effect. Infect Drug Resist 2019; 12: 2049-57.
Fisher K, Phillips C. The ecology, epidemiology and virulence of Enterococcus. Microbiology. 2009; 155(6): 1749-57.
นิชา เจริญศรี, วรวลัญช์ เลิศธรรม, บัณฑิต พรหมรักษา, ลำไย วงลคร, สุฐิดา เคนพรม, พรทิพย์ ปิ่นลออ และคณะ. สปีชีส์และการดื้อยาต้านจุลชีพของเชื้อ Enterococci ที่พบในสิ่งส่งตรวจจากโรงพยาบาลศรีนครินทร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. ว เทคนิคการแพทย์และกายภาพบำบัด 2557; 26(2): 117-28.
Zirakzadeh A, Patel R. Vancomycin-resistant enterococci: colonization, infection, detection, and treatment. Mayo Clin Proc 2006; 81(4): 529-36.
Farivar TN, Najafipour R, Johari P, Aslanimehr M, Peymani A, Hashemi HJ, et al. Development and evaluation of a quadruplex Taq man real-time PCR assay for simultaneous detection of clinical isolates of Enterococcus faecalis, Enterococcus faecium and their vanA and vanB genotype. Iran J Microbiol 2014; 6(5): 335-40.
Zeyni B, Arabestani MR, Mashuf RY, Tahmasebi H. Evaluation of real-time PCR-based DNA melting method for detection of Enterococcus faecalis and Enterococcus faecium in clinical isolates. J Babol Univ Med Sci 2017; 19(2): 26-33.
Flipse J, von Wintersdorf CJH, van Niekerk JM, Jamin C, van Tie FH, Hasman H, et al. Appearance of vanD-positive Enterococcus faecium in a tertiary hospital in the Netherlands: prevalence of vanC and vanD in hospitalized patients. Sci Rep 2019; 9(1): 6949. (9 pages).
He YH, Ruan GJ, Hao H, Xue F, Ma YK, Zhu SN, et al. Real-time PCR for the rapid detection of vanA, vanB, and vanM genes. J Microbiol Immunol Infect 2020; 53: 746-50.
Dehbashi S, Tahmasebi H, Sedighi P, Davarian F, Arabestani MR. Development of high-resolution melting curve analysis in rapid detection of vanA gene, Enterococcus faecalis and Enterococcus faecium from clinical isolates. Trop Med Health 2020; 48: 8. (12 pages).
Zerrouki H, Rebiahi SA, Hadjadj L, Rolain JM, Diene SM. Real-time PCR assay for rapid and simultaneous detection of vanA and vanB genes in clinical strains. Diagnostics 2021; 11(11): 2081. (7 pages).
Galia L, Ligozzi M, Bertoncelli A, Mazzariol A. Real-time PCR assay for detection of Staphylococcus aureus, Panton-Valentine Leucocidin, and Methicillin Resistance directly from clinical samples. AIMS Microbiol 2019; 5(2): 138-46.
กระทรวงสาธารณสุข, กระทรวงเกษตรและสหกรณ์, กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. แนวทางการเฝ้าระวังการดื้อยาต้านจุลชีพภายใต้แนวคิดสุขภาพหนึ่งเดียวประเทศไทย. [ออนไลน์]. 2567; [สืบค้น 31 ม.ค. 2567]. เข้าถึงได้ที่: URL: https://www.pcd.go.th/publication/33383.
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์. รายงานประจำปีโครงการการเสริมความเข้มแข็งเครือข่ายเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพประเทศไทย ตั้งแต่ 1 กันยายน 2564 – 28 กุมภาพันธ์ 2565. นนทบุรี: กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์; 2565.
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์. รายงานประจำปีโครงการการเสริมความเข้มแข็งเครือข่ายเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพประเทศไทย ตั้งแต่ 1 กันยายน 2564 –31 สิงหาคม 2565. นนทบุรี: กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์; 2565.
สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์. รายงานประจำปีโครงการการเสริมความเข้มแข็งเครือข่ายเชื้อดื้อยาต้านจุลชีพประเทศไทย ตั้งแต่ 1 กันยายน 2565 – 31 สิงหาคม 2566. นนทบุรี: กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์; 2566.
Rogers-Broadway KR, Karteris E. Amplification efficiency and thermal stability of qPCR instrumentation: current landscape and future perspectives. Exp Ther Med 2015; 10(4): 1261-4.
Cha CH, An HK, Kim JU. Detection of vancomycin-resistant enterococci using multiplex real-time PCR assay and melting curve analysis. Korean J Lab Med 2010; 30(2): 138-46.
Babady NE, Gilhuley K, Cianciminio-Bordelon D, Tang Y-W. Performance characteristics of the Cepheid Xpert vanA assay for rapid identification of patients at high risk for carriage of vancomycin-resistant Enterococci. J Clin Microbiol 2012; 50(11): 3659-63.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
