การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะของภาพถ่ายเอกซเรย์เต้านม ภาพถ่ายอัลตราซาวด์ และระดับความแตกต่างทางจุลกายวิภาคของมะเร็งท่อน้ำนมในระยะลุกลาม

ความสัมพันธ์ระหว่างภาพเอกซเรย์ อัลตราซาวด์ และระดับทางจุลกายวิภาคของมะเร็งท่อน้ำนมในระยะลุกลาม

ผู้แต่ง

  • กนกกร ธิปัตย์ โรงพยาบาลทักษิณ สุราษฎร์ธานี
  • นารีรัตน์ อยู่ดี โรงพยาบาลเฉพาะทางมะเร็ง วิภารามอมตะนคร ชลบุรี
  • นนธวัชร เบญจกุล ภาควิชาพยาธิวิทยากายวิภาค คณะแพทยศาสตร์วชิรพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช
  • สุวรา อิสรไกรศีล โรงพยาบาลมะเร็งกรุงเทพ วัฒโนสถ กรุงเทพมหานคร
  • ปฐมาภรณ์ โมลี ภาควิชารังสีเทคนิค คณะแพทยศาสตร์วชิรพยาบาล มหาวิทยาลัยนวมินทราธิราช

คำสำคัญ:

มะเร็งท่อน้ำนมในระยะลุกลาม, ภาพถ่ายเอกซเรย์เต้านม, ภาพถ่ายอัลตราซาวด์, ระดับความแตกต่างทางจุลกายวิภาค

บทคัดย่อ

         มะเร็งเต้านมประเภทที่พบบ่อยที่สุด คือ มะเร็งท่อน้ำนมในระยะลุกลาม โดยภาพถ่ายเอกซเรย์เต้านม ภาพอัลตราซาวด์และการตรวจทางจุลกายวิภาค สามารถวินิจฉัยมะเร็งเต้านมได้ตั้งแต่ระยะแรกเริ่ม แต่การรอผลตรวจทางจุลกายวิภาคต้องใช้เวลานาน การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะของภาพถ่ายเอกซเรย์เต้านม ภาพถ่ายอัลตราซาวด์และระดับความแตกต่างทางจุลกายวิภาคของมะเร็งท่อน้ำนมในระยะลุกลามเพื่อใช้ในการพยากรณ์โรค โดยบันทึกข้อมูลผู้ป่วยหญิง 100 ราย ที่เข้ารับการเอกซเรย์เต้านมและอัลตราซาวด์ ตั้งแต่เดือนกรกฎาคม พ.ศ. 2563 ถึง กรกฎาคม พ.ศ. 2565 โดยมีผลยืนยันว่าเป็นมะเร็งท่อน้ำนมในระยะลุกลาม ผลการศึกษาพบว่ามีระดับความแตกต่างทางจุลกายวิภาคระดับ 1 ร้อยละ 8, ระดับ 2 ร้อยละ 55 และระดับ 3 ร้อยละ 37 เมื่อวิเคราะห์ด้วย Chi-square test พบว่าผู้ที่มีระดับความแตกต่างทางจุลกายวิภาค ระดับ 1 มีขอบเขตก้อนแบบ Spiculated และ Microlobulated, ความหนาแน่นก้อนแบบ Equal density และลักษณะใต้ก้อนแบบ Shadowing มีความแตกต่างกับระดับอื่น ๆ (p < 0.05) เมื่อวิเคราะห์โดย Multivariate analysis พบว่าเนื้อเต้านมแบบ High density และการเกิดหินปูน มีความสัมพันธ์กับระดับ 3 มากกว่าระดับอื่น ๆ (p < 0.05) สรุปได้ว่า ลักษณะภาพเอกซเรย์เต้านมและภาพอัลตราซาวด์มีความสัมพันธ์กับระดับความแตกต่างทางจุลกายวิภาค สามารถนำไปพยากรณ์ระดับความแตกต่างทางจุลกายวิภาคของโรคมะเร็งท่อน้ำนมในระยะลุกลามได้เป็นอย่างดี และอนาคตสามารถใช้เป็นฐานข้อมูลสำหรับพัฒนาปัญญาประดิษฐ์ เพื่อช่วยระบุระดับความแตกต่างทางจุลกายวิภาคของมะเร็งท่อน้ำนมระยะลุกลามได้

เอกสารอ้างอิง

สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. ทะเบียนมะเร็งระดับโรงพยาบาล พ.ศ. 2563. กรุงเทพฯ: หน่วยงานเวชระเบียนและฐานข้อมูลโรคมะเร็ง กลุ่มงานดิจิทัลการแพทย์. [ออนไลน์]. 2564; [สืบค้น 11 พ.ย. 2566]. เข้าถึงได้ที่: URL: https://www.nci.go.th/e_book/hosbased_2563/index.html.

National Cancer Institute, Department of Medical Services, Ministry of Public Health. Cancer in Thailand Vol.X, 2016-2018. Bangkok, Thailand: Medical Record and Databased Cancer Unit. [online]. 2021; [cited 2023 Nov 11]. Available from: URL: https://www.nci.go.th/e_book/cit_x/index.html.

American Cancer Society. Understanding a breast cancer diagnosis. [online]. 2022; [cited 2023 Nov 11]; [39 screens]. Available from: URL: https://www.cancer.org/content/dam/CRC/PDF/Public/8580.00.pdf.

โรงพยาบาลศิริราชปิยมหาราชการุณย์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล. แมมโมแกรม ตรวจเร็ว แม่นยำ ปลอดภัย. [ออนไลน์]. 2564; [สืบค้น 3 พ.ย. 2565]; [1 หน้า]. เข้าถึงได้ที่: URL: https://www.siphhospital.com/th/news/article/share/mammogram.

Kim H, Lim J, Kim HG, Lim Y, Seo BK, Bae MS. Deep learning analysis of mammography for breast cancer risk prediction in Asian women. Diagnostics. 2023;13(13):2247. (9 pages).

มูลนิธิถันยรักษ์ในพระราชูปถัมภ์ สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี. อัลตราซาวนด์. [ออนไลน์]. 2566; [สืบค้น 11 พ.ย. 2566]; [1 หน้า]. เข้าถึงได้ที่: URL: https://www.thanyarak.or.th/serviceultrasound-ultrasound.php.

Fox K, Nead K. Nottingham score for breast cancer. [online]. [cited 2023 Nov 11]; [ 1 screen]. Available from: URL: https://www.oncolink.org/frequently-asked-questions/cancers/nottingham-score-for-breast-cancer.

Angulo PA, Castellano CR, Sanchez-Camacho MD, Hernandez LC, Martínez VJ. To detect or not to detect, that is the question: an ap-proach to breast cancers not visible on digital breast tomosynthesis. European Congress of Radiology-ECR 2019.

D’Orsi CJ, Sickles EA, Mendelson EB, Morris EA, et al. ACR BI-RADS® atlas, breast imaging reporting and data system. Reston, VA: American College of Radiology; 2013

ACR BI-RADS atlas: breast imaging reporting and data system. 5th ed: Reston, VA: American College of Radiology; 2013.

Rakha EA, El-Sayed ME, Lee AHS, Elston CW, Grainge MJ, Hodi Z, et al. Prognostic significance of Nottingham histologic grade in invasive breast carcinoma. J Clin Oncol 2008; 26(19): 3153-8.

Shoma A, Moutamed A, Ameen M, Abdelwahab A. Ultrasound for accurate measurement of invasive breast cancer tumor size. Breast J 2006; 12(3): 252-6.

Ko KH, Jung HK, Park AY, Koh JE, Jang H, Kim Y. Accuracy of tumor size measurement on shear wave elastography (SWE): Correlation with histopathologic factors of invasive breast cancer. Medicine 2020; 99(44): e23023. (6 pages).

Sajjad B, Farooqi N, Rehman B, Khalid IB, Urooj N, Sajjad S, et al. Correlation of breast density grade on mammogram with diagnosed breast cancer: a retrospective cross-sectional study. Cureus 2022; 14(7): e27028. (7 pages).

Suvannarerg V, Tangcharoensathien W, Thiravit S, Tanasoontrarat W, Muangsomboon K, Korparaphong P. The association between mammographic and ultrasound features and histologic grade in invasive ductal carcinoma of the breast. Siriraj Med J 2018; 70(2): 152-8.

Gupta K, Kumaresan M, Venkatesan B, Chandra T, Patil A, Menon M. Sonographic features of invasive ductal breast carcinomas predictive of malignancy grade. Indian J Radiol Imaging 2018; 28(1): 123-31.

Shin HJ, Kim HH, Huh MO, Kim MJ, Yi A, Kim H, et al. Correlation between mammographic and sonographic findings and prognostic factors in patients with node-negative invasive breast cancer. Br J Radiol 2011; 84(997): 19-30.

Lamb PM, Perry NM, Vinnicombe SJ, Wells CA. Correlation between ultrasound characteristics, mammographic findings and histological grade in patients with invasive ductal carcinoma of the breast. Clin Radiol 2000; 55(1): 40-4.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

28-03-2025

รูปแบบการอ้างอิง

1.
ธิปัตย์ ก, อยู่ดี น, เบญจกุล น, อิสรไกรศีล ส, โมลี ป. การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะของภาพถ่ายเอกซเรย์เต้านม ภาพถ่ายอัลตราซาวด์ และระดับความแตกต่างทางจุลกายวิภาคของมะเร็งท่อน้ำนมในระยะลุกลาม: ความสัมพันธ์ระหว่างภาพเอกซเรย์ อัลตราซาวด์ และระดับทางจุลกายวิภาคของมะเร็งท่อน้ำนมในระยะลุกลาม. ว กรมวิทย พ [อินเทอร์เน็ต]. 28 มีนาคม 2025 [อ้างถึง 26 ธันวาคม 2025];67(1):56-72. available at: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/dmsc/article/view/268849

ฉบับ

ประเภทบทความ

นิพนธ์ต้นฉบับ (Original Articles)