การประเมินวัสดุควบคุมคุณภาพ การวัดอัตราการตกตะกอนเม็ดเลือดแดงสำหรับวิธี Modified Westergren: การประเมินวัสดุควบคุมคุณภาพการวัดอัตราการตกตะกอนเม็ดเลือดแดง

นันดากร กิจธิสุข; สมศักดิ์ ฟองสุภา; สุดาวดี คงขำ; ปราโมทย์ ศรีวาณิชรักษ์

ผู้แต่ง

นันดากร กิจธิสุข เทคนิคการแพทยมหาบัณฑิต คณะสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
สมศักดิ์ ฟองสุภา สาขาวิชาเทคนิคการแพทย์ คณะสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยปทุมธานี
สุดาวดี คงขำ ภาควิชาเทคนิคการแพทย์ คณะสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ปราโมทย์ ศรีวาณิชรักษ์ ภาควิชาเทคนิคการแพทย์ คณะสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์

คำสำคัญ:

วัสดุควบคุมคุณภาพ, การวัดอัตราการตกตะกอนของเม็ดเลือดแดง, วิธี modified Westergren

บทคัดย่อ

การวัดอัตราการตกตะกอนเม็ดเลือดแดง (ESR) เป็นการวัดที่ใช้กันอย่างแพร่หลายในการทดสอบ เพื่อประเมินภาวะการอักเสบหรือการตอบสนองในระยะเฉียบพลัน ปัจจุบันการทดสอบความชำนาญการวัดอัตราการตกตะกอนเม็ดเลือดแดงด้วยวิธี modified Westergren จากหน่วยงานภายนอกซึ่งมีเพียงแห่งเดียวให้บริการไม่เพียงพอ ดังนั้นการศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเตรียมและประเมินวัสดุควบคุมคุณภาพการวัดอัตราการตกตะกอนเม็ดเลือดแดงด้วยวิธี modified Westergren โดยวัสดุควบคุมคุณภาพประกอบด้วยเม็ดเลือดแดงรักษาสภาพด้วยกลูตารัลดีไฮด์กับพลาสมา และทดสอบความเป็นเนื้อเดียวกันและความคงตัว ตามมาตรฐาน ISO 13528:2022 หลังจากนั้นจึงส่งไปให้ห้องปฏิบัติการเทคนิคการแพทย์ เพื่อทดสอบวัสดุควบคุมคุณภาพทางห้องปฏิบัติการในการทดสอบอัตราการตกตะกอนของเม็ดเลือดแดงด้วยวิธี modified Westergren จำนวน 15 แห่ง 2 รอบ ๆ ละ 3 ตัวอย่าง มีระดับปกติ 2 ตัวอย่าง และระดับผิดปกติ 1 ตัวอย่าง การประเมินจะใช้ค่า Z-score ผลการศึกษาพบว่าวัสดุควบคุมคุณภาพทั้ง 2 ระดับ ในการเตรียมทั้ง 2 รอบ มีความเป็นเนื้อเดียวกันและมีความคงตัว ผลการทดสอบของห้องปฏิบัติการทั้ง 2 รอบ ให้ผลเหมือนกัน คือ วัสดุควบคุมคุณภาพระดับปกติทั้ง 2 ตัวอย่าง ให้ผลถูกต้องผ่านเกณฑ์| Z | < 2 จำนวน 14 แห่ง (93.3%) และระดับผิดปกติ 1 ตัวอย่าง ให้ผลถูกต้องผ่านเกณฑ์ | Z | < 2 จำนวน 15 แห่ง (100%) การศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าผลการทดสอบส่วนใหญ่ให้ผลถูกต้อง อย่างไรก็ตามควรมีการเพิ่มจำนวนห้องปฏิบัติการในการประเมินเพื่อเพิ่มความมั่นใจของวัสดุทดสอบมากขึ้น วัสดุควบคุมคุณภาพที่เตรียมขึ้นเองสามารถนำไปพัฒนาต่อไปเพื่อให้ได้เป็นวัสดุทดสอบความชำนาญของการวัดอัตราการตกตะกอนของเม็ดเลือดแดงด้วยวิธี modified Westergren ต่อไป

เอกสารอ้างอิง

Brigden ML. Clinical utility of the erythrocyte sedimentation rate. Am Fam Physician 1999; 60 (5): 1443-50.

Bochen K, Krasowska A, Milaniuk S, Kulczynska M, Prystupa A, Dzida G. Erythrocyte sedimentation rate–an old marker with new applications. J Pre Clin Clin Res 2011; 5(2): 50-5.

Diggs. Sedimentation rate. In: Miller SE, editor. A textbook of clinical pathology. 6th ed. Baltimore: Williams & Wilkins; 1960. p. 47-50.

Noe DA, Rock RC. Geriatrics. In: Noe DA, Rock RC, editors. Laboratory medicine. Maryland: William & Wilkins; 1994. p. 179-182.

Bray WE. Sedimentation velocity of red blood cells. In: Bray WE, editor. Clinical laboratory methods. 5th ed. St Louis: Mosby; 1957. p. 190-192.

Kratz A, Plebani M, Peng M, Lee YK, McCafferty R, Machin SJ. ICSH recommendations for modified and alternate methods measuring the erythrocyte sedimentation rate. Int J Lab Hematol 2017; 39(5): 448-57.

Ravel R. Miscellaneous diagnostic procedures. In: Richard R, editor. Clinical laboratory medicine: clinical application of laboratory data. 6th ed. St Louis: Mosby, 1995. p. 639-649.

Kiernan JA. Formaldehyde, formalin, para-formaldehyde and glutaraldehyde: what they are and what they do. Microsc Today 2000; 8: 8-13.

Yan EK, Cao HL, Zhang CY, Lu QQ, Ye YJ, He J, et al. Cross-linked protein crystals by glutaraldehyde and their applications. RSC Adv 2015; 5: 26163-74.

Cluitmans JC, Chokkalingam V, Janssen AM, Brock R, Huck WT, Bosman GJ. Alterations in red blood cell deformability during storage: a microfluidic approach. Biomed Res Int 2014; 2014: 764268. (9 pages).

เบญจพร เถาว์โท, ปราโมทย์ ศรีวาณิชรักษ์, สุดาวดี คงขำ, สมศักดิ์ ฟองสุภา. การพัฒนาและประเมินสารควบคุมคุณภาพน้ำตาลที่มีส่วนผสมของเม็ดเลือดแดงสำหรับเครื่องตรวจวัดน้ำตาลจากเลือดปลายนิ้ว. ว เทคนิคการแพทย์ 2564; 49(1): 7653-75.

โครงการทดสอบความชำนาญการตรวจอัตราการตกตะกอนของเม็ดเลือดแดง (EQA Program for Erythrocyte Sedimentation Rate). [ออนไลน์]. 2567; [สืบค้น 19 พ.ค. 2567]; [1 หน้า]. เข้าถึงได้ที่: URL: https://www.ams.cmu.ac.th/main/web/index.php/site/article?id=1915.

ISO 17034:2016. General requirements for the competence of reference material producers. Geneva, Switzerland: International Organization for Standardization; 2016.

ISO 13528:2022. Statistical methods for use in proficiency testing by interlaboratory comparison. Geneva, Switzerland: International Organization for Standardization; 2022.

ISO/IEC 17043:2023 Conformity assessment - General requirements for the competence of proficiency testing providers. Geneva, Switzerland: International Organization for Standardization; 2023.

Plebani M, Piva E. Erythrocyte sedimentation rate: use of fresh blood for quality control. Am J Clin Pathol 2002; 117(4): 621-6.

การประเมินวัสดุควบคุมคุณภาพ การวัดอัตราการตกตะกอนเม็ดเลือดแดงสำหรับวิธี Modified Westergren