ประสิทธิผลของโปรแกรมการควบคุมอาหารแบบการอดอาหารเป็นช่วงเวลาต่อดัชนีมวลกายของเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลมะการักษ์

ผู้แต่ง

  • ศิริรัตน์ วรรณศิริ พ.บ., โรงพยาบาลมะการักษ์

คำสำคัญ:

โปรแกรมการควบคุมอาหารแบบการอดอาหารเป็นช่วงเวลา, ดัชนีมวลกาย, เจ้าหน้าที่

บทคัดย่อ

วัตถุประสงค์: 1) เพื่อเปรียบเทียบค่าดัชนีมวลกายของเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลมะการักษ์ที่ได้รับโปรแกรมการควบคุมอาหารแบบการอดอาหารเป็นช่วงเวลา ก่อนเข้าร่วมและหลังสิ้นสุดโปรแกรม และ 2) เพื่อเปรียบเทียบค่าดัชนีมวลกายของเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลมะการักษ์ ระหว่างกลุ่มที่ได้รับโปรแกรมการควบคุมอาหารแบบการอดอาหารเป็นช่วงเวลา กับกลุ่มที่ได้รับคำแนะนำตามปกติหลังสิ้นสุดโปรแกรม

วิธีการศึกษา: การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษากึ่งทดลอง (quasi – experimental research) แบบสองกลุ่ม วัดผลก่อนและหลัง (two group pre–posttest) ทำการศึกษาในเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลมะการักษ์ จำนวน 60 คน โดยแบ่งเป็นกลุ่มที่ได้รับโปรแกรมการควบคุมอาหารแบบการอดอาหารเป็นช่วงเวลา กับกลุ่มที่ได้รับคำแนะนำตามปกติ กลุ่มละ 30 คน ดำเนินการศึกษาเก็บรวบรวมข้อมูลในระหว่างเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2567 ถึง ตุลาคม พ.ศ. 2567 สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูลประกอบด้วย สถิติพรรณนา ได้แก่ การแจงแจงความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และสถิติอ้างอิง chi square test, independent t test,  และ dependent t test

ผลการศึกษา: ในกลุ่มที่ได้รับโปรแกรมการควบคุมอาหารแบบการอดอาหารเป็นช่วงเวลา ค่าเฉลี่ยดัชนีมวลกายก่อนเข้าร่วมและหลังสิ้นสุดโปรแกรมไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = .27) แต่มีค่าลดลง จาก 31.69 เหลือ 31.48 กิโลกรัม/ตารางเมตร ในกลุ่มที่ได้รับคำแนะนำตามปกติ ค่าเฉลี่ยดัชนีมวลกายก่อนและหลังไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = .67) แต่มีค่าเพิ่มขึ้น จาก 31.64 เป็น 31.67 กิโลกรัม/ตารางเมตร โดยหลังจากสิ้นสุดโปรแกรม พบว่า กลุ่มที่ได้รับโปรแกรมการควบคุมอาหารแบบการอดอาหารเป็นช่วงเวลากับกลุ่มที่ได้รับคำแนะนำตามปกติ มีค่าเฉลี่ยดัชนีมวลกายไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p = .88) แต่กลุ่มที่ได้รับโปรแกรมการควบคุมอาหารแบบการอดอาหารเป็นช่วงเวลา มีค่าเฉลี่ยดัชนีมวลกายเท่ากับ 31.48 กิโลกรัม/ตารางเมตร ซึ่งน้อยกว่ากลุ่มที่ได้รับคำแนะนำตามปกติ มีค่าเฉลี่ยดัชนีมวลกายเท่ากับ 31.67 กิโลกรัม/ตารางเมตร

สรุป: โปรแกรมการควบคุมอาหารแบบการอดอาหารเป็นช่วงเวลานี้ ไม่มีผลต่อดัชนีมวลกาย (BMI) ของเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลมะการักษ์อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ จำเป็นต้องมีการศึกษาเพิ่มเติม แต่อาจจะเป็นทางเลือกสำหรับผู้ที่มีดัชนีมวลกายสูง หรือมีปัญหาเรื่องการออกกำลังกาย สามารถกำหนดเวลารับประทานอาหารได้โดยไม่ต้องจำกัดปริมาณอาหาร

เอกสารอ้างอิง

World Health Organization. Obesity and overweight [internet]. 2024 [cited 2024 Jun 11]; Available from: URL: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight

สุนทรี รัตนชูเอก, พัชราภา ทวีกุล, อรวรรณ เอี่ยมโอภาส, อุมาพร สุทัศน์วรวุฒิ, บรรณาธิการ. แนวทางเวชปฏิบัติการป้องกันและรักษาโรคอ้วนในเด็ก พ.ศ. 2557. กรุงเทพมหานคร: ชมรมโภชนาการเด็กแห่งประเทศไทยราชวิทยาลัยกุมารแพทย์แห่งประเทศไทย; 2557.

วิชัย เอกพลากร, หทัยชนก พรรคเจริญ, วราภรณ์ เสถียรนพเก้า, บรรณาธิการ. รายงานการสำรวจสุขภาพประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งที่ 6 พ.ศ. 2562–2563. กรุงเทพมหานคร: คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล; 2564: 5–6.

กระทรวงสาธารณสุข. ระบบคลังข้อมูลด้านการแพทย์และสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข (HDC) [อินเทอร์เน็ต]. 2567 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 16 มิถุนายน พ.ศ. 2567]; เข้าถึงได้จาก: URL: https://hdcservice.moph.go.th/hdc/reports/page.php?cat_id=46522b5bd1e06d24a5bd81917257a93

สุรัตน์ โคมินทร์. คู่มือแนวทางการจัดการปัญหาอ้วนลงพุงและภาวะแทรกซ้อน [อินเทอร์เน็ต]. 2561 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2567]; เข้าถึงได้จาก: URL: https://kb.hsri.or.th/dspace/handle/11228/4932?locale-attribute=th

บังอร ไทรเกตุ, บรรณาธิการ. คู่มือลดพุงลดโรค ฉบับประชาชน: โครงการส่งเสริมการรณรงค์และขยายผล ศูนย์เรียนรู้องค์กรต้นแบบไร้พุงต้นแบบ สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) [อินเทอร์เน็ต]. 2564 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 6 มิถุนายน พ.ศ. 2567]; เข้าถึงได้จาก: URL: http://www.nonfatorganization.com.

กรมอนามัย. คู่มือ กระบวนการจัดการคลินิกไร้พุง. กรุงเทพมหานคร: ทีเอส อินเตอร์พริ้น; 2561.

กรภัทร มยุระสาคร. อาหารพร่องคาร์บกับการควบคุมน้ำหนัก: แนวทางการจัดบริการคลินิกคีโตจินิกในสถานบริการสาธารณสุข. กรุงเทพมหานคร: กองการแพทย์ทางเลือก กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก; 2564: 33–58.

ฐนิต วินิจจะกูล, สมิทธิ โชติศรีลือชา. Diet trends for 2019: ketogenic diet and intermittent fasting. วารสารสมาคมนักกำหนดอาหารแห่งประเทศไทย. 2562;39(1–3):317–22.

สมิทธิ โชติศรีลือชา. Ketogenic diet for Thai DM friends [อินเทอร์เน็ต]. 2562 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2567]. เข้าถึงได้จาก: URL: https://www.thaidietetics.org/wp-content/uploads/2020/07/Ketogenic-diet-for-Thai-DM-Friends.pdf.

Wheless JW. History of the ketogenic diet. Epilepsia. 2008;49(suppl 8):3–5. doi: 10.1111/j.1528-1167.2008.01821.x.

Atkins R. Dr. Atkins' diet revolution; the high calorie way to stay thin forever. Philadelphia: D.McKay Co; 1972.

U.S. News. Best weight-loss diets 2024 [Internet]. 2024 [cited 2024 Jun 13]. Available from: URL: https://health.usnews.com/best-diet/best-weight-loss-diets.

สมิทธิ โชติศรีลือชา. Intermittent fasting for Thai DM friends [อินเทอร์เน็ต]. 2563 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2567]. เข้าถึงได้จาก: URL: https://www.thaidietetics.org/wp-content/uploads/2020/07/Intermittent-Fasting-for-Thai-DM-Friends.pdf.

วันทนีย์ เกรียงสินยศ, บรรณาธิการ. Evidence based of intermittent fasting for obese type 2 diabetes. สรุปเนื้อหางานประชุมวิชาการประจำปี 2563 สมาคมโรคเบาหวานแห่งประเทศไทย; 7 สิงหาคม พ.ศ. 2563; ณ โรงแรมอีสติน แกรนด์ สาทร. กรุงเทพมหานคร: สถาบันโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล; 2563.

Hinzey E, Urban A. Intermittent fasting: A beginner's guide: U.S. News [Internet]. 2024 [cited 2024 Jun 13]. Available from: URL: https://health.usnews.com/best-diet/intermittent-fasting.

นงลักษณ์ วิรัชชัย. การกำหนดขนาดตัวอย่างในการทดสอบสมมุติฐานวิจัย. เอกสารประกอบการบรรยาย เรื่อง “วิธีการที่ถูกต้องและทันสมัยในการกำหนดขนาดตัวอย่าง” ในโครงการ Research Zone; 26 มกราคม 2555; ณ อาคารศูนย์การเรียนรู้ทางการวิจัย สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.). กรุงเทพมหานคร: ศูนย์การเรียนรู้ทางการวิจัย สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ; 2555.

Wilkinson MJ, Manoogian ENC, Zadourian A, Lo H, Fakhouri S, Shoghi A, et al. Ten-hour time-restricted eating reduces weight, blood pressure, and atherogenic lipids in patients with metabolic syndrome. Cell Metab. 2020;31(1):92–104. doi: 10.1016/j.cmet.2019.11.004.

Carter S, Clifton PM, Keogh JB. Effect of intermittent compared with continuous energy restricted diet on glycemic control in patients with type 2 diabetes: A randomized noninferiority trial. JAMA Netw Open. 2018;1(3):e180756. doi: 10.1001/jamanetworkopen.2018.0756.

พัทธ์ธิดา จินตนปัญญา. ผลของโปรแกรมการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมต่อพฤติกรรมสุขภาพ และภาวะโภชนาการของบุคลากรที่มีภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วน โรงพยาบาลทุ่งสง จังหวัดนครศรีธรรมราช. นครศรีธรรมราชเวชสาร. 2566;7(1):28–41.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-30

รูปแบบการอ้างอิง

1.
วรรณศิริ ศ. ประสิทธิผลของโปรแกรมการควบคุมอาหารแบบการอดอาหารเป็นช่วงเวลาต่อดัชนีมวลกายของเจ้าหน้าที่โรงพยาบาลมะการักษ์. Reg 4-5 Med J [อินเทอร์เน็ต]. 30 ธันวาคม 2025 [อ้างถึง 30 ธันวาคม 2025];44(4):619-30. available at: https://he02.tci-thaijo.org/index.php/reg45/article/view/279625