ปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคซ้ำของโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดในผู้ป่วยที่มารักษาในโรงพยาบาลราชบุรี
คำสำคัญ:
การเกิดโรคซ้ำ, ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือด, ปัจจัยเสี่ยงบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาปัจจัยเสี่ยงที่สัมพันธ์กับการเกิดโรคซ้ำในผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือด ณ โรงพยาบาลราชบุรี
วิธีการศึกษา: โดยรวบรวมข้อมูลจากเวชระเบียนผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดครั้งแรก อายุ 18 ปี ขึ้นไป ที่เข้ารับการรักษาระหว่าง เดือนมกราคม พ.ศ. 2565 ถึงธันวาคม พ.ศ. 2566 และมีการติดตามอย่างน้อย 12 เดือน จำนวน 120 ราย จำแนกเป็นกลุ่มที่เกิดโรคซ้ำ 60 ราย และไม่เกิดซ้ำ 60 ราย วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนาข้อมูล และสถิติเชิงอนุมาน ได้แก่ chi-square test หรือ Fisher’s exact test, independent t test, Mann–Whitney U test, และ logistic regression
ผลการศึกษา: กลุ่มที่เกิดโรคซ้ำมีอายุเฉลี่ยสูงกว่าอย่างมีนัยสำคัญ (67.15 ± 11.41 เทียบกับ 56.5 ± 10.30 ปี; p < .01) และมีคะแนน Barthel ADL แรกรับต่ำกว่า (4.18 เทียบกับ 8.21; p < .01) รวมทั้งมีการฟื้นฟูต่ำกว่า (ΔADL 4.4 เทียบกับ 6.63, p < .01) ค่าคะแนน Functional Ambulation Category (FAC) ก่อนจำหน่ายต่ำกว่า (1.68 เทียบกับ 3.4, p < .01) ผลการวิเคราะห์ถดถอยโลจิสติกพหุคูณพบว่าปัจจัยที่มีความสัมพันธ์อย่างมีนัยสำคัญกับการเกิดโรคซ้ำ ได้แก่ อายุ ≥65 ปี (adjusted OR = 8.38; 95% CI: 2.86–24.53; p < .01) และ Barthel ADL index ณ วันจำหน่าย ≤11 คะแนน (adjusted OR = 14.14; 95% CI: 4.9–40.30; p < .01)
สรุป: ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่มีอายุ ≥65 ปี และมีระดับความสามารถในการทำกิจวัตรประจำวันต่ำ (Bathel ADL <11) ณ วันจำหน่าย มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองขาดเลือดซ้ำ การประเมินและฟื้นฟูสมรรถภาพอย่างเหมาะสมตั้งแต่ระยะแรกอาจช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคซ้ำได้
เอกสารอ้างอิง
Feigin VL, Brainin M, Norrving B, Martins S, Sacco RL, Hacke W, et al. World stroke organization (WSO): Global stroke fact sheet 2022. Int J Stroke. 2022 Jan;17(1):18–29. doi: 10.1177/17474930211065917.
กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. กรมควบคุมโรค รณรงค์วันหลอดเลือดสมองโลก ปี 2566 เผยปีนี้ประเทศไทยพบผู้ป่วย กว่า 3 แสนราย ย้ำโรคนี้สามารถป้องกันได้ [อินเทอร์เน็ต]. 2566 [เข้าถึงเมื่อ วันที่ 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2568]; เข้าถึงได้จาก: URL: https://ddc.moph.go.th/brc/news.php?news=37914&deptcode=brc
Khanevski AN, Bjerkreim AT, Novotny V, Naess H, Thomassen L, Logallo N, et al. Recurrent ischemic stroke: Incidence, predictors, and impact on mortality. Acta Neurol Scand. 2019;140(1):3–8. doi: 10.1111/ane.13093.
Kolmos M, Christoffersen L, Kruuse C. Recurrent ischemic stroke - A systematic review and meta-analysis. J Stroke Cerebrovasc Dis. 2021;30(8):105935. doi: 10.1016/j.jstrokecerebrovasdis.2021.105935
วิธ เชื่อมวรกุล. การศึกษาปัจจัยเสี่ยงทางหลอดเลือดที่มีผลต่อการเกิดโรคหลอดเลือดสมองซ้ำในโรงพยาบาลโนนสูง. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อมและสุขภาพชุมชน. 2567;9(2):527–34.
García-Rudolph A, Cegarra B, Opisso E, Tormos JM, Bernabeu M, Saurí J. Predicting length of stay in patients admitted to stroke rehabilitation with severe and moderate levels of functional impairments. Medicine (Baltimore). 2020;99(43):e22423. doi: 10.1097/MD.0000000000022423.
National clinical guideline for stroke. Rehabilitation and recovery - motor recovery and physical effects of stroke [internet]. 2023 [cited 2025 Aug 18]. Available from: URL: https://www.strokeguideline.org/chapter/motor-recovery-and-physical-effects-of-stroke/
Winstein CJ, Stein J, Arena R, Bates B, Cherney LR, Cramer SC, et al. Guidelines for adult stroke rehabilitation and recovery: A guideline for healthcare professionals from the American heart association/American stroke association. Stroke. 2016;47(6):e98–169. doi: 10.1161/STR.0000000000000098.
Musa KI, Keegan TJ. The change of Barthel index scores from the time of discharge until 3-month post-discharge among acute stroke patients in Malaysia: A random intercept model. PLOS ONE. 2018;13(12):e0208594. doi: 10.1371/journal.pone.0208594. e
Chung JY, Lee BN, Kim YS, Shin BS, Kang HG. Sex differences and risk factors in recurrent ischemic stroke. Front Neurol. 2023;14:1028431. doi: 10.3389/fneur.2023.1028431.
ปิยะภัทร เดชพระธรรม, รัตนา มีนะพันธ์, ประเสริฐพร จันทร, สมลักษณ์ เพียรมานะกิจ, เสาวลักษณ์ จันทรเกษมจิต, อำไพ อยู่วัลย์. ความน่าเชื่อถือของแบบประเมินบาร์เธลฉบับภาษาไทยในผู้ป่วยโรคอัมพาตหลอดเลือดสมอง. เวชศาสตร์ฟื้นฟูสาร. 2549;16(1):1–9.
Mehrholz J, Wagner K, Rutte K, Meissner D, Pohl M. Predictive validity and responsiveness of the functional ambulation category in hemiparetic patients after stroke. Arch Phys Med Rehabil. 2007;88(10):1314–9. doi: 10.1016/j.apmr.2007.06.764.
Kim HE, Cho KH. Factor analysis related to the change in activities of daily living performance of stroke patients. Biomed Res Int. 2023;2023:6147413. doi: 10.1155/2023/6147413.
Lee JD, Hu YH, Lee M, Huang YC, Kuo YW, Lee TH. High risk of one-year stroke recurrence in patients with younger age and prior history of ischemic stroke. Curr Neurovasc Res. 2019;16(3):250–7. doi: 10.2174/1567202616666190618164528.
Juli C, Heryaman H, Arnengsih, Ang ET, Defi IR, Gamayani U, et al. The number of risk factors increases the recurrence events in ischemic stroke. Eur J Med Res. 2022;27(1):138. doi: 10.1186/s40001-022-00768-y.
Penado S, Cano M, Acha O, Hernández JL, Riancho JA. Atrial fibrillation as a risk factor for stroke recurrence. Am J Med. 2003;114(3):206–10. doi: 10.1016/s0002-9343(02)01479-1.
Zietz A, Gorey S, Kelly PJ, Katan M, McCabe JJ. Targeting inflammation to reduce recurrent stroke. Int J Stroke. 2024;19(4):379–87. doi: 10.1177/17474930231207777.
López-Espuela F, Pedrera-Zamorano JD, Jiménez-Caballero PE, Ramírez-Moreno JM, Portilla-Cuenca JC, Lavado-García JM, et al. Functional status and disability in patients after acute stroke: A longitudinal study. Am J Crit Care. 2016;25(2):144–51. doi: 10.4037/ajcc2016215.
Park JH, Ovbiagele B. Relationship of functional disability after a recent stroke with recurrent stroke risk. Eur J Neurol. 2016;23(2):361–7. doi: 10.1111/ene.12837.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์บทความเป็นของผู้เขียนบทความ แต่หากผลงานของท่านได้รับการพิจารณาตีพิมพ์ลงวารสารแพทย์เขต 4-5 จะคงไว้ซึ่งสิทธิ์ในการตีพิมพ์ครั้งแรกด้วยเหตุที่บทความจะปรากฎในวารสารที่เข้าถึงได้ จึงอนุญาตให้นำบทความในวารสารไปใช้ประโยชน์ได้ในเชิงวิชาการโดยจำเป็นต้องมีการอ้างอิงถึงชื่อวารสารอย่างถูกต้อง แต่ไม่อนุญาตให้นำไปใช้ในเชิงพาณิชย์
