การประเมินภาพรังสีเพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะอุ้งเท้าและกระดูกงอกที่ส้นเท้าส่วนล่างกับโรครองช้ำในผู้ใหญ่
คำสำคัญ:
โรครองช้ำ, ลักษณะอุ้งเท้า, กระดูกงอกที่ส้นเท้าส่วนล่างบทคัดย่อ
วัตถุประสงค์: เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะอุ้งเท้ากับโรครองช้ำ และอุบัติการณ์การเกิดกระดูกงอกที่ส้นเท้าส่วนล่างในผู้ป่วยที่เป็นโรครองช้ำ เปรียบเทียบกับกลุ่มที่ไม่ได้เป็นโรครองช้ำจากภาพถ่ายรังสี
วิธีการศึกษา: เก็บข้อมูลภาพถ่ายรังสีลักษณะของอุ้งเท้าและประเมินเรื่องของภาวะกระดูกงอกที่ส้นเท้าส่วนล่างในผู้ป่วย จำนวน 106 ราย โดยแบ่งเป็นกลุ่มที่เป็นโรครองช้ำ (plantar fasciitis) จำนวน 53 ราย เปรียบเทียบกับกลุ่มที่ไม่ได้เป็นโรครองช้ำ (control) จำนวน 53 ราย
ผลการศึกษา: เมื่อประเมินแนวของอุ้งเท้า (foot arch alignment) พบว่า Meary’s angle, calcaneal inclination angle, และ medial cuneiform-fifth metatarsal height ในกลุ่มผู้ป่วยโรครองช้ำ มีค่าบ่งบอกไปทางลักษณะอุ้งเท้าสูง (pes cavus) มากกว่ากลุ่มที่ไม่ได้เป็นโรครองช้ำอย่างมีนัยยะสำคัญ (p-value < .001 ทุก parameter) ขณะเดียวกันผู้ป่วยโรครองช้ำมีโอกาสพบกระดูกงอกที่ฝ่าเท้า (plantar calcaneal spur) มากกว่ากลุ่มที่ไม่ได้เป็นโรครองช้ำอย่างมีนัยยะสำคัญทางสถิติ (p-value = .006) และผู้ป่วยโรครองช้ำที่มีกระดูกงอกที่ฝ่าเท้ามีโอกาสที่จะมีอาการปวดจากกระดูกงอกที่ฝ่าเท้ามากกว่ากลุ่มที่ไม่ได้เป็นโรครองช้ำอย่างมีนัยสำคัญ (p-value < .001)
สรุป: คนที่มีลักษณะอุ้งเท้าสูงมีความสัมพันธ์กับโรครองช้ำมากกว่าคนที่มีอุ้งเท้าปกติหรืออุ้งเท้าแบน รวมถึงผู้ป่วยโรครองช้ำสามารถพบภาวะกระดูกงอกที่ส้นเท้าส่วนล่างมากกว่าคนที่ไม่เป็นโรครองช้ำ และในกลุ่มนี้มีโอกาส ร้อยละ 77 ที่จะมีอาการปวดจากกระดูกงอกที่ส้นเท้าส่วนล่างร่วมด้วย
เอกสารอ้างอิง
Huang YP, Peng HT, Wang X, Chen ZR, Song CY. The arch support insoles show benefits to people with flatfoot on stance time, cadence, plantar pressure and contact area. PLoS One. 2020;15(8):e0237382. doi: 10.1371/journal.pone.0237382
Park SY, Bang HS, Park DJ. Potential for foot dysfunction and plantar fasciitis according to the shape of the foot arch in young adults. J Exerc Rehabil. 2018;14(3):497–502. doi: 10.12965/jer.1836172.086
Singh D, Angel J, Bentley G, Trevino SG. Fortnightly review. Plantar fasciitis. BMJ. 1997;315(7101):172–5. doi: 10.1136/bmj.315.7101.172.
Buchbinder R. Clinical practice. Plantar fasciitis. N Engl J Med. 2004;350(21):2159–66. doi: 10.1056/NEJMcp032745.
Buchanan BK, Reddog ES, Kushner D. Plantar Fasciitis. Florida: StatPearls; 2023.
Johal KS, Milner SA. Plantar fasciitis and the calcaneal spur: fact or fiction? Foot Ankle Surg. 2012;18(1):39–41. doi:10.1016/j.fas.2011.03.003
Akkaya S, Akkaya N, Yıldız N, Atalay NS, Fındıkoglu G, Sarsan A, et al. The association of physical examination findings and functional status with radiological and clinical variables in plantar heel pain. J Rheumatol. 2011;21(1):1–5.
Osborne HR, Breidahl WH, Allison GT. Critical differences in lateral X-rays with and without a diagnosis of plantar fasciitis. J Sci Med Sport. 2006;9(3):231–7. doi: 10.1016/j.jsams.2006.03.028.
Arunakul M, Amendola A, Gao Y, Goetz JE, Femino JE, Phisitkul P. Tripod index: a new radiographic parameter assessing foot alignment. Foot Ankle Int. 2013;34(10):1411–20. doi: 10.1177/1071100713488761
Frey C, Zamora J. The effects of obesity on orthopaedic foot and ankle pathology. Foot Ankle Int. 2007;28(9):996–9. doi: 10.3113/FAI.2007.0996.
Abate M, Schiavone C, Di Carlo L, Salini V. Achilles tendon and plantar fascia in recently diagnosed type II diabetes: role of body mass index. Clin Rheumatol. 2012;31(7):1109–13. doi: 10.1007/s10067-012-1955-y
Rome K, Howe ET, Haslock I. Risk factors associated with the development of plantar heel pain in athletes. The Foot. 2001;11(3):119–125. doi:10.1054/foot.2001.0698
Rano JA, Fallat LM, Savoy-Moore RT. Correlation of heel pain with body mass index and other characteristics of heel pain. J Foot and Ankle Surg. 2001;40(6):351–6. doi: 10.1016/s1067-2516(01)80002-8
Wearing SC, Smeathers JE, Yates B, Sullivan PM, Urry SR, Dubois P. Sagittal movement of the medial longitudinal arch is unchanged in plantar fasciitis. Med Sci Sports Exerc. 2004;36(10):1761–7. doi: 10.1249/01.mss.0000142297.10881.11
Pasapula C, Kiliyanpilakkil B, Khan DZ, Di Marco Barros R, Kim S, Ali AME, et al. Plantar fasciitis: Talonavicular instability/spring ligament failure as the driving force behind its histological pathogenesis. Foot (Edinb). 2021;46:101703. doi: 10.1016/j.foot.2020.101703
Beytemür O, Öncü M. The age de-pendent change in the incidence of calcaneal spur. Acta Orthop Traumatol Turc. 2018;52(5):367–71. doi: 10.1016/j.aott.2018.06.013.
Arunakul M, Samornpitakul P, Chaisiri W, Ratanacharatroj Y, Sasipotiwan N, Pitakveerakul A, et al. Endoscopic treatment of chronic plantar fasciitis with plantar heel spur pain: A combined suprafascial and infrafascial approach. Foot Ankle Int. 2025;46(3):303–14. doi: 10.1177/10711007241308915.
Huang CK, Kitaoka HB, An KN, Chao EY. Biomechanical evaluation of longitudinal arch stability. Foot Ankle. 1993;14(6):353–7. doi: 10.1177/107110079301400609.
Taunton JE, Ryan MB, Clement DB, McKenzie DC, Lloyd-Smith DR, Zumbo BD. A retrospective case-control analysis of 2002 running injuries. Br J Sports Med. 2002;36(2):95–101. doi: 10.1136/bjsm.36.2.95.
Boz M, Sahin AA, Akcicek M, Radiological evaluation of the relationship between plantar fasciitis and foot arch angles in adults: a descriptive cross-sectional study. Mid Blac Sea J Health Sci. 2023;9(1):32–41. doi: 10.19127/mbsjohs.1183351
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์บทความเป็นของผู้เขียนบทความ แต่หากผลงานของท่านได้รับการพิจารณาตีพิมพ์ลงวารสารแพทย์เขต 4-5 จะคงไว้ซึ่งสิทธิ์ในการตีพิมพ์ครั้งแรกด้วยเหตุที่บทความจะปรากฎในวารสารที่เข้าถึงได้ จึงอนุญาตให้นำบทความในวารสารไปใช้ประโยชน์ได้ในเชิงวิชาการโดยจำเป็นต้องมีการอ้างอิงถึงชื่อวารสารอย่างถูกต้อง แต่ไม่อนุญาตให้นำไปใช้ในเชิงพาณิชย์
