การศึกษาเปรียบเทียบปัจจัยและโรคทางคาร์ดิโอเมตาบอลิกในผู้ติดเชื้อและไม่ ติดเชื้อเอชไอวีในโรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ จังหวัดอุบลราชธานี: การศึกษาภาคตัดขวางเชิงวิเคราะห์ แบบจับคู่ตามอายุ และเพศ

บทคัดย่อ

หลักการและเหตุผล: ปัจจุบันอายุขัยของผู้ติดเชื้อเอชไอวีเพิ่มขึ้น และพบว่าโรคหัวใจและหลอดเลือดเป็นสาเหตุการเสียชีวิตที่สำคัญ อย่างไรก็ตามข้อมูลความสัมพันธ์ระหว่างการติดเชื้อเอชไอวี การรักษาด้วยยาต้านไวรัส และปัจจัยเสี่ยงและของโรคทางคาร์ดิโอเมตาบอลิกยังมีความแตกต่างกัน และข้อมูลในประชากรเอเชียค่อนข้างน้อยงานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาเปรียบเทียบปัจจัยและโรคทางคาร์ดิโอเมตาบอลิก ระหว่างผู้ติดเชื้อและไม่ติดเชื้อเอชไอวีในโรงพยาบาลระดับตติยภูมิขนาดใหญ่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

วัสดุและวิธีการ: การวิจัยนี้เป็นการวิจัยแบบ cross-sectional analytical study โดยการทบทวนเวชระเบียนผู้ป่วยเพื่อเปรียบเทียบระดับของปัจจัยเสี่ยง และโรคทางคาร์ดิโอเมตาบอลิก ระหว่างกลุ่มผู้ติดเชื้อและผู้ไม่ติดเชื้อเอชไอวีที่ได้รับการดูแลในแผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลสรรพสิทธิประสงค์ โดยสุ่มผู้ป่วยที่มารับการตรวจรักษาใน เดือนมีนาคมถึงพฤษภาคม พ.ศ.2560 โดยมีการจับคู่ระหว่างสองกลุ่มตามเพศและอายุในสัดส่วน 1 ต่อ 1 โดยเก็บข้อมูลทางสังคมประชากร การตรวจร่างกาย ข้อมูลปัจจัยและโรคทางคาร์ดิโอเมตาบอลิกได้แก่ โรคเบาหวานโรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดสูง และโรคหลอดเลือดหัวใจ และนำมาวิเคราะห์เปรียบเทียบด้วยสถิติ chi-square test และ independent t-test และศึกษาความสัมพันธ์ของการติดเชื้อเอชไอวีกับการเกิดโรคทางคาร์ดิโอเมตาบอลิกโดยใช้สถิติ Multivariate logistic regression

ผลการศึกษา: การศึกษาเปรียบเทียบปัจจัยและโรคทางคาร์ดิโอเมตาบอลิกระหว่างผู้ติดเชื้อเอชไอวี 635 รายและผู้ไม่ติดเชื้อเอชไอวี 635 ราย ซึ่งมีอายุเฉลี่ยและร้อยละเพศชายไม่แตกต่างกัน พบว่า กลุ่มผู้ติดเชื้อเอชไอวีมีความชุกของการสูบบุหรี่และดื่มสุราสูงกว่า มีค่าเฉลี่ยน้ำตาลในเลือดที่ต่ำกว่า และมีค่าเฉลี่ยดัชนีมวลกาย และความดันโลหิตต่ำกว่ากลุ่มผู้ไม่ติดเชื้อเอชไอวี ระดับความชุกของโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดหัวใจในกลุ่มที่ติดเชื้อเอชไอวีมีค่าต่ำกว่ากลุ่มที่ไม่ติดเชื้ออย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (3.5% vs 12.6%, 15.4% vs 21.7%, 0.3% vs 2.8% ตามลำดับ; p-value <0.001, 0.004, <0.001 ตามลำดับ) แต่มีความชุกของโรคไขมันในเลือดสูงไม่แตกต่างกัน หลังควบคุมอิทธิพลของปัจจัยกวนอื่นๆ พบว่า การติดเชื้อเอชไอวีสัมพันธ์กับ oddsที่ลดลงของการมีโรคเบาหวานและโรคหลอดเลือดหัวใจ 71% และ 88% ตามลำดับ (Adjusted odds ratio 0.29 (95% CI, 0.17-0.49) และ 0.12 (95% CI, 0.03-0.56), p<0.05)

สรุป: การติดเชื้อเอชไอวีสัมพันธ์กับการมีระดับปัจจัยทางคาร์ดิโอเมตาบอลิกบางตัวที่แย่กว่า แต่สัมพันธ์กับ odds ของโรคเบาหวาน และโรคหลอดเลือดหัวใจที่ลดลงกว่ากลุ่มผู้ไม่ติดเชื้อเอชไอวี นอกจากการดูแลที่จำเพาะกับการ ติดเชื้อเอชไอวี แพทย์และทีมรักษาควรให้ความสำคัญกับการควบคุมปัจจัยเสี่ยงทางโรคหัวใจและหลอดเลือดด้วย